Կարավաջո
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Կարավաջո (այլ կիրառումներ)
Միքելանջելո Մերիսի դա Կարավաջո (իտալ.՝ Michelangelo Merisi da Caravaggio, սեպտեմբերի 28, 1571[1], Միլան, Միլանի դքսություն[2] - հուլիսի 18, 1610[3][4][5][…], Պորտո Էրկոլե, Մոնտե Արջենտարիո, Գրոսետո, Տոսկանա, Իտալիա[6][1]), վաղ Բարոկկո դարաշրջանի իտալացի գեղանկարիչ է, ով իր գործունեությունը ծավալել է Հռոմում, Նեապոլում, Սիցիլիայում և Մալթայում 1590 թվականից 1610֊ական թվականներին։
Կարավաջո Caravaggio | |
---|---|
![]() | |
Ի ծնե | Michelangelo Merisi da Caravaggio |
Ծնվել է | սեպտեմբերի 28, 1571[1] |
Ծննդավայր | Միլան, Միլանի դքսություն[2] |
Վախճանվել է | հուլիսի 18, 1610[3][4][5][…] (38 տարեկան) |
Մահվան վայր | Պորտո Էրկոլե, Մոնտե Արջենտարիո, Գրոսետո, Տոսկանա, Իտալիա[6][1] |
Ազգություն | իտալացի[2] |
Քաղաքացիություն | ![]() |
Դավանանք | կաթոլիկություն |
Մասնագիտություն | նկարիչ |
Ոճ | բարոկկո[7] |
Ժանր | ժանրային նկարչություն[8], կրոնական նկարչություն[8] և նատյուրմորտ[8] |
Թեմաներ | գեղանկարչություն |
Ուշագրավ աշխատանքներ | Ընթրիք Էմաուսում, Amor Vincit Omnia?, Մեդուսա, Basket of Fruit?, Բախտագուշակը, Յոթ գթասիրտ գործեր, Հիվանդ Բաքոս, Բաքոս, Annunciation?[9] և Հուդիթ և Հողոփեռնես |
Մեկենասներ | Ֆրանչեսկո Մարիա դել Մոնտե |
Ուսուցիչ | Սիմոնե Պետերցանո |
Պարգևներ | Մալթայի գերագույն ռազմական միաբանություն |
Պաշտոն | knight? |
Հայր | Fermo Merixio? |
Մայր | Lucia Aratori? |
ստորագրություն![]() | |
Michelangelo Merisi da Caravaggio Վիքիպահեստում |
Կարավաջոն մասնագիտացել է, որպես նկարիչ Միլանում, ապա քսան տարեկանում տեղափոխվել Հռոմ, որտեղ հաստատվում է որպես տաղանդավոր նկարիչ, սակայն հետագայում տեղափոխվում է Նեապոլ։ 1607 թվականին տեղափոխվում է Մալթա, ապա՝ Սիցիլիա, իսկ հետո կրկին վերադառնում Նեապոլ, որտեղ մասնակից է դառնում բռնի բախումների, որի արդյունքում նրա դեմքը դեֆորմացվում է և սկսվում են շրջանառվել լուրեր նրա մահվան մասին։
Ապա սկսվեցին կասկածները նրա հոգեկան վիճակի մասին՝ ելնելով նրա անհավասարակշիռ պահվածքից։ Նա մահացել է 1610 թվականին անհայտ պայմաններում, սակայն կա վարկած, որ մահացել է բարձր ջերմությունից կամ նրան թունավորել են։
ԿենսագրությունԽմբագրել
Կարավաջոն ծնվել է Միլանում, Ֆերմոյի և Լուսյայի ընտանիքում։ 1576 թվականին ընտանիքը տեղափոխվեց Կարավաջո քաղաք, քանի որ Միլանում ժանտախտի համաճարակ էր տարածվել։ Նրա մայրը մահացել է 1584 թվականին, երբ Կարավաջոն սկսեց իր 4֊ամյա դասընթացները Տիցիանի մոտ։
Միլան 1571-1591Խմբագրել
Ագարակատերի՝ Ֆերմո Մերիսիի որդին և նրա երկրորդ կինը՝ Լյուսիա Արատորին, Միլանի մերձակայքում գտնվող Կարավաջո քաղաքից հողօգտագործողի դուստրը: Հայրը ծառայում էր որպես Մարկիսի Ֆրանչեսկո Սորֆա դա Կարավագիոյի մենեջեր: 1576 թ.-ին, ժանտախտի համաճարակի ժամանակ, հայրն ու պապը մահացան, մայրը և երեխաները տեղափոխվեցին Կարավագիո:
Ապագա նկարչի առաջին հովանավորներն էին Կոլոննայի դուքսն ու դքսուհին:
1584-ին Միլանում Միքելանջելո Մերիսին եկավ Փիթերզանոյի արհեստանոց, որը համարվում էր Տիտյանցի ուսանող: Ժամանակին Մաներնիզմը գերակայում էր Իտալիայի գեղարվեստական աշխարհում, բայց Միլանում լոմբարդային ռեալիզմի դիրքերը ուժեղ էին:
Նկարչի առաջին գործերը, որոնք գրվել են Միլանում, ժանրային տեսարաններ և դիմանկարներ, չեն հասել մեզ:
1580-ականների վերջին Մերիիսի բնության կողմից տաքացվող կյանքը զուգորդվում էր սկանդալների, կռիվների և բանտարկությունների, որոնք նրան կուղեկցեն ամբողջ կյանքի ընթացքում:
1589 թվականին նկարիչը տուն եկավ վաճառելու իր հողը, ըստ երևույթին, փողի կարիքը ուներ: Վերջին անգամ նա 1590 թվականին մոր մահից հետո այցելել է տուն:
1591-ի աշնանը նա ստիպված է եղել փախչել Միլանից`քարտի խաղի շուրջ վիճաբանությունից հետո, որն ավարտվել է սպանությամբ: Առաջին անգամ ժամանելով Վենետիկ՝ նա մեկնում է Հռոմ:
Հռոմ 1592-1594Խմբագրել
Հռոմում Մերիսը նկատեց Պանդոլֆո Պուչիին, նրան հրավիրեց իր տուն, ապահովեց նրա գոյությունը, հանձնարարեց պատրաստել եկեղեցական նկարների օրինակներ:
Բորոմեոն, ով իր հռոմեական կյանքի ժամանակ հանդիպել է Կարավագիոյին, նրան նկարագրել է որպես «անսանձ մարդ, կոպիտ ձևերով, հավերժ հագուստով հագած գորգերի մեջ և ապրել այնտեղ, որտեղ անհրաժեշտ է: Նկարելով փողոցային տղաներին, ռեստորանների կանոնավոր կանոններին և թշվառ թափառաշրջիկներին, նա նման էր բոլորովին երջանիկ մարդու»: Բորոմեոն խոստովանել է, որ իրեն ամեն ինչ դուր չի գալիս նկարչի նկարներում:
Մայրաքաղաքում, այդ ժամանակվա իտալացի նկարիչների սովորության համաձայն, նա ստանում է մականուն, որը կապված է ծննդյան վայրի հետ, քանի որ, օրինակ, դա Վերոնեսի կամ Կորեգեգիոյի հետ էր: Այսպիսով, Միքելանջելո Մերիսին դարձավ Կարավագիո:
1593 թվականին Կարավագին մտավ Սեզարի Արփինոյի արհեստանոց, որը Կարավագիոյին հանձնարարում է նկարել ծաղիկներ և տերևներ որմնանկարների վրա: Արփինոյի արհեստանոցում նա հանդիպել է հովանավորների և նկարիչների հետ, մասնավորապես՝ Յան Բրյուգել Ավագին:
Կարավագոյի վաղ գործերը գրվել են Լեոնարդո դա Վինչիի ազդեցության տակ («Մադոննան ժայռերում», «Խորհրդավոր ընթրիք» ):
Մեզ հասած առաջին նկարը`«Պտուղը մաքրող տղան» է (1593):
Սեմինարի ընթացքում Արփինո Կարավագիոն հանդիպում է Մարիո Մինինիտիին, ով դարձել է իր ուսանողը և մի շարք նկարների մոդել է, որոնցից առաջինը «Մրգերի զամբյուղով երիտասարդը» (1593-1594):
Մենամարտից հետո Կարավագիոն գնում է Տոր դի Նոնայի բանտ, որտեղ հանդիպում է Գորդանո Բրունոյի հետ:
ԱզդեցությունԽմբագրել
Կարավագիոյի արվեստը հսկայական ազդեցություն ունեցավ ոչ միայն իտալացի, այլև 17-րդ դարի արևմտաեվրոպական առաջատար վարպետների`Ռուբենսի, Ջորդանսի, Ժորժ դե Լատուրի, Զուրբարանի, Վելազկեսի, Ռեմբրանդտի աշխատանքի վրա: Կարավագգիստները հայտնվել են Իսպանիայում (Խոսե Ռիբերա), Ֆրանսիայում (Տրոֆիմ Բիգոտ), Ֆլանդրիայում և Նիդեռլանդներում (Ուտրեխտի կարավագիստներ - Գերիտ և Ուիլեմ վան Հոնթորցներ, Հենդրիկ Տերբուգեն, Judուդիտ Լեյստեր) և եվրոպական այլ երկրներում: Նկարչի աշխատանքի ազդեցության տակ անանուն վարպետ էր աշխատում:
ՊատկերասրահԽմբագրել
ԾանոթագրություններԽմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 https://www.britannica.com/biography/Caravaggio
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 http://vocab.getty.edu/page/ulan/500115312
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Bibliothèque nationale de France идентификатор BNF (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Caravaggio — 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 http://www.timelines.ws/1600_1625.HTML
- ↑ https://www.rijksmuseum.nl/en/caravaggio-bernini
- ↑ 8,0 8,1 8,2 https://www.nationalgallery.org.uk/artists/michelangelo-merisi-da-caravaggio
- ↑ https://gutenberg.beic.it/view/action/singleViewer.do?dvs=1548439212231~118&locale=fr&VIEWER_URL=/view/action/singleViewer.do?&DELIVERY_RULE_ID=10&search_terms=Caravaggio&frameId=1&usePid1=true&usePid2=true
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 5, էջ 310)։ |