Լամարա Ճղոնիա

Լամարա Ճղոնիա
Բնօրինակ անուն	վրաց.՝ ლამარა გრიგოლის ასული ჭყონია
Ծնվել է	դեկտեմբերի 27, 1930; Բաթում, Վրացական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ
Երկիր	ԽՍՀՄ և Վրաստան
Մահացել է	մարտի 14, 2024 (93 տարեկան); Թբիլիսի, Վրաստան
Ժանրեր	օպերա
Մասնագիտություն	օպերային երգչուհի, երաժշտության ուսուցիչ և քաղաքական գործիչ
Երգչաձայն	սոպրանո
Գործիքներ	վոկալ
Կրթություն	Թբիլիսիի Վանո Սարաջիշվիլիի անվան պետական կոնսերվատորիա (1956)
Պարգևներ	; Վրացական ԽՍՀ ժողովրդական արտիստ և Order of the holy Great Martyr Barbara?
	Lamara Chkonia Վիքիպահեստում

Լամարա Գրիգորիի Ճղոնիա (վրաց.՝ ლამარა ჭყონია, դեկտեմբերի 27, 1930(1930-12-27)^[1], Բաթում, Վրացական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ^[1] - մարտի 14, 2024(2024-03-14)^[2], Թբիլիսի, Վրաստան), վրացի խորհրդային օպերային և կամերային երգչուհի (քնարական-կոլորատուրային սոպրանո), մանկավարժ։ ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ (1976)։

Կենսագրություն խմբագրել

Լամարա Ճղոնիան ծնվել է 1930 թվականի դեկտեմբերի 27-ին Բաթում քաղաքում։ 1956 թվականին ավարտել է Թբիլիսիի կոնսերվատորիայի երգեցողության դասարանը Գ. Գոգիչիձեի ղեկավարությամբ (նախկինում սովորել է Վ. Կաշակաշվիլիի մոտ)^[3]։

1956-1960 թվականներին և 1968 թվականից Թբիլիսիի Զաքարիա Փալիաշվիլիի անվան օպերայի և բալետի թատրոնի մեներգչուհի է։ 1960-1968 թվականներին եղել է Կիևի օպերայի և բալետի թատրոնի մեներգչուհի։ Ելույթներ է ունեցել Մեծ թատրոնում, Լենինգրադի Ս. ԿԻրովի անվան օպերայի և բալետի թատրոնում։

Զբաղվել է համերգային գործունեությամբ։ Նրա կամերային երգացանկն ընդգրկում էր վրացի, ռուս ու արտասահմանյան կոմպոզիտորների շուրջ 400 ստեղծագործություններ։ Համերգներ է տվել նաև արտասահմանում (Ռումինիա, Բուլղարիա, Ճապոնիա, Չեխոսլովակիա, Ֆինլանդիա, Իտալիա, Կանադա, Պորտուգալիա, Իսպանիա, Գերմանիա, Հունգարիա, Ավստրիա, Շվեյցարիա և այլն)։

1976 թվականից դասավանդել է Թբիլիսիի կոնսերվատորիայում (1987 թվականից պրոֆեսոր է)։

Եղել է ԽՍՀՄ Գերագույն խորհրդի 10-րդ գումարման պատգամավոր (1979-1984)։

1996 թվականից Լամարա Ճղոնիան ապրում է Մադրիդում (Իսպանիա) իր կրտսեր աղջկա՝ օպերային երգչուհի (սոպրանո) Էթերի Լամորիսի (Eteri Lamoris) հետ։ Այնտեղ նա շարունակում է իր մանկավարժական գործունեությունը։ Նրա ավագ դուստրը՝ Նաթելա Նիկոլին, նույնպես օպերային երգչուհի է^[4]։

Ճանաչում և մրցանակներ խմբագրել

Վոկալիստների Մ. Գլինկայի անվան համամիութենական մրցույթի մրցանակակիր (3-րդ մրցանակ, Մոսկվա, 1960)
«Պրահայի գարուն» միջազգային երաժշտական փառատոնի վոկալիստների մրցույթի մրցանակակիր (1960)
Օպերային երիտասարդ երգիչների միջազգային մրցույթի մրցանակակիր (3-րդ մրցանակ, Սոֆիա, 1963)
«Մադամ Բատերֆլայ» միջազգային մրցույթի մրցանակակիր (2-րդ մրցանակ, Տոկիո, 1967, Չիո-Չիո-սանի դերերգի լավագույն կատարում)
Ուկրաինական ԽՍՀ վաստակավոր արտիստ (1963)^[5]
Վրացական ԽՍՀ ժողովրդական արտիստ (1970)
ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ (1976)
Ուկրաինայի ժողովրդական արտիստ^[6]
«Պատվո նշան» շքանշան (1974)
Նախագահական մրցանակ «Շող» (Վրաստան, 2011)
Թամար թագուհու շքանշան (Վրաստան, 2011)^[7]
Սուրբ Վարվառայի շքանշան (Ուկրաինական ուղղափառ եկեղեցու մոսկովյան պատրիարքություն, 2011)
«Կրեդո» 12 ճաճանչով աստղ - «հասարակության զարգացման գործում ունեցած ներդրման համար» («Грандов рейтингов и номинаций» (ГРИН) հասարակական կազմակերպություն, 2011)
«Cigno D'Oro» մրցանակ (Իտալիա, 2011)
մեդալներ

Դերերգեր խմբագրել

«Դաիսի», Զաքարիա Փալիաշվիլի – Մարո
«Աբիսողոմ և Էթերի», Զաքարիա Փալիաշվիլի – Էթերի
«Եվգենի Օնեգին», Պյոտր Չայկովսկի – Տատյանա
«Իոլանտա», Պյոտր Չայկովսկի – Իոլանտա
«Տրավիատա», Ջուզեպպե Վերդի – Վիոլետա
«Մադամ Բատերֆլայ», Ջակոմո Պուչչինի – Չիո-Չիո-սան
«Ցարի հարսնացում», Նիկոլայ Ռիմսկի-Կորսակով – Մարֆա
«Սևիլյան սափրիչ», Ջոակինո Ռոսսինի – Ռոզինա
«Մանոն», Ժյուլ Մասնե – Մանոն^[8]
«Ռիգոլետտո», Ջ. Վերդի – Ջիլդա.

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Чкония Ламара Григорьевна // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 Умерла народная артистка СССР Ламара Чкония
↑ ЧКОНИЯ в энциклопедии музыки
↑ http://megabook.ru/article/ЧКОНИЯ%20Ламара%20Григорьевна
↑ «Народную артистку СССР Ламару Чкония наградили двенадцатилучевой звездой Кредо - Новости / ФРАЗА». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 5-ին.
↑ «В Батуми отметят юбилей оперной певицы Ламары Чкония – Минкультуры | Культура | Новости-Грузия». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 25-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 5-ին.
↑ «Грузинское сопрано Ламара Чкония награждена "Орденом Царицы Тамар" | Культура | Новости-Грузия». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հուլիսի 26-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 5-ին.
↑ Чкония Ламара Григорьевна

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Լամարա Ճղոնիա» հոդվածին։

[_bde299c8adc48412-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Чкония Ламара Григорьевна // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[_a1cf1e11ac0638a7-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 Умерла народная артистка СССР Ламара Чкония

[3] ЧКОНИЯ в энциклопедии музыки

[4] ttp://megabook.ru/article/ЧКОНИЯ%20Ламара%20Григорьевна

[5] «Народную артистку СССР Ламару Чкония наградили двенадцатилучевой звездой Кредо - Новости / ФРАЗА». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 5-ին.

[6] «В Батуми отметят юбилей оперной певицы Ламары Чкония – Минкультуры | Культура | Новости-Грузия». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 25-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 5-ին.

[7] «Грузинское сопрано Ламара Чкония награждена "Орденом Царицы Тамар" | Культура | Новости-Грузия». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հուլիսի 26-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 5-ին.

[8] Чкония Ламара Григорьевна

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]