Հայկական ռազմաքաղաքական կազմակերպությունների կողմից սպանված թուրք դիվանագետների ցանկ
Վիքիմեդիայի նախագծի ցանկ
Ստորև ներկայացված ցանկում գտնվում են թուրք այն դիվանագետներն ու այլ պաշտոնյաները, որոնք սպանվել են հայկական ռազմաքաղաքական կազմակերպությունների կողմից։ Հայաստանի ազատագրության հայ գաղտնի բանակը (ԱՍԱԼԱ) և Հայկական ցեղասպանության արդարության մարտիկները (ՀՑԱՄ) եղել են հայկական ազգայնական ռազմաքաղաքական կազմակերպություններ[1], որոնք Եվրոպայում, Մերձավոր Արևելքում և Հյուսիսային Ամերիկայում թիրախավորել էին թուրք դիվանագետներին՝ նրանց նկատմամբ իրականացնելով զինված հարձակումներ, կազմակերպել պայթյուններ, սպանություններ և այլ հարձակումներ[2]։ Կազմակերպությունների նման գործողությունների գլխավոր նպատակը Հայոց ցեղասպանության վրա միջազգային հանրության ուշադրության կենտրոնացումն էր և Թուրքիային ստիպելը 1915 թվականի ջարդերը ճանաչել որպես ցեղասպանություն[3]։
Հարձակումները հանգեցրել են տասնյակ մարդկանց մահվան, ներառյալ թուրք դիվանագետների, դեսպանությունների աշխատակիցների և պատահական անցորդների։ Դրանց հետևանքով բազմաթիվ մարդիկ ստացել են նաև տարբեր աստիճանի մարմնական վնասվածքներ[4]։ Հայկական ռազմաքաղաքական կազմակերպությունների գործողությունները մեծապես քննադատվել են միջազգային հանրության, ներառյալ ԱՄՆ նախագահ Ռոնալդ Ռեյգանի վարչակազմի կողմից, որը թուրք դիվանագետների սպանությունները որակել է որպես «ահաբեկչություն»[5][6][7]։ Հաջորդող տարիներին միջազգային հանրության արձագանքը հանգեցրեց ԱՍԱԼԱ-ի անդամների ձերբակալությունների և արտահանձման[8][9]։ Թուրքիայում ԱՍԱԼԱ-ի և ՀՑԱՄ-ի հարձակումներն ու Հայոց ցեղասպանության ժխտումը շարունակում են մնալ խիստ զգայուն և հակասական թեմաներ[10], իսկ դրանց քննարկումները հաճախ բախվում են խիստ զգայական քաղաքական բանավեճերի, որոնք ուղեկցվում են ատելության խոսքով[11]։
Չնայած դրան, այս հարձակումները հանդիսանում են շարունակվող լարվածության և պատմական վերքերի մասին հիշատակում, որոնք առ այսօր ազդում են հայ-թուրքական հարաբերությունների վրա[12]։
↑«Incident Summary for GTDID: 197510220001». UMD Global Terrorism Database (անգլերեն). National Consortium for the Study of Terrorism and Responses to Terrorism. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հոկտեմբերի 30-ին. Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 30-ին.
↑«Incident Summary for GTDID: 197706090001». UMD Global Terrorism Database (անգլերեն). National Consortium for the Study of Terrorism and Responses to Terrorism. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հոկտեմբերի 31-ին. Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
↑ 18,018,1«Incident Summary for GTDID: 197806020002». UMD Global Terrorism Database (անգլերեն). National Consortium for the Study of Terrorism and Responses to Terrorism. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հոկտեմբերի 31-ին. Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
↑«Incident Summary for GTDID: 197912220006». UMD Global Terrorism Database (անգլերեն). National Consortium for the Study of Terrorism and Responses to Terrorism. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հոկտեմբերի 31-ին. Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
↑«Incident Summary for GTDID: 197910120003». UMD Global Terrorism Database (անգլերեն). National Consortium for the Study of Terrorism and Responses to Terrorism. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հոկտեմբերի 31-ին. Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
Singer, Amy; Neumann, Christoph K.; Somel, Selçuk Akşin (2011). Untold histories of the Middle East : recovering voices from the 19th and 20th centuries. Abingdon, Oxon: Routledge. ISBN978-0-203-84536-3. OCLC658189067., p. 27
Göçek, Fatma Müge (2011). The transformation of Turkey : redefining state and society from the Ottoman Empire to the modern era. London: I.B. Tauris. ISBN978-0-85771-968-3. OCLC740225800. p. 151.