Հրուշակեղեն (քաղցրեղեն, քաղցրավենիք, քաղցր ուտեստներ), բարձր կալորիականություն ունեցող և հեշտ յուրացվող սննդամթերք, որը պարունակում է մեծ քանակությամբ շաքար, առանձնանում է հաճելի համով և բույրով։ Հրուշակեղենի պատրաստման հիմնական բաղադրիչներից են ալյուրը՝ ցորենի, ավելի հազվադեպ՝ եգիպտացորենի, բրնձի, վարսակի և այլն), շաքարավազը, մեղրը, մրգերն ու հատապտուղները, կաթն ու սերուցքը, ճարպերը, ձվերը, խմորիչները, օսլան, կակաոն, ընկույզը, սննդային թթուները, դոնդող առաջացնող նյութերը, համային և բուրումնավետ հավելումները, սննդային գունանյութերը և փխրուցիչները։ Վարպետ խոհարար և պատմաբան Վ․ Պոխլյոբկինը կարծում էր, որ հրուշակեղենի բոլոր տեսակների խմորի մեջ ալյուրը երկրորդական դեր է խաղում (բացառություն է կազմում կուլիչի և քաղցրաբլիթի խմորը)[1]։

Հրուշակեղեն
Ենթատեսակսննդամթերք, Production of food industry by OKP?, food and drink products (OKPD 15, includes not only edible)?, սննդամթերք ըստ ՕԿՊԴ2-ի (10) և sweet dish?
ԱրտադրողՀրուշակագործ և confectioner?
 Confectionery Վիքիպահեստում

Տեսակներ

խմբագրել

Կախված բաղադրիչներից՝ հրուշակեղենի բոլոր տեսակները բաժանվում են երկու հիմնական խմբի՝ շաքարային (շոկոլադ, մարմելադ, կարամել, քաղցրավենիք, հալվա, դրաժե) և խմորային (բլիթներ, կոճապղպեղ, տորթեր, կեքսեր, վաֆլիներ, խմորեղեն)։ Պատահում է, որ հրուշակեղենը պարունակում է յուրաքանչյուր խմբի տարրեր, բայց միայն մեկը համարվում է հիմնականը (օրինակ, ելակով վաֆլիները ալյուր են, չնայած ելակի միջուկը շաքարավազ է)։

Շաքարային խմբին են պատկանում՝

  • Շոկոլադե կոնֆետներ․ շաքարի պարունակությունը կազմում է առնվազն 20%։
  • Բեզե․ ձվի սպիտակուցը շաքարով։
  • Ջեմ, մարմելադ, մուրաբա, պովիդլո, կոնֆիտյուր, յոտ. քաղցր օշարակի մեջ եփած մրգեր կամ հատապտուղներ՝ կախված պատրաստման տեխնոլոգիայից և պատրաստի արտադրանքի հետևողականությունից։
  • Գրիլյաժ. կարամելացված շաքարի և մանրացված ընկույզի խառնուրդից պատրաստված կոնֆետներ։
  • Դոնդող. քաղցր ուտեստ՝ պատրաստված մրգերի կամ հատապտուղների հյութերից՝ շաքարով և գելացնող նյութով, սովորաբար ժելատինով։
  • Զեֆիր, պաստիլա. պատրաստված պյուրեից և եփած մրգերից՝ շաքարով և հարած ձվի սպիտակուցի ավելացումով։
  • Կոնֆետներ, իրիս, կարամել, սառնաշաքար՝ գնդիկներ, սալիկներ, կարամելացված շաքար, շոկոլադ, մելաս և այլ մթերքներից պատրաստված բարձիկների տեսքով։
  • Խյուսներ՝ տրորած մրգի, հարած ձվի, կարագի կամ սերուցքի համասեռ զանգվածի տեսքով աղանդերային ուտեստներ։
  • Մարցիպան՝ պատրաստված առաձգական խառնուրդից՝ պատրաստված քերած նուշից կամ այլ ընկույզից՝ շաքարի փոշիով։
  • Մուսս՝ պատրաստված հարած շոկոլադից, մրգային, հատապտղային և այլն զանգվածից՝ ձիաձավարով, ձվով կամ ժելատինով։
  • Սամբուկ՝ սառեցված, փափուկ ուտեստ, որը պատրաստվում է մրգային խյուսը շաքարով և ձվի սպիտակուցով հարելով։
  • Սուֆլե՝ հարած սպիտակուցների և այլ ապրանքների փարթամ ուտեստ։
  • Հալվա, բլիթ և այլ արևելյան քաղցրավենիք՝ թխվածքաբլիթներ, չամիչ-ընկույզ և օսլա-շաքարային արտադրանք։
  • Ցուկատ՝ մրգերի կամ նարնջի, ձմերուկի, սեխի կտրատած կեղև։
  • Շոկոլադ՝ աղացած կակաոյի հատիկներից՝ այլ բաղադրիչների ավելացումով։

Խմորեղենի խմբին են պատկանում՝

  • Վաֆլիներ՝ հեղուկ խմորից պատրաստված չոր թխվածքաբլիթի հատուկ տեսակ, բաղկացած միջուկով պատված բարակ շերտերից։
  • Թխվածքաբլիթ՝ պատրաստված առանց խմորիչի խմորից, հիմնականում՝ թխվածքաբլիթից, բարձրացնող նյութերով։
  • Քաղցր կարկանդակներ, կարկանդակներ, շոռակարկանդակներ, ռուլետներ, բլիթներ, կեքսեր՝ պատրաստված խմորիչից, շերտավոր խմորից, անթթխմոր խմորից, choux խմորից և տարբեր ձևերի ու չափերի այլ խմորներից՝ միջուկով կամ առանց, թխած կամ տապակած։
  • Տորթեր, խմորեղեն (բրաունի և այլն), էկլերներ՝ տոնական աղանդեր՝ պատրաստված թխվածքաբլիթից, շունից, շերտավոր խմորից, կրեմով և շողոքորթ մրգերով պատրաստված թխվածքաբլիթներից, սովորաբար գեղեցիկ ավարտվածքով։

Տես նաև

խմբագրել

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. Վ․ Պոխլյոբկին «Լավ խոհանոցի գաղտնիքները», 1979 թվական, էջ 167

Արտաքին հղումներ

խմբագրել


 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հրուշակեղեն» հոդվածին։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 6, էջ 633