Բուդապեշտ
Բուդապեշտ, Հունգարիայի մայրաքաղաքը։ Ունի 1,7 միլիոն բնակիչ, իսկ քաղաքամերձ բնակավայրերի հետ միասին՝ 2,5 միլիոն։ Բուդապեշտը Հունգարիայի քաղաքական, առևտրային, տրանսպորտային և մշակութային կենտրոնն է։ Դանուբ գետը բաժանում է քաղաքը երկու հիմնական մասի` Բուդա (արևմտյան մաս) և Պեշտ (արևելյան մաս)։ Բուդան լեռնոտ և անտառաշատ է, մինչ Պեշտը մաս է կազմում Հունգարիայի Մեծ Հարթավայրի։ Բուդապեշտը Եվրոպական Միության իններորդ բազմամարդ քաղաքն է։
| Քաղաք | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Բուդապեշտ | |||||
| Budapest | |||||
| |||||
 | |||||
| Կոորդինատներ: 47°31′0″ հս․ լ. 19°5′0″ ավ. ե. / 47.51667° հս․. լ. 19.08333° ավ. ե. | |||||
| Երկիր |  Հունգարիա | ||||
| Հունգարիա | Բուդապեշտ | ||||
| Քաղաքապետ | Իշտվան Տառլոշ | ||||
| Հիմնադրված է | նոյեմբերի 17, 1873 թ. | ||||
| Մակերես | 525,16 կմ² | ||||
| ԲԾՄ | 102 մ | ||||
| Պաշտոնական լեզու | հունգարերեն | ||||
| Բնակչություն | 1 702 297 մարդ (2008) | ||||
| Խտություն | 3242 մարդ/կմ² | ||||
| Ազգային կազմ | Հունգարներ, ռումիններ, գերմանացիներ, սլովակներ, հայեր, հրեաներ | ||||
| Կրոնական կազմ | Կաթոլիկություն, բողոքականություն, աթեիզմ, Հայ Առաքելական եկեղեցի, հուդայականություն, ուղղափառություն, իսլամ | ||||
| Ժամային գոտի | UTC+1, ամառը UTC+2 | ||||
| Հեռախոսային կոդ | +36 1 | ||||
| Փոստային ինդեքս | 1011-1239 | ||||
| Փոստային ինդեքսներ | 1011–1239[1] | ||||
| Պաշտոնական կայք | budapest.hu | ||||
| |||||
.svg)
Բուդայի տարածքում ապրել են Ք.ա. 5-րդ դարից կելտեր։ Հռոմեացիները նվաճել են կելտերի բնակավայրերը և ստեղծել են Աքվինկում (լատիներեն՝ Aquincum) քաղաքը, ինչը Հռոմեական կայսրության կարևորագույն քաղաքներից մեկն էր (Ք.հ. 1-5-րդ դդ.)։ Հունգարները 9-րդ դարից են հաստատվել տարածքում։ Բուդայի ամրոցը հիմնվել է Բելա Դ թագավորի կողմից, իսկ Մաթիաս թագավորի օրոք դարձել է միջազգային ռենեսանսային կենտրոն։ 16-17-րդ դարերում թուրքերի լծի տակ էր գտնվում, 18-19-րդ դարերում նորից ծաղկում էր ապրում։ 1873 թվականին Բուդա, Պեշտ և Օբուդա («Հին Բուդա») քաղաքները միացան, այդ ժամանակվանից ամբողջ բնակավայրը կոչվում է Բուդապեշտ։
ԱնվանումԽմբագրել
Հայտնի է հռոմեական ժամանակներից՝ Աքվինկում անունով։ Բաղկացած է պատմականորեն ձևավորված երեք մասից՝ Պեշտից, Բուդայից և Օբուգայից (հայտնի է 1148 թվականից), որոնք 1872 թվականին միավորվել են և ստացել Բուդապեշտ անունը։
Ենթադրում են, որ «Բուդա» և «Պեշտ» անվանումներն ունեն սլավոնական ծագում․ Բուդա (Դանուբի աջ ափին) նշանակում է «խրճիթ» կամ «շինություն», իսկ Պեշտ (Դանուբի ձախ ափին)՝ «քարանձավ» կամ «օջախ»[2]։
ԾանոթագրություններԽմբագրել
- ↑ http://www.budabox.hu/irsz.xls — 2001.
- ↑ Հ. Ղ. Գրգեարյան, Ն. Մ. Հարությունյան, Աշխարհագրական անունների բառարան, «Լույս», Երևան, 1987: ISBN 5-545-00020-1
Արտաքին հղումներԽմբագրել
Տես նաևԽմբագրել
| Հունգարիայի վարչական կենտրոններ |
|---|
|
Բուդապեշտ | Կեչկեմետ | Պեչ | Բեկեշչաբա | Միշկոլց | Սեգեդ | Սեկեշֆեհերվար | Դյոր | Դեբրեցեն | Էգեր | Սոլնոկ | Թաթաբանյա | Շալգոտարյան | Կապոշվար | Նյիրեձհազա | Սեկսարդ | Սոմբատհեյ | Վեսպրեմ | Զալաէգերսեգ |