Տրապիզոն

(Վերահղված է Տրաբզոնից)

Տրապիզոն[1] (Դրապզուն, Պոնտոս, Տրաբզոն, Տրապեզոն, Տրապեզոնդ, Տրապեզոս, Տրապեզունդ, Տբապեզունտ, Տրապզուն), քաղաք և նավահանգիստ Փոքր Ասիայում, Սև ծովի հարավային ափին, Տրապիզոնի մարզի կենտրոնը։

Քաղաք
Տրապիզոն
թուրքերեն՝ Trabzon
Trabzon,harbour.jpg
ԵրկիրԹուրքիա Թուրքիա
ՄարզՏրապիզոնի
Ղեկավարքաղաքապետ
Հիմնադրված էՕրհան Ֆեվզի Գյումրյուքչյուօղլու թ.
Մակերես4685 կմ²
ԲԾՄ0±1 մետր
Պաշտոնական լեզութուրքերեն
Բնակչություն400 137 մարդ (2008)
Խտություն88,7 մարդ/կմ²
Ագլոմերացիա1 085 901
Ժամային գոտիUTC+2, ամառը UTC+3
Հեռախոսային կոդ+90 462
Փոստային ինդեքսներ61x xx
Ավտոմոբիլային կոդ20
Պաշտոնական կայքtrabzon.bel.tr
##Տրապիզոն (Թուրքիա)
Red pog.png

Անվան ծագումԽմբագրել

Տեղադրված է սեղանաձև սարավանդի վրա և այդ պատճառով էլ կոչվել է Տրապիզոն՝ հունարեն «տրապեզա» բառից, որ նշանակում է՝ սեղան, սեղանաձև։

ՊատմությունԽմբագրել

Հիմնադրվել է մ․ թ. ա. 750 թվականին հույների կողմից։ Հնում եղել Է Պոնտական թագավորության կարևոր քաղաքներից մեկը։ Հետագայում մտել է Հռոմեական և Բյուզանդական կայսրությունների կազմի մեջ։ Հուստինիանոս կայսրը (527565) այն մտցրել է Առաջին Հայք պրովինցիայի մեջ։ 13-րդ դարում դարձել է Տրապիզոնի հունական փոքրիկ թագավորության մայրաքաղաքը, իսկ 16-17-րդ դդ-ից՝ Օսմանյան կայսրության նույնանուն մարզի կենտրոնը։

ԲնակչությունԽմբագրել

 
Տրապիզոնի շրջաններ
  • 2012 - 757.898
  • 2011 - 757.353
  • 2010 - 763.714
  • 2009 - 765.983
  • 2008 - 748.000
  • 2007 - 740.569
  • 2000 - 775.137
  • 1990 - 795.849
  • 1985 - 786.194
  • 1980 - 731.045
  • 1975 - 719.008
  • 1970 - 659.120
  • 1965 - 595.782
  • 1960 - 532.999
  • 1955 - 462.249
  • 1950 - 420.279
  • 1945 - 395.384
  • 1940 - 390.733
  • 1935 - 360.679

Հայերը ՏրապիզոնումԽմբագրել

Տրապիզոնի մասին բազմաթիվ վկայություններ ունեն հայ մատենագիրները։ Այստեղ մինչև 1915 թվականի եղեռնը հայերը մեծ թիվ էին կազմում։ 1872-1873 թվականներին քաղաքում կար շուրջ 800 տուն հայ բնակիչ, իսկ 1915-ի նախօրյակին՝ հայերի թիվը 14-15 հազար էր։ Մինչև Առաջին համաշխարհային պատերազմը քաղաքի արհեստներն ու առևտուրը հիմնականում գտնվում Էին հայերի ձեռքին։ Հայերն ունեին 3 վարժարան, 3 եկեղեցի՝ Ս. Աստվածածին, որ կառուցվել է 1414 թվականին՝ խոջա Շամշադինի միջոցներով, Ս. Հովհաննես, Ս. Ստեփանոս։ Քաղաքի շուրջը կային հայաբնակ բազմաթիվ ամառանոց գյուղեր՝ Զեֆանով, Սոուգսու, Կռոպի, Պարիամ ևն։ Կարևոր հնություններից են բերդը՝ իր աշտարակավոր պարիսպներով, եկեղեցիները, մզկիթները ևն։

Հայտնի հայեր ՏրապիզոնիցԽմբագրել

Այստեղից են հայտնի ջութակահար, Բրյուսելի կոնսերվատորիայի պրոֆ. Դավիթ Դավթյանը (1877-1911), հայտնի ծովանկարիչ Վարդան Մախոխյանը (1869-1937), նկարիչներ Բյուզանդ Կոջամանյանը, Արշակ Ֆեթվաճյանը (1866–1947), Սիմոն Երեմյանը (1871-1938), ճարտարապետ Լևոն Կյուրեղյանը (1871-1950), ՀԽՍՀ ժողդերասան Համբարձում Խաչանյանը (1894-1944), ՀԽՍՀ ժողդերասան Արման Կոթիկյանը (1896-1968), կոմպոզիտոր Երվանդ Սահառունին (1894-1967), գրող Լևոն-Զավեն Սյուրմելյանը (1907-1995

ՍպորտԽմբագրել

  • Trabzonspor - Թուրքիայի ֆուտբոլային լիգայի "Մեծ քառյակի" ակումբներից մեկը։

Տեղական լրատվամիջոցներԽմբագրել

ԹերթերԽմբագրել

  • Kuzey Ekspres
  • Karadeniz
  • Taka
  • Karadeniz'de İlkhaber
  • Türksesi
  • Karadeniz'de Günebakış
  • İlk Haber
  • TÜRKsesi

ՌադիոկայաններԽմբագրել

ՀեռուստաալիքներԽմբագրել

ՀյուպատոսարաններԽմբագրել

Քույր-քաղաքներԽմբագրել

ԾանոթագրություններԽմբագրել

  1. Հովհաննես Բարսեղյան (2006)։ «Աշխարհագրական անունների հայերեն տառադարձության մասին որոշում»։ Տերմինաբանական և ուղղագրական տեղեկատու։ Երևան: 9-րդ հրաշալիք։ էջ 54։ ISBN 99941-56-03-9 
  2. Сочи Международного Официальный Сайт Archived 2004-11-19 at Archive.is(ռուս.)
  3. Kardeş kentler Archived 2012-07-03 at the Wayback Machine.(թուրքերեն)
  4. Kahramanmaraş Trabzon Kardeşliği(թուրքերեն)