Իռլանդիայի ազգային պատկերասրահ

Իռլանդիայի ազգային պատկերասրահ
Տեսակ	ազգային թանգարան և պատկերասրահ
Երկիր	Իռլանդիա
Տեղագրություն	Դուբլին
Հասցե	Merrion Square? (89)
Հիմնադրվել է	1854
Տնօրեն	Caroline Campbell?
Կայք	nationalgallery.ie(անգլ.)

Իռլանդիայի ազգային պատկերասրահ (իռլանդերեն՝ Ghailearaí Náisiúnta na hÉireann), գեղարվեստական թանգարան Իռլանդիայի մայրաքաղաք Դուբլինում։ Հիմնադրվել է 1845 թվականին, այցելությունների համար բացվել է 10 տարի անց։ Թանգարանում պահվում է իռլանդական գեղանկարչության ամենահարուստ հավաքածուն աշխարհում։ Ներկայացված են նաև իտալացի, հոլանդացի և այլ վարպետների աշխատանքներ։

Պատմություն խմբագրել

1853 թվականին դուբլինյան Լենսթեր-հաուզում անցկացվել է արդյունաբերական խոշոր ցուցահանդես, որի ընթացքում ցուցադրվել են նաև արվեստի գործեր։ Դուբլինցիներին այնքան է դուր եկել միջոցառումը, որ որոշվել է պետական մակարդակով կազմակերպել գեղարվեստական գործերի մշտական ցուցադրություն։ 11 տարի անց բացվում է ցուցահանդեսը հատուկ դրա համար ձևավորված շենքում։ Սկզբնական շրջանում այն ներկայացնում էր ընդամենը 125 կտավ, սակայն 1866 թվականից պատկերասրահը, ամենամյա հատուկ դրամաշնորհից օգտվելով, նոր գործեր ձեռք բերելու հնարավորություն է ստանում։

1897 թվականին այրի կոմսուհի Միլթաունը թանգարանին նվիրեց մոտ 200 նկար, որոնց ցուցադրության համար 1903 թվականին շենքին առանձին մաս է ավելացվում։ Հենց այդ ժամանակ էլ թանգարանին նվիրում են բրիտանացի գեղանկարիչ, ռոմանտիկ բնապատկերի վարպետ Ուիլյամ Թըրների 31 աշխատանք` կատարված ջրաներկով։ Ընդ որում, նվիրատուները պայման էին դրել աշխատանքները ցուցադրել միայն հունվարին` արևի ճառագայթների վնասակար ազդեցությունից խուսափելու համար։ Ներկայումս, չնայած ժամանակակից սարքավորումների ընձեռած հնարավորությանը, պահպանվում է ջրաներկով աշխատանքների ցուցադրության այդ սահմանափակումը։

1915 թվականին «Լուզիտանիա» նավի խորտակման արդյունքում մահանում է Դուբլինի` ժամանակակից արվեստի քաղաքային թանգարանի հիմնադիր Հյու Լեյնը։ Իր կտակում նա հիշատակել էր ազգային պատկերասրահը, որին գեղանկարչական մեծ հավաքածու և իր հարստության զգալի մասն էր թողել։ Դրա շնորհիվ թանգարանը ներկայումս էլ տարեկան մեծ շահույթ է ստանում, ինչն ուղղվում է արվեստի նոր գործեր ձեռք բերելուն։ Կտակի համաձայն` պատկերասրահին է անցել նաև բրիտանացի գրող, դրամատուրգ Բեռնարդ Շոուի ունեցվածքի մի մասը, քանի որ գրողը, իր իսկ խոսքերով, երիտասարդ ժամանակ շատ ժամանակ է անցկացրել թանգարանում։

1962 թվականին պատկերասրահին ևս մի մաս է վերակառուցվում։ 1987 թվականին պատկերասրահին են փոխանցվում բարձրարժեք 14 գործեր, այդ թվում` Պաբլո Պիկասոյի, Ջեկ Բատլեր Իեսթի կտավները։ Այդ նույն թվականին պատկերասրահը նվեր է ստանում համաշխարհային գեղանկարչության անկրկնելի 17 գործեր, որոնց թվում էին նաև Վելասկեսի, Մուրիլյոյի, Յան Վերմերի կտավները։

Հավաքածուներ խմբագրել

Պատկերասրահում պահվում է մոտ 14.000 նկար, ինչպես նաև լուսանկարներ, քանդակներ, արվեստի այլ գործեր։

Հոլանդական հավաքածու խմբագրել

Յան Վերմեեր «Նամակ գրող կինը սպասուհու հետ»

Պիտեր Բրեյգել Կրտսեր - «Գյուղական հարսանիք» (1620)
Ռուբենս - «Սուրբ Պետրոսի գրոշները» (1617-1618)
Յակոբ Յորդանս - «Ընթրիք Էմաուսում» (1645-1665)
Վան Դեյք - «Պատշգամբում կանգնած տղան» (1623-1624)
Յան Վերմեեր - «Նամակ գրող կինը սպասուհու հետ» (1670)

Իսպանական հավաքածու խմբագրել

Լուիս դե Մորալես - «Սուրբ Հիերոնիմը անապատում» (1570-ական թվականներ)
Խոսե դե Ռիբերա - «Սուրբ Օնուֆրիոս», (1620-ից հետո)
Դիեգո Վելասկես - «Խափշիկը»
Ֆրանսիսկո Սուրբարան - «Պտղավորում» (մինչև 1660)
Բարտոլոմե Մուրիլյո - «Անառակ որդու վերադարձը» (1660)
Ֆրանցիսկո Գոյա - «Տիկին Անտոնիա Սարատե» (1805-1806)

Ֆրանսիական հավաքածու խմբագրել

Նիկոլա Պուսեն - «Աքիդ և Գալաթեա» (1627-1628), «Քրիստոսի մահվան ողբը» (1657-1660)
Ժան Բատիստ Շարդեն - «Նատյուրմորտ» (1731)
Ժան Օնորե Ֆրագոնար - «Վեներա և Ամուր» (1755)
Էժեն Դելակրուա - «Դեմոսթենեսը ծովափին» (1859)
Գյուստավ Կուրբե - «Ադոլֆ Մարլեի դիմանկարը» (1851)
Կլոդ Մոնե - «Արժանտյոն միատեսակ առագաստանավերով» (1874)
Պոլ Սինյակ - «Տիկինը շքապատշգամբում» (1898)
Խայիմ Սուտին - «Աստիճանով բնապատկեր» (1922)