Ռումիներեն
Ռումիներեն (română / ռոմինը), Հնդեվրոպական լեզուների ընտանիքի իտալական լեզվախմբին արևելա-ռոմանական ենթախմբին պատկանող լեզու, ռումինների լեզուն։
Ռումիներեն | |
---|---|
Տեսակ | բնական լեզու և կենդանի լեզու |
Ենթադաս | Eastern Romance? |
Երկրներ | Ռումինիա[1], Մոլդովա[2], Սերբիա[3] և Ուկրաինա[4] |
Խոսողների քանակ | 24 300 000 մարդ (2019)[5] |
Վերահսկող կազմակերպություն | Ռումինական ակադեմիա |
Գրերի համակարգ | լատինական այբուբեն |
IETF | ro |
ԳՕՍՏ 7.75–97 | рум 565 |
ISO 639-1 | ro |
ISO 639-2 | ron և rum |
ISO 639-3 | ron |
Romanian language Վիքիպահեստում |
Ռումիներեն խոսում են աշխարհում 28 միլիոն մարդ։ Ռումիներենը պաշտոնական լեզու է Ռումինիայում, Մոլդովայում։
Ռումինիայի պետական լեզուն։ Պատկանում է հնդեվրոպական լեզվաընտանիքի ռոմանական ճյուղի արլ–ռոմանական ենթախմբին։ Խոսողների թիվը Ռումինիայում՝ մոտ 18 միլիոն մարդ։ Տարածված է նաև ԱՊՀ–ի, Բուլղարիայի, նախկին Հարավսլավիայի, Հունգարիայի, Ալբանիայի, Հունաստանի մի շարք շրջաններում, ԱՄՆ–ում, Կանադայում և այլուր։ Տրոհված է բարբառների (Ռումինիայում), որոնցից մոլդավականը մոտ է մոլդավերենին։ Զարգացել է բարբառային–խոսակցական լատիներենի հիմքի վրա։ Հնչյունական առանձնահատկություններից են լատինական Õ-ի և Ũ–ի տարբերակումը, ձայնավորից և բաղաձայնից առաջ an > iո, ինչպես նաև amx բաղաձայն > im (բացառությամբ սլավոնական փոխառությունների), ձայնավորների ձևաբանական նոր հերթագայության առաջացումը։ Տիպաբանական շատ ընդհանրություններ ունի Բալկանյան թեղակղկղզու մյուս լեզուների հետ (անորոշ դերբայի կորուստ․ ապառնի ժամանակի նկարագրական ձև), սակայն գոյականների, ածականների, դերանունների թվի և սեռի ձևերը, խոնարհման հարացույցը հիմնականում պահպանել են ժող․ լատիներենի ձևաբանական առանձնահատկությունները։ 11 –19 թվական անունները կազմվում են սլավոնական լեզուների կաղապարով։ Բառապաշարում շատ են սլավոնական և հունական փոխառությունները։ Ռումիներենով գրական ամենահին հուշարձանները XVI դարից են։ Գրական ռումիներենի ձևավորումն ավարտվել է XIX դ․․ Այբուբենը՝ մինչև XIX դ․՝ սլավոնագիր, ապա՝ լատինագիր։
Ըստ աշխարհի լեզուների դասակարգման Ռումիներենը 36-րդն է։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ ScriptSource - Romania
- ↑ ScriptSource - Moldova
- ↑ ScriptSource - Serbia
- ↑ ScriptSource - Ukraine
- ↑ Ethnologue — 25, 19 — Dallas, Texas: SIL International, 1951. — ISSN 1946-9675
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 10, էջ 17)։ |
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ռումիներեն» հոդվածին։ |