Վիքիպեդիա

Դանակահարություն Նիսում (2020)

2020 թվականի հոկտեմբերի 29-ին երեք մարդ է սպանվել Ֆրանսիայի Նիս քաղաքում գտնվող Նիսի Աստվածամոր հռոմեական կաթոլիկ բազիլիկում տեղի ունեցած դանակահարությամբ հարձակման հետևանքով[2]։ Ենթադրյալ հարձակվողը թունիսցի է, որի վրա կրակել են ոստիկանները՝ վերցնելով նրան կալանքի տակ[3]։ Նիսի քաղաքապետը դա անվանել է «ահաբեկչական գործողություն»՝ վերագրելով դա իսլամական ծայրահեղականությանը[4][5]։ Ահաբեկչության ընթացքում հարձակվողը գոռում էր «Ալլահու ակբար»[6]։

Դանակահարություն Նիսում
Հարձակումից հետո Ֆրանսիայի ոստիկանության կողմից փակված Նիսի Աստվածամոր բազիլիկի ճանապարհ
Տեսակհարձակում սառը զենքով և ահաբեկչական ակտ
ԵրկիրՖրանսիա Ֆրանսիա
Գրոհի վայրՆիսի Աստվածամոր բազիլիկ, Նիս, Ֆրանսիա
ՏեղադրանքՆիսի Աստվածամոր բազիլիկ
Գրոհի նպատակԻսլամական ծայրահեղականություն
ՏարեթիվՀոկտեմբերի 29, 2020 (2020-10-29)- 2020
Գրոհի միջոցԴանակահարություն
ԶենքԴանակ
Զոհվածներ3
Վիրավորներ1 (ահաբեկիչը)
Ահաբեկիչների քանակ1
ԿասկածյալԲրահիմ Աուիսաուի (إبراهيم العيساوي)[1]
 2020 Nice stabbing Վիքիպահեստում

Նախապատմություն խմբագրել

Վերջին տարիներին Ֆրանսիան ականատես է եղել բազմաթիվ ջիհադիստական ահաբեկչությունների, որոնք իրականացրել են մեծամասամբ «Իսլամական պետություն» և «Ալ-Կաիդա» ահաբեկչական խմբավորումները, ինչպես նաև այդ երկու խմբավորումներով ոգեշնչված «միայնակ գայլ» ահաբեկիչները։ Նիսը բեռնատարով հարձակման վայր էր 2016 թվականին, որի հետևանքով զոհվել էր 86 մարդ, ընդ որում այդ հարձակումը տեղի էր ունեցել 2020 թվականի հարձակման վայրից 0,8 կմ (0,50 մղոն) հեռավորության վրա։ 2016 թվականի հարձակումից տասներկու օր անց քահանա Ժակ Համելը սպանվել է Նորմանդիայում գտնվող եկեղեցու վրա հարձակման ժամանակ[4][7]։

Միջադեպից չորս շաբաթ առաջ Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնն իսլամն անվանել էր կրոն, որը «ճգնաժամի մեջ է» ամբողջ աշխարհում, ինչը բացասական արձագանք է առաջացրել մուսուլմանների մոտ։ Նա երդվել է ներկայացնել 1905 թվականի օրենքի ամրապնդման մասին օրինագիծը, որը պաշտոնապես բաժանում էր Ֆրանսիայի եկեղեցին և պետությունը[8]։ Երկու շաբաթ անց Իլ դը Ֆրանսում պատմության ուսուցիչ Սեմյուել Փաթին սպանվել և գլխատվել է 18-ամյա չեչեն մուսուլմանի կողմից, որը 2020 թվականի մարտին Ֆրանսիայում փախստականի կարգավիճակ էր ստացել։ Սպանությունը տեղի է ունեցել այն բանից հետո, երբ ուսուցիչն իր աշակերտներին ցույց է տվել «Շառլի Էբդո» ամսագրի ծաղրանկարները, որոնք պատկերում են իսլամական մարգարե Մուհամմադին[9]։ Ուսուցչի սպանությունից հետո Մակրոնը հանդես է եկել ի պաշտպանություն նման ծաղրանկարների հրապարակման՝ խոսքի ազատության հողի վրա։ Այդ իրադարձություններից, և մասնավորապես Մակրոնի կողմից ծաղրանկարների պաշտպանությունից հետո Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը կոչ է արել բոյկոտել ֆրանսիական արտադրանքը։ Դրան հաջորդել են որոշ բողոքի ցույցեր ամբողջ մուսուլմանական աշխարհում, որոնց ընթացքում այրվում էին Մակրոնի լուսանկարները[10]։

Միջադեպ խմբագրել

Հարձակումը տեղի է ունեցել առավոտյան ժամը 8:30-ին Ֆրանսիայի Նիս քաղաքի կենտրոնում՝ Ժան Մեդեսինի պողոտայում գտնվող հռոմեական կաթոլիկ բազիլիկի շենքում[11]։ Հարձակվողը երեք մարդ է սպանել, որոնց թվում եղել է մի կին, որը, ինչպես ի սկզբանե հաղորդվել է, գլխատվել է, սակայն ավելի ուշ հաղորդվել է, որ զոհը հայտնաբերվել է միայն շատ խորը կտրած կոկորդով[2][3][12][13][14]։ Նա մի քանի անգամ բղավել է «Ալլահու Ակբար», նույնիսկ ոստիկանության կողմից ձերբակալվելուց հետո։ Հարձակումն իրականացվել է 28 րոպեի ընթացքում[12]։ Պատասխանող ոստիկանները նախ հարվածել են հարձակվողին էլեկտրաշոկերով, ապա կրակել են նրա վրա[15]։ Այնուհետև հարձակվողին տեղափոխել են հիվանդանոց, որտեղ նա ծանր վիճակում էր գտնվում[15]։ Կասկածյալի մոտ գտնված իրերի թվում Ղուրան, երեք դանակ և երկու բջջային հեռախոս է եղել[11]:

 
Նիսի Աստվածամոր հռոմեական կաթոլիկ բազիլիկ՝ հարձակման վայր

Ներքին գործերի նախարար Ժերալդ Դարմանինը հայտարարել է, որ քաղաքում ոստիկանական գործողություն է իրականացվում[3]։ Դեպքի վայր է ժամանել ռումբերի վնասազերծման ստորաբաժանումը, իսկ հակաահաբեկչական ոստիկանության լավ զինված աշխատակիցները սկսել են պարեկել բազիլիկի շուրջ գտնվող փողոցները[16]։

Մեղադրյալ խմբագրել

Ենթադրյալ հարձակվողը 21-ամյա թունիսցի Բրահիմ Աուիսաուին (إبراهيم العيساوي) է, որը որպես միգրանտ 2020 թվականի սեպտեմբերին ժամանել էր Իտալիայի Լամպեդուզա կղզի։ Հոկտեմբերի 9-ին նա տեղափոխվել է Իտալիայի Բարի քաղաք։ Նրա հաջորդ ժամանման վայրը Ֆրանսիան էր[17]։

Դատախազ Ժան-Ֆրանսուա Ռիկարը հայտարարել է, որ կասկածյալը ոչ մի հետախուզական գործակալության կողմից որպես պոտենցիալ ահաբեկչության սպառնալիք չի նկատվել[18]։

Զոհեր խմբագրել

Հարձակման հետևանքով զոհվել է երեք մարդ։ Նրանցից մեկը 60-ամյա կին էր, որին գտել են շատ խորը կտրած կոկորդով։ Մյուսը 55-ամյա տղամարդ էր, որը մահացել է կոկորդի մեծ վերքից։ Երրորդ զոհը 44-ամյա կին էր, որը եկեղեցուց փախել էր հարևան բար՝ դանակի մի քանի լուրջ վնասվածքներով, սակայն հետո մահացել է.[12][19][20][21]։

Արձագանք խմբագրել

Ֆրանսիական արձագանք խմբագրել

Դանակահարության մասին հայտնի դառնալուց հետո Ազգային ժողովում հայտարարվել է լռության րոպե[4]։ Կառավարությունը հաստատել է, որ նախագահ Էմանուել Մակրոնը հարձակման վայր կայցելի առավոտյան ավելի ուշ[22]։ Ավելի ուշ Մակրոնը միասնության կոչ է արել և իր համերաշխությունն է հայտնել Ֆրանսիայի կաթոլիկ համայնքին[23]։ Նա նաև հայտարարել է, որ կպաշտպանի դպրոցներն ու պաշտամունքի վայրեր ՝ կրկնապատկելով անվտանգության ուժերի ներկայությունը[11]։

Մուսուլմանական հավատքի ֆրանսիական խորհուրդը դատապարտել է այդ հարձակումը՝ հայտարարելով, որ «Ի նշան զոհերի և նրանց հարազատների հետ համերաշխության՝ ես կոչ եմ անում Ֆրանսիայի բոլոր մուսուլմաններին չեղյալ հայտարարել Մավլիդ տոնի բոլոր տոնակատարությունները»[2][24]։

Միջազգային արձագանք խմբագրել

Եվրոպական խորհրդարանի նախագահ Դավիդ Սասսոլին, Իսպանիայի վարչապետ Պեդրո Սանչեսը և Իտալիայի վարչապետ Ջուզեպպե Կոնտեն հանդես են եկել հայտարարությամբ, որում իրենց ցավակցությունն են հայտնել ֆրանսիացիներին[12]։ Թուրքիան հայտարարություն է հրապարակել, որում իր ցավակցությունն է հայտնել ֆրանսիացիներին՝ հայտարարելով, որ «ոչ մի պատճառ չի կարող օրինականացնել կամ արդարացնել որևէ մեկի սպանությունը կամ բռնությունը։ Նրանք, ովքեր երկրպագության այս սուրբ վայրում իրականացրել են այդ վայրի հարձակումը, ակնհայտորեն չեն կիսում կրոնական, մարդասիրական կամ բարոյական արժեքները»[25]։ Հարձակումը նաև դատապարտվել է Սաուդյան Արաբիայի կողմից[26]։

Մալայզիայի նախկին վարչապետ Մահաթհիր Մոհամադը քննադատել է Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնին, հանդես է եկել արևմտյան մշակույթի դեմ, ինչպես նաև իր թվիթթերյան կայքէջում վիճելի գրառում է արել, որտեղ ասվում է, որ «Մուսուլմաններն իրավունք ունեն բարկանալ և սպանել միլիոնավոր ֆրանսիացիներին անցյալի կոտորածների համար»[27][28][29]։ Մալազիացի հոգևորական և քաղաքական գործիչ Ֆաթհուլ Բարի Մաթ Ջահյան արձագանքել է Մահաթհիրի արտահայտություններին՝ անվանելով դրանք «դատապարտելի թրայբալիզմ» և հայտարարելով, որ դրանք այն չեն, ինչ սովորեցնում է իսլամը[30]։

Հետագա միջադեպեր խմբագրել

Նույն օրը Սարտրուվիլում գտնվող եկեղեցու մոտ տղամարդ է ձերբակալվել։ Նա փորձել է դանակահարությամբ ահաբեկչություն իրականացնել, և, ըստ ականատեսների, նա ասել է, որ ոգեշնչվել է Նիսում տեղի ունեցած հարձակումից[31]։ Լիոնում նույնպես ձերբակալվել է դանակով զինված տղամարդ, որը, ոստիկանության տվյալներով, պատրաստ է եղել հարձակվել տրամվայում գտնվող մարդկանց վրա[32]։ Բացի այդ, Սաուդյան Արաբիայի Ջիդդա քաղաքում Ֆրանսիայի հյուպատոսությունը հայտնել է, որ այնտեղ նույնպես դանակով առանձին հարձակում է կատարվել, որի ընթացքում մի տղամարդ է հարձակվել շենքի անվտանգության աշխատակցի վրա, սակայն շուտով ձերբակալվել է[33]։

Նիսում հարձակումից երկու ժամ անց Ավինյոնի ոստիկանությունը գնդակահարել է մի մարդու, որը պնդում էր, որ հանդիսանում է «Génération identitaire» ծայրահեղ աջ[34] խմբի անդամ։ Նա սպառնացել է սպաներին և հյուսիսաֆրիկյան ծագում ունեցող առևտրականին ատրճանակով[35] և, ինչպես հաղորդվում է, նացիստական ողջույն է տվել[36]։ Նա հոգեբուժական բուժման պատմություն ուներ[35]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ Politi, Caroline; Chevillard, Thibaut (2020 թ․ հոկտեմբերի 29). «Que sait-on de l'attaque au couteau perpétrée dans la basilique de Nice ?» [Attack in Nice: What do we know about the events in the Notre-Dame basilica?]. 20minutes (ֆրանսերեն). Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Salaün, Tangi; Gaillard, Eric (2020 թ․ հոկտեմբերի 29). «Three dead as woman beheaded in attack in French church». Reuters. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Tidman, Zoe; Dearden, Lizzie (2020 թ․ հոկտեմբերի 29). «Macron vows to deploy soldiers across France after attacks in Nice and Avignon». The Independent. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 «France attack: Three killed in 'Islamist terrorist' stabbings». BBC. 2020 թ․ հոկտեմբերի 29. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
  5. ↑ Sandford, Alasdair; Tidye, Alice (2020 թ․ հոկտեմբերի 29). «Nice attack: Church stabbing leaves three dead and several injured». EuroNews with AFP. EuroNews. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
  6. ↑ «After knife attack kills three at church in Nice, Macron says France will not give in to terrorism». The Washington Post. 2020 թ․ նոյեմբերի 29.
  7. ↑ Hinnant, Lori; Cole, Daniel (2020 թ․ հոկտեմբերի 29). «French prosecutor: Nice killer of 3 got to France from Italy». Associated Press. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
  8. ↑ «Macron says Islam 'in crisis', prompting backlash from Muslims». Al Jazeera (անգլերեն). 2020 թ․ հոկտեմբերի 2. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
  9. ↑ Paone, Anthony (2020 թ․ հոկտեմբերի 16). «For a teacher in France, a civics class was followed by a gruesome death». Reuters. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հոկտեմբերի 17-ին. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
  10. ↑ «Muslim world condemns Macron, France over treatment of Islam». Al Jazeera. 2020 թ․ հոկտեմբերի 26. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 Smith, Saphora; Ing, Nancy; Stelloh, Tim (2020 թ․ հոկտեմբերի 29). «French authorities say suspect in Nice church attack is a Tunisian national». NBC News. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 Picheta, Rob; Thompson, Nick (2020 թ․ հոկտեմբերի 29). «Live updates: Knife attack in French city of Nice». CNN. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
  13. ↑ Willsher, Kim (2020 թ․ հոկտեմբերի 29). «Knife attacker in Nice kills three people». The Guardian. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
  14. ↑ «EN DIRECT - Attaque à la basilique de Nice : "C'est la France qui est attaquée", dénonce Macron» [LIVE - Attack in Nice: the anti-terrorism prosecutor details the assailant's murderous journey] (ֆրանսերեն). LCI. 2020 թ․ հոկտեմբերի 29. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
  15. ↑ 15,0 15,1 [1]
  16. ↑ Haworth, Jon (2020 թ․ հոկտեմբերի 29). «France on highest security alert after terror attack». ABC News. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
  17. ↑ «Attaque à Nice : l'assaillant est un Tunisien de 21 ans arrivé par Lampedusa» [Attack in Nice: the attacker is a 21-year-old Tunisian who arrived by Lampedusa] (ֆրանսերեն). Le Figaro. 2020 թ․ հոկտեմբերի 29. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
  18. ↑ «Tunisian carrying Qur'an fatally stabs 3 in French church» (անգլերեն). The Associated Press. 2020 թ․ հոկտեմբերի 29. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
  19. ↑ Rinaudo, Christine (2020 թ․ հոկտեմբերի 29). «"Il aidait, il servait, il donnait"... Qui était Vincent Loquès, l'une des trois victimes de l'attentat de Nice à la basilique Notre-Dame?» ["He helped, he served, he gave" ... Who was Vincent Loquès, one of the three victims of the Nice attack at the Notre-Dame basilica?] (ֆրանսերեն). Nice-Matin. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
  20. ↑ «France attack: What we know about stabbings in Nice». BBC. 2020 թ․ հոկտեմբերի 29. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
  21. ↑ «DIRECT. Attaque à Nice: Emmanuel Macron attendu sur place avec Dupond-Moretti» [Attack in Nice: the suspect stayed "half an hour" in the church] (ֆրանսերեն). Le Parisien. 2020 թ․ հոկտեմբերի 29. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
  22. ↑ Verner, Robin (2020 թ․ հոկտեմբերի 29). «Attaque à Nice: Emmanuel Macron va se rendre sur place ce jeudi en fin de matinée» [Attack in Nice: Emmanuel Macron will go there this Thursday at the end of the morning]. BFMTV (French). AP. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  23. ↑ Willsher, Kim (2020 թ․ հոկտեմբերի 29). «France will not give in to terror after Nice attack, Macron says». The Guardian. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
  24. ↑ Reuters (2020 թ․ հոկտեմբերի 29). «3 dead as woman beheaded in France, gunman killed in second incident». CBC News. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 29-ին. {{cite news}}: |last= has generic name (օգնություն)
  25. ↑ «Press Release Regarding the Attack Held in Nice, France on 29 October 2020». T.C. Dışişleri Bakanlığı (թուրքերեն). No. 253. Turkey's Ministry of Foreign Affairs. 2020 թ․ հոկտեմբերի 29. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
  26. ↑ «Saudi Arabia condemns Nice church attack». Arab News. 2020 թ․ հոկտեմբերի 29. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
  27. ↑ «'Muslims have the right to kill millions of French people,' tweets ex-Malaysia PM Mahathir». Yahoo! News (Indian English). 2020 թ․ հոկտեմբերի 29. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
  28. ↑ Eustachewich, Lia (2020 թ․ հոկտեմբերի 29). «Ex-Malaysia PM: Muslims have right to 'kill millions of French people'». The New York Post (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
  29. ↑ Sukumaran, Tashny (2020 թ․ հոկտեմբերի 29). «Mahathir sparks uproar with claim Muslims 'have right to kill millions of French'». South China Morning Post (անգլերեն). Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
  30. ↑ «Muslims 'have right to kill millions of French': Malaysia's Mahathir sparks uproar with his response to Macron». South China Morning Post (անգլերեն). 2020 թ․ հոկտեմբերի 29. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
  31. ↑ «Un homme contrôlé à Sartrouville suspecté de « vouloir faire comme à Nice »» [A man controlled in Sartrouville suspected of "wanting to do as in Nice"] (ֆրանսերեն). Le Parisien. 2020 թ․ հոկտեմբերի 29. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
  32. ↑ «Lyon : un homme armé d'un couteau arrêté dans le centre-ville» [Lyon: a man armed with a knife arrested in the city center] (ֆրանսերեն). Le Parisien. 2020 թ․ հոկտեմբերի 29. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
  33. ↑ Braun, Elisa; Momtaz, Rym (2020 թ․ հոկտեմբերի 29). «Knife attack in Nice leaves 3 people dead». POLITICO (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
  34. ↑ Hancock, Sam (2020 թ․ հոկտեմբերի 29). «France terror latest: Macron says 'we won't give in' after Nice beheading attack and Avignon gunman death». The Independent. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
  35. ↑ 35,0 35,1 Plottu, Pierre; Macé, Maxime (2020 թ․ հոկտեմբերի 29). «Avignon : une attaque menée par un identitaire ?» [Avignon: an attack led by an identitarian?] (ֆրանսերեն). Libération. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
  36. ↑ «Avignon : « Il aurait fait un salut nazi », un homme avec une arme de poing abattu par les policiers».
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Դանակահարություն_Նիսում_(2020)&oldid=9805127» էջից