Լուկա Ջորդանո
Լուկա Ջորդանո (իտալ.՝ Luca Giordano, հոկտեմբերի 18, 1634[1][2][3][…] կամ 1632[4], Նեապոլ, Նեապոլի թագավորություն[5][6] - հունվարի 3, 1705[1][3][7][…] կամ հունվարի 12, 1705[4], Նեապոլ, Նեապոլի թագավորություն[6])[8], իտալական բարոկկոյի նկարիչ և գրավոր նեապոլյան դպրոցի ներկայացուցիչ։ Այն արագության համար, որով աշխատել է, ստացել է մականուն՝ «Լուկա Ֆա-Պրեստո» (իտալ.՝ Luca Fà-presto «Լուկա, արագ գործող»)։
Լուկա Ջորդանո | |
---|---|
![]() | |
Ծնվել է | հոկտեմբերի 18, 1634[1][2][3][…] կամ 1632[4] |
Ծննդավայր | Նեապոլ, Նեապոլի թագավորություն[5][6] |
Մահացել է | հունվարի 3, 1705[1][3][7][…] կամ հունվարի 12, 1705[4] |
Մահվան վայր | Նեապոլ, Նեապոլի թագավորություն[6] |
Գերեզման | Santa Brigida, Naples |
Քաղաքացիություն | ![]() |
Երկեր | Adoration of the Shepherds (1688)?, Christ and the Adulteress? և Crucifixion of St. Peter? |
Մասնագիտություն | նկարիչ և նկարիչ-փորագրող |
Զբաղեցրած պաշտոններ | պալատական նկարիչ |
![]() |
Կենսագրություն
խմբագրելԼուկա Ջորդանոն ծնվել է 1632 թվականի հոկտեմբերի 18-ին Նեապոլում,նկարիչ Անտոնիո Ջորդանյոի ընտանիքում[9]։ Ինը տարի սովորել է իր հայրենի քաղաքում` Խոսե դե Ռիբերայի մոտ, այնուհետև սովորել է Հռոմում Պյոտրո դա Կորտոնայի ղեկավարությամբ և ավարտել է իր կրթությունը` ընդօրինակելով Ռաֆայելի և Միքելանջելոյի աշխատանքները։
Հետագայում աշխատել է Բոլոնիայում, Փարիզում և Ֆլորենցիայում։ Նրա վրա զգալի ազդեցություն են թողել վենետիկյան բարոկկո նկարիչները։ 1692 թվականին Չարլզ II թագավորի կողմից նա հրավիրվել է Իսպանիա, որտեղ նկարել է զոհասեղանի նկարներ և որմնանկարներ Էլ Էսկորիալում, Մադրիդում և Տոլեդոյում։
Լուկա Ջորդանոն մահացել է 1705 թվականի հունվարի 12-ին հայրենի Նեապոլում։
Ստեղծագործություն
խմբագրելԼուկա Ջորդանոն «ունի գեղարվեստական զգալի տաղանդ, գեղեցկության բարձր զգացում և երևակայության զարմանալի հնարամտություն, բայց երբեմն աններելի կերպով չարաշահում էր իր տաղանդը՝ նկարչի գլխավոր առավելությունը համարելով ճարպկությունն ու աշխատանքի արագությունը»[8]։
Նա ստեղծել է բազմաթիվ որմնանկարներ և նկարներ, և հազիվ թե Եվրոպայում գտնվի արվեստի պատկերասրահ, որը չունենա այս «արագ նկարչի» նկարների օրինակները Ղուկասը, ըստ Ա.Ի.Սոմովի սահմանման,ուներ «զգալի գեղարվեստական տաղանդ, գեղեցկության բարձր զարգացած զգացում և երևակայության զարմանալի հնարամտություն,բայց երբեմն նա աններելիորեն չարաշահում էր իր տաղանդը, նկարի գլխավոր առավելությունը համարելով հյուսվածքի փայլն ու արագությունը։
Նրա կողմից կատարված են բազմաթիվ որմնանկարներ և նկարներ, և հազիվ թե Եվրոպայում գտնվի հանրային պատկերասրահ, որը չունենա իր նկարների օրինակները։Դրանցից մի քանիսը գեղեցիկ են մտահղացված, գծված և գրված,մյուսները թույլ են հայեցակարգով և անփույթ կատարման մեջ։
Լուկա Ջորդանոյի անհատական ոճը սահմանվում է որպես հռոմեական ակադեմիականության, իտալական մաներիզմի և բարոկկոյի տարրերի համադրություն: Հենց այս ոճն էլ հետագայում զարգացրել է Ջովաննի Բատիստա Տիեպոլոն[10] իր առաստաղի նկարներում։ Ժերմեն Բազինը հակիրճ նկարագրել է իր աշխատանքը որպես «էկլեկտիկ նկարիչ, իսկական ֆակիր, որն աշխատում էր վիրտուոզ հեշտությամբ[11]։
Լուկա Ջորդանոյի ստեղծագործություններից լավագույնը համարվում են «Ոսկե գեղմի շքանշանի հիմնադրումը», Մադրիդի Բուեն Ռետիրո պալատի սրահներից մեկում գտնվող տախտակը, «Ջուդիտի հաղթանակը» և նեապոլիտանական թանգարանի այլ որմնանկարներ։
Սանկտ Պետերբուրգի Էրմիտաժում կան Լուկա Ջորդանոյի տասնչորս նկարներ, որոնցից են՝ «Քրիստոսի ողբը» (նկարի պատճենը գտնվում է Փարիզի Սուրբ Էուստախ եկեղեցում), «Երիտասարդ Բաքուսի երազանքը», «Դատաստանը»։«Փարիզի», «Վուլկանի դարբնոցը», «Գալաթեայի հաղթանակը», «Եվրոպայի բռնաբարությունը», «Ապոլոն և Դաֆնե», «Սուրբ Ֆրանցիսկոս Ասիզեցի», «Սուրբ Հովհաննես Մկրտչի ծնունդը»,«Լափիթների ճակատամարտը կենտավրերի հետ», «Առևտրականների վտարումը տաճարից»։Ջորդանոյի մի քանի նկարներ գտնվում են Մոսկվայի Պուշկինի կերպարվեստի թանգարանում` «Ապոլոն և Մարսիաս», «Սուսաննան դատավորների առջև», «Սուրբ Լոուրենսի տանջանքները», «Կոնստանտինին խաչի տեսիլքը և հարսանիքը Գալիլեյան Կայանում»։
Պատկերարահ
խմբագրել-
Մադոննա Ռոզարիա 1772 թվական, Կապոդիմոնտե պատկերասրահ, Նեապոլ
-
Սուրբ Ֆրանցիսկոս Կսավերիոսը մկրտում է բնիկներին, Կապոդիմոնտեի պատկերասրահ, Նեապոլ
-
Առևտրականների վտարումը տաճարից, Ֆրեսիկա, Դեի Ջիրոլոմինի եկեղեցին, Նեապոլ
-
Անդրեաս Առաքյալի խաչվելը,1959, Կանադայի ազգային պատկերասրահ
-
Խաղեր են խաղում, 1653, Բեռլինի ազգային պատկերասրահ
-
«Ապոֆեոզ Մեդիցի» դքս Կոզիմո III-ի դիմանկարը): 1682-1685. Ֆրեսկա Մեդիչի-Ռիկարդի պալատում, Ֆլորենցիա
-
Մարդու ստեղծումը 1684-1686, Ֆրեսկա Մեդիչի-Ռիկարդի պալատում, Ֆլորենցիա
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Encyclopædia Britannica
- ↑ 2,0 2,1 Discogs — 2000.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Web umenia (словацк.)
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 Sarti M. G. Dizionario Biografico degli Italiani (իտալ.) — 2001. — Vol. 55.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 Campanelli D. Giordano, Luca // Grove Art Online / J. Turner — [Oxford, England], Houndmills, Basingstoke, England, New York: OUP, 2017. — doi:10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T032371
- ↑ 8,0 8,1 s:en:1911 Encyclopædia Britannica/Giordano, Luca
- ↑ Painting in Naples 1606-1705: From Caravaggio to Giordano. — London: Royal Academy: Catalogue of an exhibition held at the Royal Academy, 1982.
- ↑ Власов В. Г. Джордано, Лука// Стили в искусстве. В 3-х т. — СПб.: Кольна. — Т. 2. — Словарь имён, 1996. — С. 307. — ISBN-5-88737-005-X
- ↑ Базен Ж. Барокко и рококо. — М.: Слово, 2001. — С. 46