Արշակ Պետրոսյան

Արշակ Բագրատի Պետրոսյան (դեկտեմբերի 16, 1953(1953-12-16), Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), հայ (նախկինում՝ խորհրդային) շախմատիստ, մարզիչ, գրոսմայստեր (1984)։ 1975-ին ավարտել է ԵՊՀ պատմության ֆակուլտետի փիլիսոփայության բաժինը, մասնագիտությամբ փիլիսոփա է, փիլիսոփայական գիտությունների թեկնածու։

Արշակ Բագրատի Պետրոսյան
Արշակ Պետրոսյան (2013)
Պետություն(ներ)	ԽՍՀՄ (Հայկական ԽՍՀ) Հայաստան
Ծննդյան ամսաթիվ	դեկտեմբերի 16, 1953(1953-12-16) (69 տարեկան)
Ծննդավայր	Երևան, Հայկական ԽՍՀ
Կոչում	Գրոսմայստեր (1984) Միջազգային վարպետ (1978)
Ներկայիս վարկանիշ	2475
ՖԻԴԵ համար	13300288
365chess	Arshak_B_Petrosian
Chesstempo համար	162802
ICCF համար	162802
Մասնակցել է	Շախմատային օլիմպիադա 1992 և Շախմատային օլիմպիադա 1996
Պարգևներ և մրցանակներ	Մովսես Խորենացու մեդալ (2006) «Հայրենիքին մատուցած ծառայությունների համար» մեդալ (2008) Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի շքանշան (2012)
Arshak Petrosian Վիքիպահեստում

Կենսագրություն

Շախմատ խաղալ սովորել է վեց տարեկանում՝ հորից։ Յոթ տարեկանում միաժամանակյա խաղաշարում սև խաղաքարերով հաղթել է Երևան ժամանած հայտնի գրոսմայստեր Սալո Ֆլորին։ Այդ պարտիայից հետո հայրը նրան տարել է շախմատի դպրոց, որտեղ առաջին մարզիչն է եղել Անդրանիկ Հակոբյանը, որը շատ է աջակցել փոքր Արշակին և որի հետ նա կատարել է առաջին լուրջ քայլերը շախմատում։ Մարզվել է նաև Հենրիկ Գասպարյանի և Էդուարդ Մնացականյանի մոտ։

Արդեն հասուն տարիքում, երբ միջազգային վարպետ էր, արդյունավետ մարզվել է Օլեգ Դեմենտևի մոտ։ Հենց նրա հետ մարզումներից հետո Արշակն իսկապես հասկացել է, թե ինչ է շախմատը։

Առաջին մրցումներին մասնակցել է շախմատի դպրոցում։ Դրանք անցկացվել են ամեն տարի։ 1960-ական թվականներին Պետրոսյանն արդեն առաջին կարգային էր, ապա՝ վարպետության թեկնածու։ Ամեն տարեվերջի նա մասնակցել է ԽՍՀՄ դպրոցականների առաջնություններին։ 1970-ականներին հանդես է եկել ԽՍՀՄ երիտասարդ վարպետների մրցումներին։ Հետագայում հաջողությամբ բազմաթիվ միջազգային մրցաշարերի է մասնակցել, հանդես եկել Խորհրդային Միության առաջնության կիսաեզրափակիչներին, 1985 թվականին՝ խաղացել ԽՍՀՄ առաջնության եզրափակիչում։

Արշակ Պետրոսյանին մեծ աջակցություն է ցուցաբերել աշխարհի 9-րդ չեմպիոն Տիգրան Պետրոսյանը։ 18-19 տարեկանում Արշակն ամիսներով ապրել է նրա տանը, պարապել։ Աշխարհի չեմպիոնը նրան շատ է օգնել ոչ միայն շախմատային, այլև կենսական հարցերում՝ կյանքի հարվածներին դիմագրավելու առումով։

15 տարեկանում դարձել է ԽՍՀՄ սպորտի վարպետ։ Վարպետի նորման լրացրել է Սոչիում։ Գրոսմայստերի կոչմանն արժանացել է՝ 1980 և 1984 թվականներին առաջին տեղերը գրավելով Երևանում կայացած միջազգային երկու մրցաշարերում։

2001 թվականից որպես խաղացող ոչ մի մրցաշարի չի մասնակցել։ Վերջին մրցաշարը, որում մրցանակային տեղ է զբաղեցրել, կայացել է Դորտմունդում, 2000 թվականին, որտեղ նա բաժանել է 2-4-րդ տեղերը։

Մրցաշարեր

1973-ին Պլոեշտիում (Ռումինիա) կայացած պատանեկան մրցաշարի հաղթող։ 1985-ի ԽՍՀՄ առաջնության մասնակից, 1975-ից Հայկական ԽՍՀ հավաքականի կազմում՝ ԽՍՀՄ ժողովուրդների սպարտակիադայի մասնակից։ Հայաստանի կրկնակի չեմպիոն (1974, 1976)։ Հայաստանի հավաքականի կազմում որպես մարզիչ և պահեստային խաղացող 1999-ին դարձել է Եվրոպայի չեմպիոն, իսկ 1992-ին՝ համաշխարհային օլիմպիադայի բրոնզե մեդալակիր։ 1996-ից մինչ օրս Հայաստանի հավաքականի մարզիչն է, որի հետ երեք անգամ դարձել է օլիմպիական չեմպիոն (2006, 2008, 2012), իսկ 2011-ին՝ աշխարհի թիմային առաջնության հաղթող։

Լավագույն արդյունքները այլ միջազգային մրցաշարերում.

• Երևան (1980)` 1—2-րդ տեղ
• Ալբենա (1980)` 1-ին տեղ
• Լվով (1980)` 3-րդ տեղ
• Բանյո (1981)` 1-ին տեղ
• Բանյո (1982)` 2—3-րդ տեղ
• Նովի Սադ (1983)` 1 - 3-րդ տեղ
• Երևան (1984)` 1-ին տեղ
• Երևան (1986)` 7 - 9-րդ տեղ
• Տունխա (1987)` 1—2-րդ տեղ
• Բուդապեշտ (1987)` 2 - 6-րդ տեղ (379 մասնակից)
• Հարարե (1988)` 1-ին տեղ
• Նովի Սադ (1988)` 3 - 10-րդ տեղ
• Դորտմունդ (1990)` 1-ին տեղ
• Էկլո (1991)` 3 - 4-րդ տեղ
• Վալ Տորենս (1992)` 1—5-րդ տեղ
• Պտույ (1993)` 1-ին տեղ
• Լիպշտադ (1993)` 3—7-րդ տեղ
• Դորտմունդ (1999, «B» մրցաշար)` 3—4-րդ տեղ
• Դորտմունդ (2000, «B» մրցաշար)` 2—4-րդ տեղ

2000-ից որպես շախմատիստ մրցաշարերի չի մասնակցում։

Մարզչական գործունեություն

1996-ից Հայաստանի տղամարդկանց հավաքականի մարզիչն է։ Նրա գլխավորությամբ թիմը հասել է աննախադեպ նվաճումների` դառնալով օլիմպիական եռակի, աշխարհի ու Եվրոպայի չեմպիոն։

2006-ի հունիսին նրա գլխավորությամբ Լևոն Արոնյան, Վլադիմիր Հակոբյան, Կարեն Ասրյան, Սմբատ Լպուտյան, Գաբրիել Սարգսյան և Արտաշես Մինասյան կազմով հավաքականը դարձավ Թուրինի 37-րդ համաշխարհային օլիմպիադայի հաղթող։ Այդ հաղթանակի համար նա և թիմի անդամները պարգևատրվեցին Մովսես Խորենացու մեդալով։

Երկու տարի անց Հայաստանի հավաքականը Դրեզդենում կրկնեց իր հաջողությունը՝ դառնալով 38-րդ համաշխարհային օլիմպիադայի չեմպիոն։ Այդ հաղթանակի համար Արշակ Պետրոսյանը և թիմի անդամներ Լևոն Արոնյանը, Վլադիմիր Հակոբյանը, Գաբրիել Սարգսյանը, Տիգրան Լ. Պետրոսյանը և Արտաշես Մինասյանը, պարգևատրվեցին «Հայրենիքին մատուցած ծառայությունների համար» 1-ին աստիճանի մեդալով։

2012-ի սեպտեմբերին Թուրքիայի Ստամբուլ քաղաքում Արշակ Պետրոսյանը և գրոսմայստերներ Լևոն Արոնյանը, Սերգեյ Մովսիսյանը, Վլադիմիր Հակոբյանը, Գաբրիել Սարգսյանը և Տիգրան Լ. Պետրոսյանը երրորդ անգամ հաղթեցին համաշխարհային օլիմպիադայում։ Այդ հաղթանակի համար Արշակ Պետրոսյանը և Լևոն Արոնյանը ՀՀ նախագահի 2012-ի սեպտեմբերի 10-ի հրամանագրով պարգևատրվեցին Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի շքանշանով։

ՖԻԴԵ-ի մարզչական խորհրդի որոշմամբ Արշակ Պետրոսյանը երկու անգամ՝ 2008-ին և 2011-ին ճանաչվել է աշխարհի լավագույն մարզիչ և նրան շնորհվել է Միխայիլ Բոտվիննիկի անվան մեդալ։

Տարբեր տարիների որպես մարզիչ անհատապես աշխատել է հայ գրոսմայստերներ Ռաֆայել Վահանյանի, Վլադիմիր Հակոբյանի, Լևոն Արոնյանի, ինչպես նաև ուկրաինացի Օլեգ Ռոմանիշինի, գերմանացի Արկադի Նայդիչի հետ։

2001-2011 թվականներին մշտապես պարապել է փեսայի՝ հունգարացի գրոսմայստեր Պետեր Լեկոյի հետ։ Այդ ժամանակ նա հասել է մեծ հաջողությունների, և 2004 թվականին Կրամնիկի հետ պայքարում էր աշխարհի չեմպիոնի կոչման համար։

Լավագույն պարտիաներից

Արշակ Պետրոսյանն այս պարտիան համարում է իր կարիերայում լավագույններից մեկը։

Արշակ Պետրոսյան - Ալեքսեյ Շիրով, Դաուգավպիլս, 1989

1.d4 Ձf6 2.c4 g6 3.Ձc3 Փg7 4.e4 d6 5.Փe2 0-0 6.Փg5 h6 7.Փe3 e5 8.d5 Ձbd7 9.Թd2 Ձc5 10.f3 a5 11.Փd1 Ձh5 12.Ձge2 f5 13.Փc2 Թh4+ 14.Փf2 Թg5 15.Նg1 Ձf6 16.Ձg3 f4 17.Ձge2 Թh5 18.h4 g5 19.hxg5 hxg5 20.0-0-0 g4 21.Նh1 Թf7 22.Ձxf4 exf4 23.Փxc5 dxc5 24.e5 Նe8 25.Թxf4 Նa6 26.e6 Փxe6 27.dxe6 Թxe6 28.fxg4 Թxg4 29.Թxc7 Թc8 30.Թg3 Թg4 31.Թc7 Թc8 32.Ձb5 Նf8 33.Թg3 Նd8 34.Թg6 Նxd1+ 35.Նxd1 Նa8 36.Ձd6 Թg4 37.Թf7+ 1–0

Ընտանիք

• Կինը՝ Մարինա Սաֆարյան
• Դուստրը՝ Սոֆյա Պետրոսյանը, հունգարացի գրոսմայստեր Պետեր Լեկոյի կինն է

1999 թվականին կնոջ և դստեր հետ մեկնել է Գերմանիա. Սոֆյան սովորում էր, իսկ Արշակ Պետրոսյանը շախմատի դպրոց ուներ և պարապում էր շախմատիստների հետ։ Գերմանիայում ապրել է երկու տարի։ Սոֆյան և Լեկոն ծանոթացել են Դորտմունդի միջազգային մրցաշարի ժամանակ և հավանել միմյանց։ Նրանց ամուսնությունից հետո Լեկոն առաջարկել է, որ նա դառնա իր մարզիչը, և Պետրոսյանների ընտանիքը տեղափոխվել է Հունգարիա։ Պետրոսյանը Երևանում էլ է ապրում, հաճախ է լինում Հայաստանում։

Վարկանիշի փոփոխության գրաֆիկ

Էլոյի վարկանիշի փոփոխություններ

[ստեղծել | թարմացնել]

Կաղապարի նկարագրություն

Այս կաղապարն օգտագործող էջերում հնարավոր սխալներից խուսափելու համար փորձարկումները կատարե՛ք կաղապարի ավազարկղում (ստեղծել | հայելի) կամ անձնական ավազարկղերում։
Այս կաղապարի ենթաէջերը։

Աղբյուրներ

• Արշակ Պետրոսյանի անձնական քարտը 365chess.com կայքում
• Արշակ Պետրոսյանի անձնական քարտը OlimpBase.org կայքում
• Հարցազրույց Պետեր Լեկոյի մարզիչ Արշակ Պետրոսյանի հետ (ռուս.)

Այս հոդվածի նախնական տարբերակը կամ նրա մասը վերցված է Հայկական համառոտ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են՝ Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։