Ֆիլիպպա Անգլիացի

	Ֆիլիպպա Անգլիացի
Մասնագիտություն՝	թագավորական կոնսորտ
Դավանանք	կաթոլիկություն
Ծննդյան օր	հունիսի 4, 1394
Ծննդավայր	Peterborough Castle, Պիտերբորո, Քեմբրիջշիր, Անգլիա
Վախճանի օր	հունվարի 5, 1430 (35 տարեկան) կամ հունվարի 6, 1430 (35 տարեկան)
Վախճանի վայր	Vadstena, Էստերգյոտլանդ, Շվեդիա
Գերեզման	Vadstena Abbey
Թաղված	Vadstena Abbey
Դինաստիա	Պլանտագենետներ և Լանքաստերներ
Քաղաքացիություն	Անգլիայի թագավորություն
Հայր	Հենրի IV
Մայր	Մերի դը Բոհուն
Ամուսին	Eric of Pomerania?
Զավակներ	child1 of Pomerania?
Philippa of England

Ֆիլիպպա Անգլիացի (անգլ.՝ Philippa of England, անգլ.՝ Philippa of Lancaster, դան․՝ Philippa af England, նորվ.՝ Filippa av England , շվեդերեն՝ Filippa av England, հունիսի 4, 1394, Peterborough Castle, Պիտերբորո, Քեմբրիջշիր, Անգլիա - հունվարի 5, 1430 կամ հունվարի 6, 1430(1430-01-06)^[1], Vadstena, Էստերգյոտլանդ, Շվեդիա), Անգլիայի թագավոր Հենրի IV-ի և նրա առաջին կնոջ՝ Մարիա դե Բոհունի դուստրը, Հենրի V-ի կրտսեր քույրը, Դանիայի, Շվեդիայի և Նորվեգիայի թագավոր Էրիկ Պոմերանյանի կինը: Իրականում Ֆիլիպան 1420 թվականին Շվեդիայի թագուհի էր, իսկ 1423 թվականից 1425 թվականներին եղել է Դանիայի և Նորվեգիայի ռեգենտ:

ԿենսագրությունԽմբագրել

Վաղ տարիներ և ամուսնությունԽմբագրել

Ֆիլիպպան ծնվել է Հենրի IV-ի և նրա առաջին կնոջ՝ Մարիա դե Բոհունի ընտանիքում, Պիտերբորոյում: 1401 թվականին Դանիայի թագուհի Մարգարիտան բանակցություններ սկսեց Հենրիխի հետ՝ Կալմարյան միության և Անգլիայի միջև կրկնակի դաշինք կնքելու հնարավորության վերաբերյալ: Այս միությունը պետք է ամրապնդեր անգլիական գահի ժառանգորդ Հենրիխի և Դանիայի գահի ժառանգորդի քրոջ Կատերինա Պոմերանսկայայի ամուսնությունը: Մարգարիտան չհամաձայնվեց այս պայմանի հետ^[3] և փոխարենը առաջարկեց Ֆիլիպպային ամուսնանալ Էրիկի հետ: 1405 թվականին Ֆիլիպը նշանվեց Էրիկի հետ և ձևականորեն հայտարարվեց Դանիայի թագուհի:

1406 թվականի հոկտեմբերի 26-ին Լունդի տաճարում տեղի ունեցավ Էրիկի և 13-ամյա Ֆիլիպպայի հարսանիքը^[4]: Հարսնացուն կրում էր սպիտակ մետաքսյա պարեգոտ, սկյուռի մորթով զարդարված թիկնոցով: Ենթադրվում է, որ սա ամենավաղ փաստագրված դեպքն է, երբ միջնադարում հարսնացուն հագնվում էր հատուկ, հարսանեկան արարողության համար պատրաստված սպիտակ հագուստ^[5]: Երիտասարդ զույգն ամուսնության առաջին տարին անցկացրեց Կալմար քաղաքում: Ֆիլիպպան որպես հարսանեկան նվեր իր փեսայից ստացավ Շվեդիայի մեծ մասը: Իր թագավորության գրեթե ողջ ժամանակաշրջանում նա ապրել է Շվեդիայում: Որոշվեց նաև, որ Ֆիլիպպան կարող է իր անձնական ավատները ստանալ միայն երեք թագավորություններից մեկում՝ մասնավորապես Շվեդիայում: Նրա պալատական ազնվականական օրիորդը դարձավ Կատարինա Կնուդսդոտտերը, Բրիջիթ Շվեդացու թոռնուհին և Մարթա Ուլֆսդոտտերի դուստրը Մարգարիտա թագուհու պատվո սպասուհին: Ֆիլիպպան հովանավորում էր Վադստենսկու վանքին և հաճախակի այնտեղ հյուր էր լինում:

Ամուսնության ընթացքում 1429 թվականին նրանք միայն մեկ երեխա ունեցան, այն էլ մահացած ծնվեց^[6]:

ԽնամակալությունԽմբագրել

Էրիկը հաճախ էր ճամփորդում և երբ նա երկրում չէր լինում, Ֆիլիպպան հանդես էր գալիս որպես ռեգենտ: Շվեդիայում, նա անցկացնում էր իր ժամանակի մեծ մասը, Ֆիլիպպան դե ֆակտո հանդես էր գալիս որպես տիրակալ, նույնիսկ այն ժամանակ, երբ թագավորը գտնվում էր երկրում: Ակնհայտ է, որ Էրիկը մեծ վստահություն էր տածում նրա հանդեպ: 1423-1425 թվականներին ամուսնու արտասահմանում գտնվելու ընթացքում Ֆիլիպպան հանդես էր գալիս որպես Կալմարյան միության երեք թագավորությունների խնամակալ^[7]: 1423 թվականի հոկտեմբերի 8-ին նա պայմանագիր կնքեց Հանզեական լիգայի որոշ անդամների հետ (Լյուբեկ, Համբուրգ, Լյունեբուրգ և Վիսմար) մետաղադրամների վավերականության մասին, որի համաձայն, այս շրջաններում մետաղադրամները ունեին հավասար արժեք^[8]:

Թագուհի Ֆիլիպպան ղեկավարում է Կոպենհագենի պաշտպանությունը: «Կնքահոր ալբոմը» վեպի նկարազարդում, Գ. Անդերսոն, Lorenz Frølich, 1868

1426 թվականին Ֆիլիպպան Դանիայի համար դաշնակից գտավ ի դեմս Շվեդիայի՝ Հանզայի հետ պատերազմում, ինչպես նաև կազմակերպեց Շվեդիայի պաշտպանությունը Հանզեական լիգայի հարձակումից: 1428 թվականին Ֆիլիպպան հաջողությամբ ղեկավարեց Կոպենհագենի պաշտպանությունը: Նրա հերոսական արարքը հետագայում նկարագրվել է Հանս Քրիստիան Անդերսենի «Կնքահոր ալբոմը» վեպում^[9](1868):

ՄահԽմբագրել

Ֆիլիպպա թագուհին մահացավ 1430 թվականի հունվարի 5-ին, Շվեդիայում գտնվելով դիվանագիտական առաքելության մեջ և թաղվեց Վեդիկյան տաճարում, որին նա հովանավորել էր իր ամբողջ թագավորության ընթացքում: Նրա մահից հետո Էրիկը նույն թվականին ամուսնացավ, իր սիրուհու Սեսիլիայի հետ^[7], որը Ֆիլիպպայի պալատական ազնվականական օրիորդներից էր:

Ֆիլիպպան բնութագրվում էր որպես թագավորական ընտանիքի միակ ներկայացուցիչ, որին սիրում էին ոչ միայն իր հպատակները, այլև երեք թագավորությունների սահմաններից դուրս: Ֆիլիպպային սիրում էին Կոպենհագենի բնակիչները Հանզայի դեմ քաղաքի պաշտպանության պայքարը կազմակերպելու համար: Նա օգնել էր նաև քաղաքի աղքատ բնակիչներին, այրիներին և որբերին: Կոպենհագենի բնակիչները, որտեղ Էրիկը տեղափոխեց իր արքունիքը, դատապարտեցին Էրիկին սիրելի թագուհու պալատական ազնվականական օրիորդի հետ ամուսնանալու համար: Հավանաբար, Օլաֆ Աքսել Թոդի և Սեսիլիայի միջև տեղի ունեցած միջադեպը^[10] թագավորի նոր կնոջ հանդեպ ընդհանուր դժգոհության առիթ դարձավ^[11] և 1414 թվականին Էրիկը փախավ Կոպենհագենից:

ԿինեմատոգրաֆիայումԽմբագրել

2019 թվականին նկարահանված «Թագավորը» ֆիլմում Ֆիլիպպայի դերը կատարել է Թոմասին Մակկենզին:

ԾանոթագրություններԽմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 Filippa (швед.) — 1917.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 Lundy D. R. The Peerage
↑ «POMERANIA»։ fmg.ac։ Վերցված է 2016-03-13
↑ «ENGLAND, KINGS 1066-1603»։ The Foundation for Medieval Genealogy
↑ «The History of Matrimony»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2015-03-17-ին։ Վերցված է 2016-03-13
↑ «- Person Page 10187»։ www.thepeerage.com։ Վերցված է 2016-03-13
↑ ^7,0 ^7,1 «DENMARK KINGS»։ fmg.ac։ Վերցված է 2016-03-13
↑ «Die Münzen Dänemarks (bis etwa 1625)»։ www.danskmoent.dk։ Վերցված է 2016-03-13
↑ «Небесное Искусство. Х.К. Андерсен. Альбом крестного»։ www.sky-art.com։ Վերցված է 2016-03-13
↑ Олаф Аксель Тод остановил Сесилию, идущую в замок, и спросил, желает ли она получить сообщение от короля. Та согласилась. На что Олаф шлепнул её по попе и сказал, что она может увести короля из Дании
↑ www.eremit.dk։ «Kjøbenhavns Historie indtil Reformationens Indførelse.» (դանիերեն)։ www.eremit.dk։ Վերցված է 2016-03-13

ԳրականությունԽմբագրել

Anne J. Duggan (2008) Queens and queenship in medieval Europe (Boydell Press) 978-08-511-5881-5
Lars-Olof Larsson (2006) Kalmarunionens tid Kalmarunionens tid : Från drottning Margareta till Kristian II (Bokförlaget Prisma) 978-91-518-3165-7 (Swedish)

Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Ֆիլիպպա Անգլիացի կատեգորիայում։

[_75555d4ea932fcbe-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 Filippa (швед.) — 1917.

[_2c57222a4001cda0-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 Lundy D. R. The Peerage

[3] «POMERANIA»։ fmg.ac։ Վերցված է 2016-03-13

[4] «ENGLAND, KINGS 1066-1603»։ The Foundation for Medieval Genealogy

[wedding-5] «The History of Matrimony»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2015-03-17-ին։ Վերցված է 2016-03-13

[6] «- Person Page 10187»։ www.thepeerage.com։ Վերցված է 2016-03-13

[:0-7] 7,0 ^7,1 «DENMARK KINGS»։ fmg.ac։ Վերցված է 2016-03-13

[8] «Die Münzen Dänemarks (bis etwa 1625)»։ www.danskmoent.dk։ Վերցված է 2016-03-13

[9] «Небесное Искусство. Х.К. Андерсен. Альбом крестного»։ www.sky-art.com։ Վերցված է 2016-03-13

[10] Олаф Аксель Тод остановил Сесилию, идущую в замок, и спросил, желает ли она получить сообщение от короля. Та согласилась. На что Олаф шлепнул её по попе и сказал, что она может увести короля из Дании

[11] www.eremit.dk։ «Kjøbenhavns Historie indtil Reformationens Indførelse.» (դանիերեն)։ www.eremit.dk։ Վերցված է 2016-03-13

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]