Վիքիպեդիա

Ֆրա Անջելիկո

(Վերահղված է Անջելիկոից)

Ֆրա Անջելիկո (ծնյալ Գվիդո դի Պիետրո[8]), (ոչ վաղ քան 1395 և ոչ ուշ քան 1400, Վիկիո, Ֆլորենցիա, Տոսկանա, Իտալիա[1][2] - փետրվարի 18, 1455(1455-02-18)[2][3][4][…], Հռոմ, Պապական մարզ[5][6][2]), Վաղ Վերածննդի շրջանի իտալացի նկարիչ, ֆլորենտական դպրոցի ներկայացուցիչ։ Ջորջո Վազարիի «Նկարիչների կյանքը» գրքում ներկայացված է որպես «հազվագյուտ և կատարյալ տաղանդի տեր արվեստագետ»[9]։

Ֆրա Անջելիկո
իտալերեն՝ Fra Angelico
Fra Angelico portrait.jpg
Ի ծնեիտալերեն՝ Guido di Pietro
Ծնվել էոչ վաղ քան 1395 և ոչ ուշ քան 1400
ԾննդավայրՎիկիո, Ֆլորենցիա, Տոսկանա, Իտալիա[1][2]
Վախճանվել էփետրվարի 18, 1455(1455-02-18)[2][3][4][…]
Մահվան վայրՀռոմ, Պապական մարզ[5][6][2]
Ազգությունիտալացի
ԴավանանքՀռոմի Կաթոլիկ եկեղեցի
Մասնագիտություննկարիչ, մանրանկարիչ և գծագրող
ՈճԻտալական Վերածնունդ և Վաղ Վերածնունդ[5]
Ժանրհոգևոր արվեստ[7]
Թեմաներpainter and varnisher?
Ուշագրավ աշխատանքներCortona Triptych?, Կապելլա Նիկկոլինա, Fiesole Altarpiece?, Սան Մարկոյի զոհասեղան և Ավետում (Ֆրա Անջելիկո, Պրադո)
ԱշակերտներZanobi Strozzi? և Բենոցո Գոցոլի
Commons-logo.svg Fra Angelico Վիքիպահեստում

Իր ժամանակակիցներին նա հայտնի էր Fra Giovanni da Fiesole (Եղբայր Ջովանի Ֆիեզոլեից) և Fra Giovanni Angelico (Հրեշտակային եղբայր Ջովանի) անուններով։ Արդի իտալերենում նրան անվանում են Beato Angelico (Երանելի և հրեշտակային անձ)[10]։

1982 թվականին Հովհաննես Պողոս Երկրորդ պապը հռչակեց նրան beatification[11]՝ ի գնահատումն նրա սրբակենցաղ կյանքի, և այդպիսով պաշտոնական ձևակերպում տվեց "Երանելի" տիտղոսային մականվանը։ Նա ներառված է կաթոլիկ եկեղեցու կողմից հռչակված սրբերի ու երանելիների ցանկում [12] որպես Beatus Ioannes Faesulanus, cognomento Angelicus—"Երանելի Ջովանի Ֆիեզոլեից՝ մականվանյալ Հրեշտակային": Համարվում է նկարիչներին հովանավորող սուրբը։

Վազարին Ֆրա Անջելիկոյի մասին գրել է, որ «անսահման գովեստի է արժանի այս սուրբ հայրը, ով իր գործերում ու խոսքերում եղել է չափազանց համեստ, խոնարհ, և ում նկարներն արված են այդքան մեծ հմտությամբ ու բարեպաշտությամբ»"[9]:

ԿենսագրությունԽմբագրել

Ծնվել է Վիկիոյում (Տոսկանա)։ Եղել է Ֆլորենցիայի Սան Մարկո վանքի վանահայրը։ Սկզբում ստեղծագործել է որպես մանրանկարիչ։ 1420–ական թվականներին կրել է ուշ գոթական գեղանկարչության ազդեցությունը։

ԱրվեստԽմբագրել

Անջելիկոյի արվեստը ներթափանցված է քվաթրոչենտոյի դարաշրջանին բնորոշ լուսավոր քնարականությամբ։ Գլխավոր գործերից են՝ «Մադոննա դելլա Ստելլա»–ն (1430–1433), Լինայուոլի եռանկարը (1433), «Մադոննա Աննալենա»–ն (բոլորն էլ՝ Սան Մարկո վանքում, այժմ՝ Անջելիկոի թանգարան), «Մարիամի թագադրումը» (մոտ 1434-1435 թվականներ, Լուվր, Փարիզ), ինչպես և որմնանկարներ՝ նախկին Սան Մարկո վանքում (1438-1445), Նիկողայոս V կապելլայում (Վատիկան, 1445-1448)։ Մահացել է փետրվարի 18-ին։

ԳրականությունԽմբագրել

  • Hood, William. Fra Angelico at San Marco. Yale University Press, 1993. 9780300057348
  • Morachiello, Paolo. Fra Angelico: The San Marco Frescoes. Thames and Hudson, 1990. 0-500-23729-8
  • Frederick Hartt. A History of Italian Renaissance Art, Thames & Hudson, 1970. 0-500-23136-2
  • Giorgio Vasari. Lives of the Artists. first published 1568. Penguin Classics, 1965.
  • Donald Attwater. The Penguin Dictionary of Saints. Penguin Reference Books, 1965.
  • Luciano Berti. Florence, the city and its Art. Bercocci, 1979.
  • Werner Cohn. Il Beato Angelico e Battista di Biagio Sanguigni. Revista d’Arte, V, (1955): 207–221.
  • Stefano Orlandi. Beato Angelico; Monographia Storica della Vita e delle Opere con Un’Appendice di Nuovi Documenti Inediti. Florence: Leo S. Olschki Editore, 1964.

ՊատկերասրահԽմբագրել

  • Ավետում, 1430 – 1432, Պրադո, Մադրիդ

  • Մարիամի թագադրումը, 1434 – 1435, Ուֆիցի, Ֆլորենցիա

  • Noli me tangere, ок. 1437 – 1446, „Սան Մարկո“ թանգարան, (Ֆլորենցիա)

  • Ահեղ դատաստան, (մոտ. 1432 – 1435: Փայտ, տեմպերա, 105x210. „Սան Մարկո“ թանգարան (Ֆլորենցիա)

  • „Ադամի գանգը Գողգոթայի ստորոտին “, (1435, փայտ, տեմպերա: Ֆլորենցիայի „Սան Նիկոլո դել Չեպո“ եկեղեցի)

  • Սբ. Պետրոսի նահատակությունը, 1429 Ֆլորենցիա, „Սան Մարկո“ թանգարան

  • Pala di Annalena, 1430 „Սան Մարկո“ թանգարան

  • Երկրորդ գալուստը, 1431 „Սան Մարկո“ թանգարան

  • Աստվածամոր տոնը, 1435, Փարիզ, Լուվր

  • Pala di Perugia , 1438, Galleria Nazionale dell'Umbria

  • Ողբ սբ. Ֆրանցիսկոսի մասունքների վրա, 1429; 1440 ; Βερολίνο, Πινακοθήκη

  • 1437 and 1440 Museo Nazionale di San Marco

  • Սուրբ Լավրենտիոսի ձեռնադրությունը, 1448, Cappella Niccolina

ԾանոթագրություններԽմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 National Gallery of Art - Collection
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 RKDartists (նիդերլ.)
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 https://www.metmuseum.org/toah/hd/fang/hd_fang.htm
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 https://www.nga.gov/collection/artist-info.99.html
  7. ↑ http://vocab.getty.edu/page/ulan/500029319
  8. ↑ Metropolitan Museum of Art
  9. ↑ 9,0 9,1 Giorgio Vasari, Lives of the Artists. Penguin Classics, 1965.
  10. ↑ Andrea del Sarto, Raphael and Michelangelo were all called "Beato" by their contemporaries because their skills were seen as a special gift from God
  11. ↑ Bunson Matthew, Bunson Margaret (1999)։ John Paul II's Book of Saints։ Our Sunday Visitor։ էջեր 156։ ISBN 0-87973-934-7 
  12. ↑ Roman Martyrology—the official publication which includes all Saints and Blesseds recognised by the Roman Catholic Church

Արտաքին հղումներԽմբագրել

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 1, էջ 434)։  
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ֆրա_Անջելիկո&oldid=8381252» էջից