Վիքիպեդիա

Լազա Կոստիչ

Լազար Կոստիչ, գրական անունը` Լազա Կոստիչ ( սերբական կիրիլիցա՝ Лазар Костић, փետրվարի 12, 1841(1841-02-12)[1], Kovilj, Ավստրիական կայսրություն - նոյեմբերի 26, 1910(1910-11-26) կամ 1910, Վիեննա, Ավստրո-Հունգարիա), սերբ բանաստեղծ, արձակագիր, իրավաբան, գեղագետ, լրագրող[3], հրապարակախոս և քաղաքական գործիչ, ով համարվում է սերբական գրականության մեծագույն ուղեղներից մեկը[4]։ Կոստիչը գրել է մոտ 150 տեքստ, 20 էպիկական բանաստեղծություն, երեք դրամա, մեկ մենագրություն, մի քանի էսսե, պատմվածքներ և մի շարք հոդվածներ[5]։ Կոստիչը խթանել է անգլիական գրականությանուսումնասիրությունը և Յովան Անդրեևիչ-Ջոլսի հետ միասին առաջիններից մեկն սկսել է Ուիլյամ Շեքսպիրի ստեղծագործությունների համակարգված թարգմանությունը սերբերեն լեզվով[6]։ Կոստիչը նաև գրել է Շեքսպիրի ստեղծագործությունների ներածությունը սերբական մշակույթում[7]։

Լազա Կոստիչ
սերբ.՝ Лаза Костић
Ծնվել էփետրվարի 12, 1841(1841-02-12)[1]
ԾննդավայրKovilj, Ավստրիական կայսրություն
Վախճանվել էնոյեմբերի 26, 1910(1910-11-26) (69 տարեկան) կամ 1910
Վախճանի վայրՎիեննա, Ավստրո-Հունգարիա
ԳերեզմանՍոմբոր
Գրական անունLaza
Մասնագիտությունգրող, քաղաքական գործիչ, լրագրող, բանաստեղծ, թարգմանիչ, փաստաբան, դրամատուրգ, արվեստի քննադատ, իրավաբան և գեղագետ
Քաղաքացիություն Ավստրիական կայսրություն և  Հունգարիա
ԿրթությունԲուդապեշտի համալսարան (1866) և Jovan Jovanović Zmaj Gymnasium (Novi Sad)?
Գրական ուղղություններռոմանտիզմ
ԱնդամակցությունՍերբական գիտությունների և արվեստների ակադեմիա և Սերբիայի գիտության և արվեստի ակադեմիա
ԿուսակցությունUnited Serbian Youth? և Serbian National Liberal Party?[2]
 Laza Kostić Վիքիպահեստում

Կենսագրություն խմբագրել

Լազա Կոստիչը ծնվել է 1841 թվականին այն ժամանակ Ավստրիական կայսրության մաս կազմող Կովիլջում (Վոևոդինա), զինվորականի ընտանիքում[8]։ Նա ծագումով առումին է եղել[9]։ Կոստիչն ավարտել է Բուդապեշտի համալսարանի իրավաբանական ֆակուլտետը և 1866 թվականին նույն համալսարանում ստացել է իրավագիտության դոկտորի կոչում։ Նրա թեզի մի մասը վերաբերում էր Դուշանի օրենսգրքին[10]։ Ուսումն ավարտելուց հետո Կոստիչը զբաղեցրել է մի քանի պաշտոններ և ակտիվ գործունեություն է ծավալել մշակութային և քաղաքական կյանքում Նովի Սադում, Բելգրադում և Չեռնոգորիայում։ Նա եղել է Ujedinjena omladina srpska (Միացյալ սերբ երիտասարդություն, սերբ ժողովրդի ազատագրական պայքարի միության)[11] առաջնորդներից մեկը և ընտրվել է Սերբիայի ներկայացուցիչ Հունգարիայի խորհրդարանում՝ շնորհիվ իր դաստիարակ Սվետոզար Միլետիչի[12]։ Իր լիբերալ և ազգայնական հայացքների պատճառով Կոստիչը ստիպված է եղել լքել Ավստրիա-Հունգարիան։ Նա տուն է վերադարձել մի քանի տարի Բելգրադում և Չեռնոգորիայում մնալուց հետո։

1869-1872 թվականներին Կոստիչը եղել է Նովի Սադի դատարանի նախագահը և փաստացի եղել է իր կուսակցության ղեկավարը իր կոմսությունում։ Մի քանի անգամ եղել է Սրեմսկի Կարլովցիի հոգեւոր-աշխարհիկ Սաբորի պատվիրակ։ Նա երկու անգամ ծառայել է որպես Նովի Սադի լորդ քաղաքապետ և երկու անգամ որպես Բուդապեշտի խորհրդարանում Սայկասիի պատվիրակ[13]։

Սվետոզար Միլետիչից և Յովան Յովանովիչ Զմայից հետո Լազա Կոստիչը Նովի Սադում ամենաակտիվ ղեկավարն էր. նրա քաղաքականությունը տարբերվել է իր գործընկերներից, բայց նա համոզված էր, որ արվեստի միջոցով Սերբիան փրկելու իր առաքելությունը տապալվել էր խավարասեր պալատականների կողմից։ 1867 թվականին Ավստրիական կայսրությունը դարձել է Ավստրո-Հունգարիա, իսկ Հունգարիայի Թագավորությունը դարձել է նոր պետության երկու ինքնավար մասերից մեկը։ Դրան հաջորդել է ոչ հունգարական ազգությունների հունգարացմանքաղաքականությունը, հատկապես հունգարերենի խթանումը և ռումինական և սլավոնական, ներառյալ սերբերենը, լեզուների ճնշումը։ Որպես Միացյալ սերբական երիտասարդական շարժման գլխավոր պաշտպան՝ Կոստիչը հատկապես ակտիվորեն պայքարել է ապահովելու Ավստրո-Հունգարական կայսրությունում իր և այլ ազգությունների վրա դրված որոշ օրենքների չեղարկումը։ Երբ Սերբիայի արքայազն Միխայլո Օբրենովիչ III-ը սպանվել է, Ավստրո-Հունգարիայի իշխանությունները փորձել են կեղծիքի միջոցով ներգրավել Լազային, նրա դաստիարակ Միլետիչին և այլ սերբ մտավորականների սպանության դավադրության մեջ[14]։ Կոստիչը ձերբակալվել և բանտարկվել է, սակայն, ինչպես մյուսները, նա հետագայում ազատ է արձակվել։ Երկրորդ անգամ ձերբակալվել է 1868 թվականին, Բելգրադում ունեցած հակաավստրիական բոցաշունչ ելույթի համար, որով նա հանդես է եկել Բելգրադում արքայազն Միլան Օբրենովիչի չափահասության հռչակման կապակցությամբ[15]։

 
Կոստիչի «Մաքսիմ Ցրնոևիչ» պիեսի տիտղոսաթերթ, 1866 թ

Կոստիչը տեղափոխվել է Բելգրադ, որտեղ նա դարձել է հայտնի բանաստեղծ։ Միլանի ազդեցության շնորհիվ Կոստիչը ստացել է «Srpsku nezavisnost» (Սերբական անկախություն) ազդեցիկ քաղաքական և գրական ամսագրի խմբագրի պաշտոնը։ Միլանը նրան ընտրել է որպես Յովան Ռիստիչի գլխավոր օգնական 1878 թվականին Բեռլինի կոնգրեսում, իսկ 1880 թվականին Կոստիչին գործուղղվել է Սանկտ Պետերբուրգ՝ որպես սերբական պատվիրակության անդամ[16]։

Բելգրադի ընդդիմադիր կուսակցությունները սկսել են վիճարկել Կոստիչի ստեղծագործությունները. նա կատակով պարծենում էր թագավորի վրա իր ունեցած ազդեցությամբ, բայց չէր կարևորում արքունիքում ազդեցիկ ընկերներ ունենալ, ուստի 1883 թվականին Միլան թագավորը խնդրել է նրան որոշ ժամանակով հեռանալ Բելգրադից։ Չնայած իր տարօրինակությանը, Կոստիչը համարվել է մեծ բանաստեղծ և գրող։ Շուտով նա բնակություն է հաստատել Ցետինյեում և դարձել Չեռնոգորիայի Թագավորության Glas Crnogoraca (Չեռնոգորիայի ձայն)[17] պաշտոնական թերթի գլխավոր խմբագիրը, որտեղ նա հանդիպել է մտավորականներ Սիմո Մատավուլյին, Պավել Ռովինսկուն և Վալտազար Բոգիշիչին։ 1890 թվականին Կոստիչը տեղափոխվել է Սոմբոր, որտեղ ամուսնացել է Յուլիանա Պալանաչկիի հետ 1895 թվականի սեպտեմբերին և այնտեղ անցկացրել իր կյանքի մնացած մասը։ Սոմբորում նա գրել է գիրք, որում ներառել է իր երազանքները Dnevnik snova ( Երազների օրագիրը )[18] և հայտնի բանաստեղծությունը Santa Maria della Salute, որը համարվում է նրա սիրային բանաստեղծությունների և էլեգիաների լավագույն օրինակը[19][20][21]։

Կոստիչն իր աշխատանքում և հետազոտություններում հետևել է երկու գծի. տեսական միտքը չի կարող հասնել բացարձակի՝ չունենալով իր համընդհանուրության համար անհրաժեշտ հրապուրանքի և կյանքի հարստությունը[22]։ Նա դեմ էր Սվետոզար Մարկովիչի մարդաբանական փիլիսոփայությանը և հեղափոխական և մատերիալիստ Նիկոլայ Չերնիշևսկու հայացքներին[23]։

Լազա Կոստիչ մահացել է 1910 թվականի նոյեմբերի 27-ին Վիեննայում[24]։

Չափածո և արձակ խմբագրել

Իր պոեզիայում Կոստիչը հաճախ է անդրադառնում համամարդկային թեմաներին և մարդկային մտահոգություններին, հատկապես մարդու և Աստծո, հասարակության և մերձավորների հարաբերություններին։ Նա նպաստել է ոճական և լեզվական նորարարություններին, փորձարկելով ազատորեն, հաճախ անորոշ թողնելով մտքերը։ Նրա ստեղծագործությունն ավելի մոտ է եվրոպական ռոմանտիզմին, քան իր ժամանակի ցանկացած այլ սերբ բանաստեղծի։ Կոստիչը փորձել է բազմաթիվ, թերի տեսական էսսեներում համատեղել հայրենի ժողովրդական երգի տարրերը եվրոպական ռոմանտիզմի տարրերի հետ, ինչը հաջող չի եղել։ Հաջողության բացակայությունը կարելի է վերագրել նրա պոեզիայի առաջադեմ բնույթին, իր ժամանակի գաղափարներին և էքսցենտրիկությանը։

Կոստիչի պիեսներից` «Մաքսիմ Ցռնոյևիչը» (1863) ներկայացնում է էպիկական պոեմի դրամատիզացման առաջին փորձը։ «Պերա Սեգեդինացը» (1875) անդրադառնում է Ավստրո-Հունգարական կայսրությունում իրենց իրավունքների համար սերբերի պայքարին, իսկ նրա «Գորդանա» պիեսը (1890) այնքան էլ գովասանքի չի արժանացել[25]։

Կոստիչը հակասական անձնավորություն էր. նա ավելի շատ հայտնի էր, քան հասկացված իր երիտասարդության տարիներին և ավելի քիչ հայտնի է դարձել ծեր տարիքում` իսկական համբավ ձեռք բերելով միայն իր մահից հետո։ Այսօր ընդհանուր առմամբ ընդունված է, որ Կոստիչը ժամանակակից սերբական պոեզիայի հիմնադիրն է։

Ստեղծագործությունների թարգմանություն անգլերենով խմբագրել

 
Լազա Կոստիչը Չեռնոգորիայի ավանդական հագուստով

Տասնութ տարեկան հասակում՝ 1859 թվականին, Կոստիչը ստանձնել է Վիլյամ Շեքսպիրի գործերը թարգմանելու գործը[26]։ Կոստիչը շուրջ 50 տարի ուսումնասիրել և հրատարակել է Շեքսպիրի մասին աշխատություններ[26]։

Մշակութային իդեալները, որոնք դրդել են Կոստիչին թարգմանել Ռոմեոն և Ջուլիետը սերբերեն, սերբական գրական վերածննդի մի մասն է, որը սկիզբ է առել Դոսիտե Օբրադովիչիցտասնութերորդ դարում։ Այդ ժամանակ թատրոնը ի հայտ է եկել տասնութերորդ դարի վերջին սերբ ժողովրդի ազգային անկախության արշավից հետո։ 1850-ականներին և միջպատերազմյան տարիներին Կոստիչը և նրա գործընկեր Անդրեևիչը ջանքեր են գործադրել Շեքսպիրին սերբական հանրությանը ներկայացնելու համար։

Նա փորձել է մոտեցնել բալկանյան մշակույթները և անտիկ մշակույթին՝ Հոմերոսիթարգմանությունը սերբական էպիկական դեկամետր (տասական) չափի վրա փորձարկելով[27]։ Նա թարգմանել է բազմաթիվ այլ օտարերկրյա հեղինակների, մասնավորապես՝ Հայնրիխ Հայնեի, Հայնրիխ Դերնբուրգի, Էդվարդ Բուլվեր-Լիտոնի, 1-ին բարոն Լիթոնի «Պոմպեյի վերջին օրերը» և հունգարացի բանաստեղծ Յոզեֆ Քիսսի ստեղծագործությունները։

Այդ ժամանակաշրջանի բոլոր սերբ մտավորականները կարծում էին, որ իրենց երկրի գոյությունը կապված է իրենց մայրենի լեզվի ճակատագրի հետ, որով լայնորեն խոսվում էին երկու օտար կայսրություններում։ Այս նախադրյալով է պայմանավորված Կոստիչի «Ռոմեո և Ջուլիետը» թարգմանելը։ «Ռիչարդ III» պատմական պիեսի սերբերեն թարգմանությունը հնարավոր է դարձել Կոստիչի և նրա ընկերոջ՝ բժիշկ և գրող Յովան Անդրեևիչ-Ջոլեսի համատեղ ջանքերով[28]։ Անդրեևիչը մասնակցել է նաև Նովի Սադի Սերբիայի ազգային թատրոնի հիմնադրմանը 1861 թվականին։ Շեքսպիրի «Ռիչարդ III» (1864) պիեսի հայտնվելը Նովի Սադում համընկել է Շեքսպիրի ծննդյան 300-ամյակի հետ։ Այդ առիթով Կոստիչն առաջին անգամ ադապտացրել է «Ռիչարդ III» պիեսի երկու տեսարան՝ օգտագործելով յամբը։ «Ռիչարդ III»-ը բեմադրվել է Սերբիայում և բեմադրվել հենց Կոստիչի կողմից։ Հետագայում նա թարգմանել է «Համլետը», սակայն նրա ստեղծագործությունն արժանացել է նշանավոր գրականագետ Բոգդան Պոպովիչի քննադատությանը[29][30]։

Բայրոնի Դոն Ժուանի մասին Երրորդ տաղի տասնչորսերորդ տունը Կոստիչի թարգմանութունում արտահայտված է Բայրոնի խորհուրդը հույն ապստամբներին[31].

Հույս չունենաք, որ ֆրանկներն ազատություն կբերեն.
Նրանք ունեն թագավոր, որը վաճառվում է։
Հայրենի սրերում, և հայրենի շարքերում է
Քաջության միակ հույսը բնակվում,
Բայց թուրքական ուժը, և լատինական խարդախությունը
Վահանդ կջարդեն, ինչքան էլ լայն չլինի այն։

Trust not for freedom to the Franks –
They have a king who buys and sells
In native swords, and native ranks
The only hope of courage dwells,
But Turkish force, and Latin Fraud
Would break your shield, however broad.

Անհատականություն և անձնական կյանք խմբագրել

 
Լենկա Դունջերսկու և Լազա Կոստիչի հուշարձանները Կուլպինում

Լազա Կոստիչը կարող է բնութագրվել որպես էքսցենտրիկ, բայց նա հանճարեղության կայծ է ունեցել։ Նա առաջինն է, ով դրամատիկ պոեզիայի մեջ ներմուծել է այամբիկ մետրը, նաև Շեքսպիրի առաջին թարգմանիչը սերբերեն։ 20-րդ դարասկզբին եվրոպացի հեղինակների համագումարի ժամանակ նա փորձել է բացատրել Սերբիայի մշակույթի և արևմտաեվրոպական խոշոր մշակույթների միջև կապը։

Կոստիչը ընկերություն է արել Ավստրո-Հունգարիայի սերբական ազնվական ամենահայտնի ընտանիքներից մեկի` պատրիարք Լազար Դունջերսկիի հետ[32]։ Նա սիրահարվել է Ելենա «Լենկա» Դունջերսկիին՝ Լազարի կրտսեր դստերը[32], ով իրենից փոքր էր 29 տարով[33]։ Չնայած սերը փոխադարձ էր, բայց Լազար Դունջերսկին հավանություն չի տվել նրանց հարաբերություններին և թույլ չի տվել նրանց ամուսնանալ[33]։ Նա կազմակերպել է Կոստիչի և Յուլիանա Պալանաչկիի ամուսնությունը[33]։ Կոստիչը փորձել է Լենկային և սերբ-ամերիկացի գիտնական Նիկոլա Տեսլայինամուսնացնել, բայց Տեսլան մերժել է առաջարկը[34]։

Լենկան մահացել է, հավանաբար վարակից, իր 25-ամյակին[35], սակայն որոշ հեղինակներ կարծում են, որ նա ինքնասպան է եղել[36]։ Նրա մահից հետո Կոստիչը գրել է «Santa Maria della Salute» բանաստեղծությունը, որն իր ամենակարևոր գործերից մեկն[37][38] և, ինչպես ասում են, սերբերեն լեզվով գրված ամենագեղեցիկ սիրային բանաստեղծություններից մեկը[35][39][40]։

Հիշատակ խմբագրել

Լազա Կոստիչն ընդգրկված է 100 ամենահայտնի սերբերի ցանկում[41]։ Նրա անունով են կոչվում Կովիլի և Նոր Բելգրադի դպրոցները[42]։

2000 թվականից ի վեր Նովի Սադում գործում է Լազա Կոստիչի անվան միջնակարգ դպրոց, և դա, հավանաբար, Սերբիայի միակ ավագ դպրոցն է, որն ունի իսկական դպրոցական թատրոն՝ 215 նստատեղով և մասնագիտական աշխատանքի համար ժամանակակից օժանդակ սարքավորումներով[43]։

Նրա պատվին սահմանվել են Լազա Կոստիչի անվան մրցանակը և Լազա Կոստիչի անվան պսակը, իսկ «Santa Marija dela Salute» երգի պատվին կազմակերպվել է Լազա Կոստիչի օրվա միջոցառումը Սոմբորում, որտեղ յուրաքանչյուր հունիսի 3-ին ընտրյալ բանաստեղծին շնորհվում է Լազա Կոստիչի պսակ։ Առաջին հաղթողը Պերո Զուբակն էր, իսկ 2016 թվականին՝ Դուշկո Նովակովիչը և Ստոյան Բերբերը։ 2017 թվականին մրցանակը ստացել է նովիսադցի բանաստեղծ Ջովան Զիվլաքը[44]։

1985 թվականին նրա մասին նկարահանվել է «Լազա Կոստիչի գործը» ֆիլմը[45]։ Նրա անունով է կոչվել Չուկարիցայի «Լազա Կոստիչ» գրադարանը[46]։ Նրա անունով է կոչվել Լազա Կոստիչ փողոցը (Սոմբոր)։

Լազա Կոստիչը Նովի Սադի կամավոր հրշեջ ջոկատի հիմնադիրներից է, որն այսօր կրում է նրա անունը[47]։

Լազա Կոստիչ ռեքվիեմ խմբագրել

Սերբ լրագրող և հրապարակախոս Իվան Կալաուզովիչ Իվանուսը գրել է 2017 թվականի մարտին «Լազա Կոստիչի ռեքվիեմ» քնարական, էլեգիական պոեմը, որը մտահղացել է որպես «Santa Maria della Salute» պոեմի շարունակություն և հարգանքի տուրք Լազա Կոստիչին։ «Ռեքվիեմ...» երգի բառերը հանրությունն առաջին անգամ լսել է Չիկագոյում՝ «Դարի կենտրոն» կինոթատրոնում Զդրավկո Շոտրայի «Santa Maria della Salute» ֆիլմի ցուցադրությունից առաջ։ Լեփ-լեցուն դահլիճի առաջ խոսքով հանդես է եկել նաև Ռադիո Սարաևոյի նախկին լրագրողուհի Միլկա Ֆիգուրիչը[48]։

«Լազա Կոստիչի ռեքվիեմի» վոկալ կատարումը հեռարձակվել է 2017 թվականի ապրիլին ռադիո Բելգրադի Առաջին ծրագրի «Միասին այսօր երեկոյան» (Вечерас заједно) ծրագրի շրջանակներում[49]։ Հռետորի դերում կրկին հանդես է եկել Միլկա Ֆիգուրիչը, ում ձայնն առաջին անգամ էր հնչում Բելգրադի ռադիոյի եթերում Հարավսլավիայի ռադիոյի և հեռուստատեսությյան համակարգի փլուզումից հետո։

Պատկերասրահ խմբագրել

 
 
 
 
Կոստիչի հուշարձանը Նովի Սադում Կոստիչի հուշարձանը Սոմբորում Կոստիչի կիսանդրին Բելգրադում Լազա Կոստիչը 2010 թվականի սերբական նամականիշի վրա

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 https://pantheon.world/profile/person/Laza_Kostić
  2. ↑ Dániel B., József P., Judit P. Képviselők és főrendek a dualizmus kori Magyarországon (հունգ.) — Eger: Líceum Kiadó, 2020. — P. 109. — 639 p. — ISBN 978-963-496-144-4
  3. ↑ Gacic, Svetlana. «Laza Kostic» (անգլերեն). {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)
  4. ↑ «Jedan od najznačajnijih književnika srpskog romantizma živeo je u Somboru, znate li o kome je reč? (FOTO/VIDEO)». www.srbijadanas.com (սերբա-խորվաթերեն). Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 5-ին.
  5. ↑ «Laza Kostić – Biografija – Bistrooki» (սերբերեն). Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 4-ին.
  6. ↑ «Laza Kostić – pionir u prevođenju Šekspira na srpski jezik». Blog prevodilačke agencije Libra | Prevodioci.co.rs (սերբերեն). 2018 թ․ օգոստոսի 8. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ նոյեմբերի 8-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 4-ին.
  7. ↑ «ЛАЗА КОСТИЋ ЈЕ ШЕКСПИРА УВЕО У СРПСКУ КУЛТУРУ ПРЕКО НОВОГ САДА». Културни центар Новог Сада (սերբերեն). 2016 թ․ դեկտեմբերի 26. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ նոյեմբերի 18-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 4-ին.
  8. ↑ «Културни магазин: Лаза Костић • Радио ~ Светигора ~». svetigora.com (սերբերեն). Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 5-ին.
  9. ↑ Šašić, M. (2008 թ․ փետրվարի 6). «Недокучива тајна Цинцара». Politika (սերբերեն).
  10. ↑ «Doktorska disertacija pesnika Laze Kostića 'De legibus serbicis Stephani Uros Dusan'». scindeks.ceon.rs. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 4-ին.
  11. ↑ «Laza Kostić sklapao niti srpskog jedinstva». www.novosti.rs (Serbian (Latin script)). Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 4-ին.
  12. ↑ «ZELEN DOBOŠ DOBUJE, LAZA KOSTIĆ ROBUJE… – Ravnoplov» (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 5-ին.
  13. ↑ «Laza Kostić sklapao niti srpskog jedinstva». www.novosti.rs (Serbian (Latin script)). Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 4-ին.
  14. ↑ «kreativna radionica balkan». www.krbalkan.rs. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 5-ին.
  15. ↑ «Найвідоміший представник сербського романтизму / Буквоїд». bukvoid.com.ua. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 12-ին.
  16. ↑ «ZELEN DOBOŠ DOBUJE, LAZA KOSTIĆ ROBUJE… – Ravnoplov» (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 5-ին.
  17. ↑ Admin. «Лаза Костић - велики песник, визионар и журналиста». Музеј Војводине (սերբերեն). Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 5-ին.
  18. ↑ «ОТКРИВАЛАЧКЕ СНОХВАТИЦЕ». Galaksija Nova (սերբերեն). 2017 թ․ ապրիլի 20. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 4-ին.
  19. ↑ Scribd: Laza Kostić: Autobiografija Արխիվացված 5 Նոյեմբեր 2012 Wayback Machine (Autobiography of Laza Kostić) (sr)
  20. ↑ «Пројекат Растко: Dragan Stojanović : Između astralnog i sakralnog : "Santa Maria della Salute" Laze Kostića». www.rastko.rs. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 4-ին.
  21. ↑ «Korifej onirizma srpske romantičarske književnosti, Laza Kostić». scindeks.ceon.rs. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 4-ին.
  22. ↑ «Pesništvo i poetika Laze Kostića - jedan sintetičan pogled». scindeks.ceon.rs. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 5-ին.
  23. ↑ «Književnoteorijski i filosofski stavovi Laze Kostića». scindeks.ceon.rs. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 5-ին.
  24. ↑ Gacic, Svetlana. «Laza Kostic» (անգլերեն). {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)
  25. ↑ «Kostićeve drame». Mingl. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 4-ին.
  26. ↑ 26,0 26,1 «Фонд Лаза Костић | О Лази Костићу». the-laza-kostic-fund.com. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 4-ին.
  27. ↑ «Фонд Лаза Костић | О Лази Костићу». the-laza-kostic-fund.com. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 4-ին.
  28. ↑ «dr Jovan Andrejević Joles, prvi srpski anatom - život i delo». scindeks.ceon.rs. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 4-ին.
  29. ↑ «Laza Kostić – pionir u prevođenju Šekspira na srpski jezik». Blog prevodilačke agencije Libra | Prevodioci.co.rs (սերբերեն). 2018 թ․ օգոստոսի 8. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ նոյեմբերի 8-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 4-ին.
  30. ↑ Ružić, Žarko. «Sad nema tu trt – mrt!». Politika Online. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հունիսի 2-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 4-ին.
  31. ↑ «Бајрон и Лаза Костић - ИСТОРИЈСКА БИБЛИОТЕКА». www.istorijskabiblioteka.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ մայիսի 31-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 4-ին.
  32. ↑ 32,0 32,1 «PRVA LAZINA PESMA O LENKI – Ravnoplov» (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 4-ին.
  33. ↑ 33,0 33,1 33,2 «Ljubavi srpskih pisaca: Laza Kostić». WANNABE MAGAZINE (ամերիկյան անգլերեն). 2012 թ․ մարտի 10. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 4-ին.
  34. ↑ «KAKO JE LAZA KOSTIĆ UDAVAO LENKU ZA NIKOLU TESLU – Ravnoplov» (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 4-ին.
  35. ↑ 35,0 35,1 «СНП: Академија посвећена Лазару Дунђерском и сећање на Ленку». Дневник (սերբերեն). Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 4-ին.
  36. ↑ «ОТКРИВАЛАЧКЕ СНОХВАТИЦЕ». Galaksija Nova (սերբերեն). 2017 թ․ ապրիլի 20. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 4-ին.
  37. ↑ «Intertekstualnost Santa Maria della Salute u svjetlu književne kritike druge polovine XX vijeka». scindeks.ceon.rs. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 4-ին.
  38. ↑ «[Projekat Rastko] Antologija srpskog pesnistva». www.rastko.rs. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 4-ին.
  39. ↑ «SCIIntertekstualnost Santa Maria della Salute u svjetlu književne kritike druge polovine XX vijeka». scindeks.ceon.rs. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 4-ին.
  40. ↑ «Laza Kostić - Santa Maria della Salute».
  41. ↑ «Почетак». www.lkostic.edu.rs. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 13-ին.
  42. ↑ «Početak». www.lkostic.edu.rs. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 5-ին.
  43. ↑ «Реч директора». web.archive.org. 2017 թ․ մայիսի 3. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 13-ին.
  44. ↑ Војводине, Јавна медијска установа ЈМУ Радио-телевизија. «Венац Лазе Костића Јовану Зивлаку». ЈМУ Радио-телевизија Војводине (Serbian (Cyrillic script)). Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 13-ին.
  45. ↑ Djordjevic, Aleksandar, Slucaj Laze Kostica (Drama), Ljuba Tadic, Slavko Simic, Milan Puzic, Radiotelevizija Beograd, Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 13-ին
  46. ↑ «Чукарица». БИБЛИОТЕКА ГРАДА БЕОГРАДА. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 13-ին.
  47. ↑ Vojvodine, Javna medijska ustanova JMU Radio-televizija. «150 godina postojanja i rada DVD "Dr Laza Kostić"». JMU Radio-televizija Vojvodine (Serbian (Latin script)). Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 13-ին.
  48. ↑ «РТС :: Вести :: "Реквијем Лазе Костића" премијерно изведен у Чикагу». www.rts.rs. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 13-ին.
  49. ↑ «РТС :: Радио Београд 1 :: Вечерас заједно». www.rts.rs. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 13-ին.

Գրականություն խմբագրել

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Լազա_Կոստիչ&oldid=9809571» էջից