Վիքիպեդիա

Կարավաջո

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Կարավաջո (այլ կիրառումներ)

Միքելանջելո Մերիսի դա Կարավաջո (իտալերեն՝ Michelangelo Merisi da Caravaggio, սեպտեմբերի 29, 1571(1571-09-29)[1][2][3], Միլան, Միլանի դքսություն, Իսպանական կայսրություն[3][2][4] - հուլիսի 18, 1610(1610-07-18)[5][6][7][…] կամ 1610[8][9], Պորտո Էրկոլե, State of Presidi, Նեապոլի թագավորություն[10][2][3]), վաղ Բարոկկո դարաշրջանի իտալացի գեղանկարիչ է, ով իր գործունեությունը ծավալել է Հռոմում, Նեապոլում, Սիցիլիայում և Մալթայում 1590 թվականից 1610֊ական թվականներին։

Կարավաջո
Caravaggio
Ի ծնեMichelangelo Merisi da Caravaggio
Ծնվել էսեպտեմբերի 29, 1571(1571-09-29)[1][2][3]
ԾննդավայրՄիլան, Միլանի դքսություն, Իսպանական կայսրություն[3][2][4]
Վախճանվել էհուլիսի 18, 1610(1610-07-18)[5][6][7][…] (38 տարեկան) կամ 1610[8][9]
Մահվան վայրՊորտո Էրկոլե, State of Presidi, Նեապոլի թագավորություն[10][2][3]
Ազգությունիտալացի
Քաղաքացիություն Միլանի դքսություն
Դավանանքկաթոլիկություն
Մասնագիտություննկարիչ
Ոճբարոկկո[11] և Հակառեֆորմացիա
Ժանրժանրային նկարչություն[12], կրոնական նկարչություն[12] և նատյուրմորտ[12]
Թեմաներգեղանկարչություն
Ուշագրավ աշխատանքներԸնթրիք Էմաուսում, Amor Vincit Omnia?, Մեդուսա, Basket of Fruit?, Բախտագուշակը, Յոթ գթասիրտ գործեր, Հիվանդ Բաքոս, Բաքոս, Annunciation?[13] և Հուդիթ և Հողոփեռնես
ՄեկենասներՖրանչեսկո Մարիա դել Մոնտե
ՈւսուցիչՍիմոնե Պետերցանո
Պարգևներ
ՀայրFermo Merixio?
ՄայրLucia Aratori?
ստորագրություն
Изображение автографа
 Michelangelo Merisi da Caravaggio Վիքիպահեստում

Կարավաջոն մասնագիտացել է, որպես նկարիչ Միլանում, ապա քսան տարեկանում տեղափոխվել Հռոմ, որտեղ հաստատվում է որպես տաղանդավոր նկարիչ, սակայն հետագայում տեղափոխվում է Նեապոլ։ 1607 թվականին տեղափոխվում է Մալթա, ապա՝ Սիցիլիա, իսկ հետո կրկին վերադառնում Նեապոլ, որտեղ մասնակից է դառնում բռնի բախումների, որի արդյունքում նրա դեմքը դեֆորմացվում է և սկսվում են շրջանառվել լուրեր նրա մահվան մասին։

Ապա սկսվեցին կասկածները նրա հոգեկան վիճակի մասին՝ ելնելով նրա անհավասարակշիռ պահվածքից։ Նա մահացել է 1610 թվականին անհայտ պայմաններում, սակայն կա վարկած, որ մահացել է բարձր ջերմությունից կամ նրան թունավորել են։

Կենսագրություն Խմբագրել

Կարավաջոն ծնվել է Միլանում, Ֆերմոյի և Լուսյայի ընտանիքում։ 1576 թվականին ընտանիքը տեղափոխվեց Կարավաջո քաղաք, քանի որ Միլանում ժանտախտի համաճարակ էր տարածվել։ Նրա մայրը մահացել է 1584 թվականին, երբ Կարավաջոն սկսեց իր 4֊ամյա դասընթացները Տիցիանի մոտ։

Միլան 1571-1591 Խմբագրել

Ագարակատերի՝ Ֆերմո Մերիսիի որդին և նրա երկրորդ կինը՝ Լյուսիա Արատորին, Միլանի մերձակայքում գտնվող Կարավաջո քաղաքից հողօգտագործողի դուստրը։ Հայրը ծառայում էր որպես Մարկիսի Ֆրանչեսկո Սորֆա դա Կարավագիոյի մենեջեր։ 1576 թ.-ին, ժանտախտի համաճարակի ժամանակ, հայրն ու պապը մահացան, մայրը և երեխաները տեղափոխվեցին Կարավագիո։

Ապագա նկարչի առաջին հովանավորներն էին Կոլոննայի դուքսն ու դքսուհին։

1584 թվականին Միլանում Միքելանջելո Մերիսին եկավ Փիթերզանոյի արհեստանոց, որը համարվում էր Տիտյանցի ուսանող։ Ժամանակին Մաներնիզմը գերակայում էր Իտալիայի գեղարվեստական աշխարհում, բայց Միլանում լոմբարդային ռեալիզմի դիրքերը ուժեղ էին։

Նկարչի առաջին գործերը, որոնք գրվել են Միլանում, ժանրային տեսարաններ և դիմանկարներ, չեն հասել մեզ։

1580-ականների վերջին Մերիիսի բնության կողմից տաքացվող կյանքը զուգորդվում էր սկանդալների, կռիվների և բանտարկությունների, որոնք նրան կուղեկցեն ամբողջ կյանքի ընթացքում։

1589 թվականին նկարիչը տուն եկավ վաճառելու իր հողը, ըստ երևույթին, փողի կարիքը ուներ։ Վերջին անգամ նա 1590 թվականին մոր մահից հետո այցելել է տուն։

1591 թվականի աշնանը նա ստիպված է եղել փախչել Միլանից`քարտի խաղի շուրջ վիճաբանությունից հետո, որն ավարտվել է սպանությամբ։ Առաջին անգամ ժամանելով Վենետիկ՝ նա մեկնում է Հռոմ։

Հռոմ 1592-1594 Խմբագրել

Հռոմում Մերիսը նկատեց Պանդոլֆո Պուչիին, նրան հրավիրեց իր տուն, ապահովեց նրա գոյությունը, հանձնարարեց պատրաստել եկեղեցական նկարների օրինակներ։

Բորոմեոն, ով իր հռոմեական կյանքի ժամանակ հանդիպել է Կարավագիոյին, նրան նկարագրել է որպես «անսանձ մարդ, կոպիտ ձևերով, հավերժ հագուստով հագած գորգերի մեջ և ապրել այնտեղ, որտեղ անհրաժեշտ է։ Նկարելով փողոցային տղաներին, ռեստորանների կանոնավոր կանոններին և թշվառ թափառաշրջիկներին, նա նման էր բոլորովին երջանիկ մարդու»։ Բորոմեոն խոստովանել է, որ իրեն ամեն ինչ դուր չի գալիս նկարչի նկարներում։

Մայրաքաղաքում, այդ ժամանակվա իտալացի նկարիչների սովորության համաձայն, նա ստանում է մականուն, որը կապված է ծննդյան վայրի հետ, քանի որ, օրինակ, դա Վերոնեսի կամ Կորեգեգիոյի հետ էր։ Այսպիսով, Միքելանջելո Մերիսին դարձավ Կարավագիո։

1593 թվականին Կարավագին մտավ Սեզարի Արփինոյի արհեստանոց, որը Կարավագիոյին հանձնարարում է նկարել ծաղիկներ և տերևներ որմնանկարների վրա։ Արփինոյի արհեստանոցում նա հանդիպել է հովանավորների և նկարիչների հետ, մասնավորապես՝ Յան Բրյուգել Ավագին։

Կարավագոյի վաղ գործերը գրվել են Լեոնարդո դա Վինչիի ազդեցության տակ («Մադոննան ժայռերում», «Խորհրդավոր ընթրիք» )։

Մեզ հասած առաջին նկարը`«Պտուղը մաքրող տղան» է (1593)։

Սեմինարի ընթացքում Արփինո Կարավագիոն հանդիպում է Մարիո Մինինիտիին, ով դարձել է իր ուսանողը և մի շարք նկարների մոդել է, որոնցից առաջինը «Մրգերի զամբյուղով երիտասարդը» (1593-1594)։

Մենամարտից հետո Կարավագիոն գնում է Տոր դի Նոնայի բանտ, որտեղ հանդիպում է Գորդանո Բրունոյի հետ։

Ազդեցություն Խմբագրել

Կարավագիոյի արվեստը հսկայական ազդեցություն ունեցավ ոչ միայն իտալացի, այլև 17-րդ դարի արևմտաեվրոպական առաջատար վարպետների`Ռուբենսի, Ջորդանսի, Ժորժ դե Լատուրի, Զուրբարանի, Վելազկեսի, Ռեմբրանդտի աշխատանքի վրա։ Կարավագգիստները հայտնվել են Իսպանիայում (Խոսե Ռիբերա), Ֆրանսիայում (Տրոֆիմ Բիգոտ), Ֆլանդրիայում և Նիդեռլանդներում (Ուտրեխտի կարավագիստներ - Գերիտ և Ուիլեմ վան Հոնթորցներ, Հենդրիկ Տերբուգեն, Judուդիտ Լեյստեր) և եվրոպական այլ երկրներում։ Նկարչի աշխատանքի ազդեցության տակ անանուն վարպետ էր աշխատում։

Պատկերասրահ Խմբագրել

Ծանոթագրություններ Խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 BeWeB
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 Encyclopædia Britannica
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 RKDartists (նիդերլ.)
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 https://web.archive.org/web/20131203064928/http://www.ilsole24ore.com/art/SoleOnLine4/Tempo%20libero%20e%20Cultura/2007/06/carminati-caravaggio.shtml?uuid=4d415878-19a4-11dc-ac19-00000e251029&DocRulesView=Libero
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Caravaggio — OUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 http://www.biusante.parisdescartes.fr/histoire/biographies/index.php?cle=16311
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 http://library.aur.edu/cgi-bin/koha/opac-authoritiesdetail.pl?marc=1&authid=57155
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 http://www.timelines.ws/1600_1625.HTML
  11. ↑ https://www.rijksmuseum.nl/en/caravaggio-bernini
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 https://www.nationalgallery.org.uk/artists/michelangelo-merisi-da-caravaggio
  13. ↑ https://gutenberg.beic.it/view/action/singleViewer.do?dvs=1548439212231~118&locale=fr&VIEWER_URL=/view/action/singleViewer.do?&DELIVERY_RULE_ID=10&search_terms=Caravaggio&frameId=1&usePid1=true&usePid2=true
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 5, էջ 310)։  
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Կարավաջո&oldid=8805218» էջից