Վիքիպեդիա

Բարձրակրունկ կոշիկներ

Բարձրակրունկ կոշիկները, որոնք հայտնի են նաև որպես բարձրակրունկներ, կոշիկի տեսակ են, որոնք ունեն անկյունային ներբան։  Նման կոշիկների կրունկները միանում են կոշիկի ոտնաթաթի վերևի հատվածին։  Բարձրակրունկների շնորհիվ, ոտքերը ավելի երկար են երևում, կրողին ավելի բարձրահասակ դարձնելով  և ընդգծելով սրունքի մկանը[1]։

Բարձրակրունկ կոշիկներ

Կան տարբեր տեսակի բարձրակրունկներ՝ տարբեր գույների, տարբեր որակի, ոճերի և բարձրության։  Բարձրակրունկները տարբեր ձևերով օգտագործվել են փոխանցելու համար ազգությունը, մասնագիտական պատկանելությունը, սեռը և սոցիալական կարգավիճակը:Բարձրակրունկները Արևմուտքի պատմության ընթացքում եղել են նորաձևության կարևոր գործոն[2]:17-րդ դարի սկզբին Եվրոպայում բարձրակրունկները տղամարդկության և բարձր սոցիալական կարգավիճակի նշան էին։  Միայն դարի վերջում այս միտումը տարածվեց կանանց նորաձևության մեջ[3]:18-րդ դարում բարձրակրունկ կոշիկները բաժանվել էին սեռերի միջև։ Տղամարդկանց համար կրունկները հաստ քառակուսիներ էին, որոնք ամրացված էին ձիավարության կոշիկներին կամ պաշտոնական հագուստի կոշիկներին, մինչդեռ կանացի բարձրակրունկները նեղ ու սրածայր էին և հաճախ ամրացվում էին հողաթափի նմանվող կոշիկներին(նման  ժամանակակից բարձրակրունկներին)[3]։ 20-րդ դարում բարակ տեսքով բարձրակրունկները ներկայացվում  էին  որպես կանացիության նշան. Սակայն տղամարդկանց համար դեռ ընդունելի էր հաստ բարձրակրունկը երկարաճիտ կոշիկների կամ տրեխների վրա։ Մինչև 1950-ական թվականները կոշիկի կրունկները սովորաբար պատրաստում էին փայտից, սակայն վերջին տարիներին դրանք պատրաստվում էին մի շարք այլ նյութերից, ներառյալ կաշին, զամշը և պլաստիկը[4]։

Բարձրակրունկներ կրելը կապված է ընկնելու ավելի մեծ ռիսկի հետ[5],մկանային-կմախքային ցավի[6], ոտնաթաթի դեֆորմացիայի[6][7] և երակների վարիկոզի զարգացման հետ[8]։

Պատմություն

խմբագրել

Մինչև 1700-ականներ

խմբագրել
 
Եվրոպական բարձրակրունկ կոշիկներ 1690-ականներից

Հաստ կոշկատակով կոշիկները երկար պատմություն են ունեցել դեռևս հին Եգիպտոսից, թեև հայտնի չէ, թե երբ են հաստ կոշկատակերն առաջին անգամ հայտնվել:Հին Եգիպտոսում շատ հաստ ներբաններով սանդալներ կրելը վկայում էր բարձր դասի կարգավիճակի մասին։ Հին Եգիպտոսում մսավաճառները նույնպես բարձրացնում էին իրենց՝ հաստ կոշկատակով սանդալներ հագնելով, որպեսզի արյունը հեռու պահեն իրենց ոտքերից[9][10]:Մանչուական Չինաստանում Ցին դինաստիայի հաստ կոշկատակով կոշիկների ժամանակ, որոնց բարձրությունը ներբանի կենտրոնում էր,այլ ոչ թե կրունկի, կրում էին ավելի բարձր կարգավիճակ ունեցող կանայք [1]:

Պարսկական հեծելազորը կրում էր Գալեշ՝  երկարաճիտ կոշիկների մի տեսակ,որն ապահովում է, որպեսզի  ոտքերը մնան ասպանդակների մեջ։ Կրունկներով կոշիկները պահում էին նաև պարսիկ նետ արձակող հեծյալներին, որոնք ոտքի էին կանգնում արշավող ձիերի վրա, ապահով մնալով ձիու վրա[11]։ Հեծյալների համար կրունկի այս օգտակարությունը պահպանվել է արևմտյան կովբոյական կոշիկներում։ Մինչև արդյունաբերական դարաշրջանը ձիեր ունենալը հարստության ցուցանիշ էր, քանի որ դրանց պահպանումը թանկ էր և ժամանակատար:Ուստի, բարձրակրունկներ կրելը ավանդաբար ենթադրում էր, որ կրողը զգալի հարստություն ունի[12]։ Բարձրակրունկի գործնական օգտագործումը պատմության ընթացքում և մինչ օրս սահմանել է ձիավարության կոշիկների մեծ մասի ստանդարտը։

1-րդ դարի Մեծ հերետիկոսությունից հետո Պապը հատկապես սկսեց կրել կարմիր կրունկներով կոշիկներ[3]։ 12-րդ դարի Հնդկաստանում, Ռամապպա Տաճարից արձանը պատկերում է հնդիկ կնոջ ոտքը՝ բարձրակրունկ կոշիկներով[1]։ Միջնադարյան ժամանակաշրջանում Եվրոպայում և՛ տղամարդիկ, և՛ կանայք կրում էին բարձրակրունկ կոշիկներ (կանացի տարբերակը հայտնի է որպես շոպիններ՝ աղբից և արտաթորանքով լցված փողոցներից դուրս գալու համար[13]։ 1430 թվականին այս կրունկների բարձրությունը հասնում էր 76 սմ-ի։Վենետիկյան օրենքը հետագայում սահմանափակեց բարձրությւոնը մինչև 8 սմ,սակայն այս կանոնակարգը հիմնովին անտեսվեց[14]:Էլիզաբեթյան դարաշրջանի վերջում ձիավարության համար ներկայացվեցին հեծելազորային կոշիկներ։ Սրանք ի սկզբանե համեմատաբար ցածր կրունկներ ունեին, բայց Անգլիայի քաղաքացիական պատերազմի ժամանակ մինչև 5 սմ բարձրության կոշիկները սովորական էին։Մասաչուսեթսում 17-րդ դարի օրենքը սահմանեց, որ կանայք կարժանան նույն վերաբերմունքին, ինչ կախարդները, եթե նրանք բարձրակրունկ կոշիկների միջոցով տղամարդկանց հրապուրեն[15]։

1700-ականներ

խմբագրել
 
Պարսկական տղամարդկանց կրունկներով կոշիկներ Սեֆյան դարաշրջանում
 
Պարսկական կանացի կրունկներով կոշիկներ Սեֆյան դարաշրջանում
 
Թագավոր Լուի XIV -ի լուսանկարը բարձրակրունկներով

Ժամանակակից բարձրակրունկները Եվրոպա բերվեցին 17-րդ դարի սկզբին Աբաս Մեծի պարսիկ Էմիսարների կողմից[11]։ Տղամարդիկ հագնում էին դրանք՝ ցույց տալու համար իրենց բարձր դասի կարգավիճակը.միայն նրանք, ովքեր ստիպված չէին աշխատել, կարող էին իրենց թույլ տալ թե՛ ֆինանսապես, թե՛ գործնականում կրել նման շքեղ կոշիկներ։ Արքայական ընտանիքը, ինչպիսին Լուի XIV-ն էր, կրում էր բարձրակրունկներ, իսկ նրան նախորդող թագավոր Լյուդվիկոս XIII-ը կարմիր բարձրակրունկները ներկայացրեց ֆրանսիական ազնվական արքունիքին[3]։ Երբ կոշիկները դարձան նորաձևության միտում, հասարակության մյուս անդամները սկսեցին հագնել բարձրակրունկներ, և որոշ Էլիտայի անդամներ հրամայեցին իրենց կրունկներն ավելի բարձր դարձնել՝ ցածր խավից տարբերվելու համար[16]։ Որոշ իշխանություններ սկսեցին հարմարեցնել բարձրակրունկների երկարությունը՝ ըստ սոցիալական աստիճանի՝ « 1,27 սանտիմետր հասարակ մարդկանց համար, 2,5 սանտիմետր բուրժուազների համար, 5 սանտիմետր՝ ազնվականների համար և 5 և 1,27 սանտիմետր՝ իշխանների համար[17]։ Երբ կանայք սկսեցին կրունկներով կոշիկներ կրել 17-րդ դարի կեսերից մինչև վերջ, հասարակական միտումները փոխվեցին տղամարդկանց կոշիկները կանանց կոշիկներից տարբերելու համար։18-րդ դարում տղամարդիկ հագնում էին հաստ կրունկներ, իսկ կանայք՝ բարակ[3]։ Լուսավորչական դարաշրջանի ընթացքում տղամարդկանց կրունկները սկսեցին կենտրոնանալ գործնական ձիավարության կոշիկների կամ բարձր կաշվե կոշիկների վրա, որոնք կրում են հատուկ կարգավիճակի համար[3]։ 1780-ականների վերջում բարձր և բարակ կրունկներ կրելու հասարակական միտումները հաստատվեցին. բարձր, բարակ կրունկները ներկայացնում էին կանացիությունը և կանաց ենթադրյալ մակերեսությունն ու շռայլությունը[12]։

 
Տիպիկ 18-րդ դարի կոշիկներ

1600-ականների վերջից մինչև 1700-ական թվականները ֆրանսիական բարձրակրունկների դիզայնը ստեղծվեց կրողի քաշին համապատասխան, և զարդարված էր ժանյակով կամ հյուսված գործվածքով։ 1730-ականներից մինչև 1740-ական թվականները լայն տարածում գտան կորաքիթ կոշիկները և ճարմանդով ամրացված լայն կրունկները։1750-ական և 1760-ական թվականներին ներկայացվեցին ավելի բարակ,բարձր կրունկները։ 1790-ականները շարունակեցին այս միտումը,բայց կատարեցին ավելի շատ փորձեր գույների հետ։ Բացի այդ, այս շրջանում աջ և ձախ կոշիկների միջև տարբերություն չկար[18]։

Բրիտանյայում 1770 թվականին խորհրդարան ընդունվեց մի որոշում, որը կկիրառեր նույն պատժամիջոցները բարձրակրունկների և այլ կոսմետիկ միջոցների օգտագործման համար, ինչ կկիրառվեր կախարդության դեպքում[19]։

Ռեգենտի ժամանակաշրջանում Հեսսիական կոշիկները, որոնք արտաքին տեսքով նման էին ժամանակակից կովբոյական կոշիկներին, հայտնի էին պարուհիների շրջանում։ Վաթեռլոյի ճակատամարտից հետո բարձրակրունկ կոշիկների օգտագործումը նվազեց և փոխարինվեց հանրահայտ բրիտանացի գեներալի կողմից ճանաչելի դարձրած Վելինգթոն Բութս ցածրակրունկներով։

1800 ականներ

խմբագրել
 
1850-ականների կարի մեքենա

Կրունկները դուրս մնացին նորաձևությունից սկսած մոտ 1810 թվականին, իսկ հետո 1860 թվականին մեծ հայտնիություն ձեռք բերեցին՝ ունենալով մոտ 6,35 սմ բարձրություն։ Այս ժամանակաշրջանում ներկայացվեցին վարդագույն կրունկները և Կրոմվելի բարձրակրունկները[20]։ Դրանց արտադրությունը նույնպես ավելացավ կարի մեքենայի գյուտի և վերջնական մասսայական արտադրության հետ մոտ 1850-ական թվականներին։ Կարի մեքենաների դեպքում արտադրությունն ավելացավ, քանի որ մեքենաները կարող էին արագ և էժան «տեղադրել կրունկը, կարել վերին մասը և ամրացնել վերին մասը նրբանին»[17]։

1900-ականներ

խմբագրել

20-րդ դարի ընթացքում՝ Առաջին և Երկրորդ համաշխարհային պատերազմները հանգեցրեցին շատ երկրների ավելի ռացիոնալ նյութեր կիրառել, որոնք նախկինում օգտագործվում էին կոշիկ պատրաստելու համար։ Այնպիսի նյութերը, ինչպիսիք են՝ մետաքսը, կաուչուկը, և կաշին, առաջնահերթ էին ռազմական օգտագործման համար։ Կրունկները սկսեցին փոխարինվել խցանով և փայտե տակացով կոշիկներով[21]։ Հետպատերազմյան գործողությունների պատճառով միջազգային հաղորդակցությունը աճեց հատկապես լուսանկարչության և ֆիլմերի միջոցով, կանանց բարձրակրունկների արևմտյան նորաձևությունը սկսեց տարածվել ամբողջ աշխարհում[17]։ Վաղ պատերազմյան շրջանում շագանակագույն և սպիտակ պարահանդեսի կոշիկները կտրվացքով կամ կոճերի ժապավեններով՝ համակցված բաց թաթով, ամենանորաձև կանացի կրունկներից էին[21]։ Բարձրակրունկ կոշիկները սկսեցին խորհրդանշել նաև Արևմուտքում շատ կանանց պրոֆեսիոնալիզմը, մինչդեռ տղամարդկանց համար կաշվե և ռետինե հաստակրունկ կոշիկները ասոցացվում էին միլիտարիզմի և առնականության հետ։

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակաշրջանում մեծ տարածում գտան փին-ապ աղջիկների պաստառները, որոնցում կանայք գրեթե միշտ պատկերված են եղել բարձրակրունկներով։ Պատերազմի մեջ գտնվող շատ տղամարդկանց մտքում, իսկ ավելի ուշ՝ նաև ամերիկյան հասարակության մեջ, դա հանգեցրեց կանանց սեքսուալության բարձրացմանը բարձրակրունկների միջոցով[12]։ Բարձր, բարակ ստիլետոյի կրունկը հայտանագործվել է 1950 թվականին և արագորեն դարձել է կանանց սեքսուալության խորհրդանիշ[18]։ 1960-ականների վերջից մինչև 1970-ականների սկիզբը և 1990-ականներին նկատվեց ստիլետտոյի ոճի թուլացում, երբ հաստ կրունկներն ավելի աչքի ընկան, որին հաջորդեց վերածնունդը 2000-ականներին։

Տղամարդկանց համար բարձրակրունկ կոշիկները կրկին արդի էին 1950-ականներին՝ որպես կավբոյական կոշիկներ, որոնք ասոցացվում էին արևմտյան ֆիլմերի հետ։ 1960-ականներին և 70-ականների ընթացքում Բիթելի կոշիկները, Չելսիի կոշիկները և կուբայական կրունկներով Վինքլ պիկերսը հայտնի դարձավ թեդի տղաների շրջանում, ժամանակակից ենթամշակույթում և վաղ ժամանակների ավտոտնակում պանկ երաժշտությամբ տեսարանի շրջանում։

  •  
    1920 թվականի ԱՄՆ ծովային կոշիկ, բարձր կրունկով, որը ցույց է տալիս ոտքի ոսկորների դիրքը (ռենտգենի վրա ուղղահայաց սև հետքերը եղունգներն են,որոնք օգտագործվում են ներբանը և կրունկը պահելու համար)
  •  
    Նույն կոշիկը վերևից, ցուըց տալով սրածայր կոշկաքիթը, որը չափազանց նեղ է մատների համար, և վալգուսային դեֆորմացիան։ Բարձրակրունկը քաշը տեղափոխում է առաջ, լրացուցիչ ճնշում գործադրելով մատներին։
  •  
    Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ փին-ապ աղջկա պաստառ (Բեթի Գրեյբլ) բարձրակրունկներով

21-րդ դար

խմբագրել

Արևմտյան աշխարհում բարձրակրունկ կոշիկները գոյություն են ունեցել երկու բարձր գենդերային և զուգահեռ գցերով՝ շատ նորաձև և փոփոխական կանացի կոշիկներ՝ բարակ երկար կրունկներով և գործնական, համեմատաբար միատեսակ տղամարդկանց կոշիկներ՝ ձիավարման կոշիկների ոճով, հաստ, համեմատաբար կարճ կրունկներով[13]։ Կրունկները հաճախ նկարագրվում են որպես սեքս- խորհրդանիշ կանանց համար, և փլեյբոյի նման ամսագրերի, ինչպես նաև այլ լրատվամիջոցների, որոնք հիմնականում ներկայացնում են կանանց սեքսուալ ձևով, հաճախ դա անում են օգտագործելով բարձրակրունկները։ Փոլ Մորիսը, Պորտսմութի համալսարանի[13]։ Նմանապես, շատերը տեսնում են, որ բարձրակրունկներ կրելը նպաստում է կնոջ մեջքի սլացիկությանը, որպես տղամարդու կողմից սիրվելու կնոջ պատրաստակամության ազդանշանի իմիտացիա[22][23]։ Չնայած սեքսուալ ենթատեեքստերին, կրունկները շատ դեպքերում համարվում են և՛ նորաձև, և՛ պրոֆեսիոնալ կանաց համար, վեջիններս հատկապես եթե ուղեկցվում են տաբատով և կոստյումով։ Որոշ հետազոտողներ պնդում են, որ բարձրակրունկները դարձել են կանանց աշխատանքային համազգեստի մի մասը, և գործում են ցուցադրման կաննոնների շատ ավելի մեծ և բարդ հավաքածուով[13]։ Համարվում է, որ բարձրակրունկները երկընտրանք են ստեղծում կանանց համար, քանի որ դրանք շահույթաբեր են իրենց համար, բայց վնասակար են նրանց առողջության համար[24]։ 21-րդ դարը ներկայացրել է ոճերի լայն սպեկտր և բազմազանություն՝ սկսած կրունկի բարձրությունից և լայնությունից մինչև կոշիկի դիզայնը և գույնը։

Տեսակներ

խմբագրել
  • Ցցված կրունկներ- սովորաբար 5 մմ հաստությամբ կաշվե շերտերը իրար վրա դրված և կտրտված են, որպեսզի համապատսխանեն կրունկնի ձևին[1]։ Դրանք սովորաբար հայտնի են որպես հաստ կրունկներ։
  • Տարածաշրջանային բարձրակրունկներ- 7,5 մմ, կոշիկի կրունկի վերին հատվածը ձգվում է դեպի կոշիկի կենտրոնը[1]։
  • Հետ ընկած կրունկներ- նման է տարածաշրջանային բարձրակրունկներին, բայց կրունկի հետևի մակերեսը ուղիղ է՝ ձևավորելով ուղիղ անկյուն[1]։
  • Կուբայական բարձրակրունկներ- նման է տարածաշրջանային բարձրակրունկներին, բայց ոչ թեքված, ընդհանուր առմամբ միջին բարձրությամբ[1]։
  • Պանտալոն բարձրակրունկներ- « նման է պանտալոն շալվարին․ կրունկի վերին բարձրացող մասը փռված է,քանի որ այն տարածվում է մինչև կրունկի ներքևի մասը, և կրունկը բնականաբար թեքվում է դեպի ներս»[1]։
  • Անկյունային բարձրակրունկներ- « կրունկի հիմքի մակերեսը ուղիղ է մինչև կրունկ հասնելը, և այն նման է կորեական ¬ տառին»[1]։
  • Պինետ բարձրակրունկներ- ուղիղ և բարակ[20]։
  • Կրոմվել կոշիկ- ի պատիվ Օլիվեր Կրոմվելի, մինչև 170 մմ (16,51սմ) կրունկով[20]։
  • Բար ոճ- ուներ զարդեր կամ այլ դեկորատիվ ասպեկտներ, որոնք կապված էին ֆլեյպերի մշակույթի հետ[20]։
  • Նոր տեսք 1947 թվականին- բարակ, էելեգանտ կրունկ, որը նոր է ստեղծվել կրունկի մեջ պողպատ դնելով։ Սա թույլ տվեց, որ կրունկը բարակ լինի՝ առանց ճաքելու[20]։
  • Անաբել- 7 սմ, հաստ կրունկով[8]։
  • Ստիլետո- բարձր, բարակ կրունկ; առաջին անգամ հիշատակվել է 1953 թվականի սեպտեմբերին թերթում[20]։ Տերմինը իտալերենից թարգմանաբար նշանակում է«դանակ», «շեղբ» կամ « դաշույն»[25]։
  • Վեջիս- տարածված Սալվատոր Ֆերագամոյի կողմից, ով այն ներմուծեց իտալական շուկայում 1930-ականների վերջին։
  • Պլատֆորմային կոշիկներ- հաստ և մեծ կրունկով կամ ավելի հաստ ներբանով, որտեղ նստում է ոտնաթաթը[26]։

Նյութեր

խմբագրել
 
Կանացի բարձրակրունկ կոշիկներ՝ պատված սև տավիղով և փոկի մորթով, դիզայներ Նիկոլ Քեմփհաուգ

Բարձրակրունկները պատմության ընթացքում պատրաստվել են տարբեր նյութերից։ Վաղ տարիներին նախընտրում էին կաշին և հիմնականում կովի կաշին։ Հետագայում ներկայացվեցին մետաքսը և լաքապատ կաշին։ Միևնույն ժամանակ խցանն ու փայտը պատերազմի ժամանակ օգտագործվում էին որպես էժան ռեսուրսներ[21]։ Համաշխարհային պատերազմից և պողպատի արտադրության աճից հետո իրական բարձրակրունկները հաճախ ինչ որ նյութի մեջ փաթաթված պողպատի կտոր էր։ Սա դիզայներին հնարավորություն է տվել կրունկներն ավելի բարձր և բարակ դարձնել՝ առանց դրանք ճաքելու[27]։ Բալրում կոշիկների ոտնաթաթի տակ գտնվող ներբանները նույնպես կարող են պատրաստված լինել այնպիսի նյութերից, ինչպիսիք են հարթ կաշին, զամշը կամ պլաստիկը[28]։

Ազդեցությունն առողջության վրա

խմբագրել

Վնասվածք և ցավ

խմբագրել

Բարձրակրունկ կոշիկներ կրելը խիստ կապված է վնասվածքների հետ, ներառյալ հիվանդանոցային խնամք պահանջող վնասվածքները։ Կա ապացույց, որ բարձրակրունկ կրողները ավելի հաճախ են ընկնում, հատկապես 2,5սմ-ից բարձր կրունկներով[7], նույնիսկ եթե նրանք ընկնելու պահին բարձրակրունկներ չեն կրել[6]։ Բարձրակրունկներ կրելը նույնպես կապված է մկանային-կմախքային ցավի հետ[6], մասնավորապես, պարասպինալ մկանների ցավի հետ (ողնաշարի երկայնքով մեջքի մկանները բարձրանում են)[1] և հատկապես կրունկների ցավի և ոտքի կոշտուկների (փորձարկվել են միայն կանայք)[7]։

2001 թվականին Փենսիլվանիայի պետական համալսարանի կողմից անցկացված հարցումը, որին մասնակցել են 200 կանայք պարզել է, որ կանաց 58% -ը գանգատվում է մեջքի ստորին հատվածի ցավից՝ կրունկներ կրելիս, իսկ կանանց 55% -ն ասել է որ, ամենածանր ընդհանուր մեջքի ցավը ունենում է ամենաբարձր կրունկը կրելիս[29]։ Նույն ուսումնասիրությունը պնդում է, որ երբ կրունկների բարձրությունը մեծանում է, մարմինը ստիպված է գնալով ավելի անբնական կեցվածք ընդունել՝ իր ձգողականության կենտրոնը պահպանելու համար։ Այս փոփոխված դիրքն ավելի մեծ ճնշում և լարվածություն է առաջացնում գոտկատեղի ստորին հատվածի վրա, ինչը կարող է բացատրել թե ինչու են կանանցից ոմանք բողոքել մեջքի ուժեղ ցավից ավելի բարձր կրունկների դեպքում։

1992 թվականին Կալիֆորնիայի Դևիսի համալսարանի և Թոմաս Ջեֆերսոնի համալասարանի հետազոտողները հետազոտություն են անցկացրել ոտքի ճնշման վրա կրունկի բարձրության ազդեցության վերաբերյալ՝ օգտագործելով քառասունհինգ կին մասնակիցներ, որոնք քայլում էին ճնշման ափսեի վրայով կրունկների տարբեր բարձրություններով[30]։ Բիոքնետիկ ծրագրաշարն օգտագործվել է յուրաքանչյուր մասնակցի ոտքի վրա և երկայնքով ճնշան ճշգրիտ տեղանքները վերլուծելու համար։ Հետազոտողները եկել են այն եզրակացության, որ կրունկների բարձրության բարձրացումը հանգեցնում է ոտնաթաթի մետատարսային ոսկորներից յուրաքանչյուրի տակ գտնվող ճնշման բարձրացմանը։ Բացի այդ, նրանք պարզել են, որ բարձրակրունկների ամենաբարձր բարձրությունը մշտական ճնշում է առաջացնում, որը չի կարող հավասարապես ցրվել ոտքի վրա։

2012-ին կատարած ուսումնասիրության մեջ Քայ-Յու Հոն, Մարկ Բլանշետը և Քրիստոֆեր Փաուերսը ուսումնասիրեցին կրունկների բարձրության ազդեցությունը ծնկի լարվածության վրա քալելու ժամանակ[31]։ Հետազոտությունը բաղկացած էր տասնմեկ մասնակիցներից, ովքեր կրում էին հետևող և ռեֆլեկտիվ մարկերներ, երբ նրանք քայլում էին տաս մետրանոց քալյուղու վրա ցածր, միջին և բարձր կրունկներով։ Հետազոտությունը պնդում է, որ կրունկի բարձրության աճի հետ մեկտեղ ոտնաթաթը զգացել է ճնշման բարձրացում, ինչը հանգեցրել է անհանգստության մակարդակի բարձրացմանը և պաթելոֆեմորալ հոդերի լարվածության։ Հետազոտողները նաև նշել են, որ բարձրակրունկների երկարատև օգտագործումը կարող է հանգեցնել հոդերի կրկնվող գերլարման ինչը կարող է հանգեցնել ցավի ավելացման և, ի վերջո, պաթելոֆեմորալհոդերի օստեոարթրիտի և պաթելոֆեմորալ ցավի համախտանիշի։

2012 թվականի ուսումնասիրության ժամանակ, հետազոտողները ուսումնասիրել են բարձրակրունկ կրողների երկար ռիսկային ժամկետը՝ կապված հորթի մկանների երկարության և լարվածության հետ[32]։ Վերահսկիչ խումբը բաղկացած էր կանանցից, ովքեր կրունկներ էին կրում շաբաթական տասը ժամից քիչ, իսկ փորձարարական խումբը բաղկացած էր կանանցից, ովքեր շաբաթական առնվազն քառասուն ժամ կրունկներ էին կրում երկու տարվա ընթացքում։ Փորձարարական խմբին ասվեց քայլել ոտաբոբիկ և բարձրակրունկներով։ Ի հակադրություն վերահսկիչ խումբը քայլում էր ոտաբոբիկ, քանի որ տեսախցիկները ֆիքսում էին նրանց շարժումները՝ հաշվարկելու մկանային կապանքների երկարությունը։ Տվյալները ցույց են տվել, որ բարձրակրունկներ կրելը զգալիորեն կրճատում են սրունքի միջողային գաստրոկինեմուս (Միջողային գաստրոկինեմուս) մկանային կապոցների չափը, ինչպես նաև ավելացնում է աքիլեսյան ջլի կոշտությունը։ Փորձարարական խումբը նաև ցույց է տվել, որ կրունկներով քայլելիս մկանների վրա ավելի զգալի լարվածություն է զգացվում՝ ոտքի ճկված դիրքի պատճառով։ Հետազոտողները գնահատել են, որ բարձրակրունկներ կրելիս ֆասիկուլների գնահատված շտամները մոտավորապես երեք անգամ ավելի բարձր էին իսկ ֆասիկուլների ձգման արագությունը՝ մոտ վեց անգամ ավելի բարձր։ Բացի այդ, նրանք եզրակացրեցին, որ բարձրակրունկների երկարատև օգտագործումը կարող է մեծացնել վնասվացքենրի վտանգը, ինչպիսիք են լարվածությունը և անհանգստությունը, ինչպես նաև մկանների հոգնածությունը։

Կոշտուկներ

խմբագրել
 
Բարձրակրունկ կոշիկները գրեթե միշտ ունեն սրածայր անկյուններ[33] , որոնք չեն տեղավորվում ոտքի մատների շուրջը բայց տեղահանում են ոտքի մատներն իրենց բնական դիրքից։

Բարձրակրունկ կոշիկներ կրելը կապված է կոշտուկների առաջացման և ոտքի դեֆորմացիայի հետ[6][7]

Մարմնի հավասարակշռության վերահսկում

խմբագրել

2016 թվականին Կորեայի Սահմյոկի համալսարանի ֆիզիկական թերապիայի բաժանմունքի գիտնականները հետազոտություն են անցկացրել՝ ուսումնասիրելու կրունկների բարձրությունը և քայլվացքի արագությունը հավասարակշռության վերահսկման վրա[34]։ Այս հետազոտության ընթացքում մասնակիցներին առաջարկվել է կրել ցածր կամ բարձր բարձրակրունկներ և քայլել վազքուղու վրա ցածր և բարձր արագությամբ։ Այս փորձի արդյունքում հետազոտողները պնդում էին, որ կրունկների բարձրության հետ մեկտեղ մարմնի շարժման արագությունը մեծանում է, որը նաև փոփոխում է ծնկահոդի դիրքը, պահանջում է, որ ոտքի մկաններերը վերադավորեն ամբողջ մարմինը, հատկապես ազդրերը, ձգողականության գծի երկայնքով։ Երբ մարմնի քաշը շարժվում էր առաջ, ազդրերը դուրս էին բերվում դիրքից, իսկ ծնկների հոդերը լարվում էին՝ հարմարվելու համար այդ փոփոխությանը։

Պոստուրալ ազդեցություններ

խմբագրել
 
Ողնաշարի կորություն

2016 թվականին Կորեայի Սահմյոկի համալսարանի ուսումնասիրության ժամանակ հետազոտողներն ուսումնասիրել են բարձրակրունկների ազդեցությունը ողնաշարի պարանոցային և գոտկային հատվածներում[35]։ Տասներեք կին հավաքագրվել է քայլելու համար երեք տարբեր փորձարկման պայմաններում՝ ոտաբոբիկ, 4 սմ և 10 սմ բարձրությամբ կրունկներով։ Կանանց ողնաշարի և նրանց ոտքերի մկանային զանգվածի վրա մակերևութային էլեկտրոդներ են դրվել՝ շարժական տարբեր կետերում մկանների էլեկտրական ակտիվությունը չափելու համար։ Հետազոտության արդյունքները ցույց են տվել, պարանոցի և գոտկատեղի մկանների ակտիվացման աճ, քանի որ կրունկի բարձրությունը մեծանում է ․ արգանդի վզիկի ողնաշարը, պարանոցը օգնում է պահպանել գլխի կայունությունը, և մարմնի կեցվածքի վերահսկումը։ Բարձրակրունկների օգտագործումը փոխում է մարմնի զանգվածի կենտրոնը, ինչը պահանջում է, որ ողնաշարն ինքն իրեն հարմարվի հավասարակշռությունը պահպանելու համար։ Հետազոտողները նշեցին, որ այս արդյունքները ժամանակի ընթացքում կբարձրացնեն տեղային մկանային հոգնածությունը, ինչը կարող է հանգեցնել մկանների այտուցվածության, մկանների շարժման նվազման և ծայրահեղ դեպքերում՝ հյուսվածքների դեֆորմացման։

Երակային այտուցվածություն

խմբագրել

Որոշ հետազոտություններ ցույց են տալիս, որ բարձրակրունկներ կրելու հնարավոր հետևանքը երակներում ճնշման ավելացումն է։ Փորձերը ցույց են տալիս, որ որքան բարձր է բարձրակրունկները այնքան « ավելի բարձր է երակային ճնշումը ոտքի վրա»։ Սա նշանակում է, որ բարձրակրունկների կրկնակի օգտագործումից հետո երակների վարիկոզ լայնացումը և այլ անցանկալի ախտանիշներ շատ ավելի հավանական են ի հայտ գալ ոտքերում[8]։ Այլ հետազոտություններ հաստատում են, որ բարձրակրունկներ կրելը կարող է հանգեցնել բազմաթիվ երկարաժամկետ հետևանքների, ներառյալ մարմնի բազմաթիվ հատվածների պատահական վնասվացքները[13]։

Օրենսդրություն

խմբագրել

Կարմել ծովում, Կալիֆորնիայում, 5 սմ բարձրությամբ կրունկներ և 6,452 սմ-ից պակաս մակերեսով կրունկներ կարող են կրել միայն թուլտվության դեպքում[36]։

Որոշ արհմիությունների ղեկավարներ պնդում են, որ աշխատավայրում բարձրակրունկները պետք է ենթարկվեն առողջության և անվտանգության գնահատման[37]։

Մեծ Բրիտանիայում 2016 թվականին ժամանակավոր ընդունարանի աշխատակցուհի Նիկոլա Թորփինին տուն են ուղարկել առանց վարձատրության այն բանից հետո, երբ նա հրաժարվել է հետևել Պորտիկո ընկերության դրես-կոդին։ Թորփը առցանց ստորագրահավաք է նաձեռնել՝ կոչ անելով Միացյալ Թագավորության կառավարությանը « անօրինական դարձնել ընկերության կողմից աշխատավայրում կանանցից բարձրակրունկներ կրելու պահանջը»[38]։ 2017 թվականի հունվարին երկու խորհրդարանական հանձնաժողովներ որոշեցին, որ «Պարտիկո»-ն խախտել է օրենքը, սակայն այս պահին ընկերությունն արդեն փոխել է իր աշխատանքային պայմանները[39][40]։ Կառավարության կողմից 2017 թվականի ապրիլի միջնորդությունը մերժվեց, քանի որ նրանք հայտարարեցին, որ գործող օրենսդրությունը « բավարար» է[41]։ Մեծ Բրիտանիայում գործող ընկերությունը թույլ է տալիս կանանց պահանջել բարձրակրունկներ կրել, բայց միայն այն դեպքում, եթե դա համարվում է աշխատանքի պահանջ, իսկ նույն աշխատանքում գտնվող տղամարդկանցից պահանջվում է հագնվել «խելացիությանը համարժեք մակարդակով»[42]։

2017 թվականի ապրիլին Կնադայի Բրիտանական Կոլումբիա նահանգը փոփոխեց աշխատավայրի օրենսդրությունը, որպեսզի գործատուները չպահանջեն կանացից բարձրակրունկներ կրել աշխատավայրում[43]։ Կանադայի մյուս նահանգները հետևեցին օրինակին[44]։

Ֆիլիպիններն արգելեցին ընկերություններին 2017 թվականի սեպտեմբերին պարտադրել, որ կին աշխատակիցները աշխատավայրում բարձրակրունկներ կրեն[45]։

#Քյու Թու արշավը Ճապոնիայում հավաքեց ավելի քան 20,000 ստորագրություն՝ բարձրակրունկներ կրելու պարտադիր արգելքի[46] վերաբերյալ։ Կառավարությունն ասեց, որ իրենք ծրագրեր չունեն փոխելու համար[47]։ Ճապոնիայի աշխատանքի նախարարը հայտարարել է, որ ընդունելի է ընկերությունների և այլոց համար պահանջել կանանց կրել բարձրակրունկներ այնքան ժամանակ, քանի դեռ դա անհրաժեշտ է և համապատասխան աշխատանքի համար, սոցիալապես ընդունված նորմերին համապատասխան հղումով[48][49]։

Ֆեմինիզմ

խմբագրել
 
Բարձրակրունկները կարող են ունենալ սեքսուալացնելու ազդեցություն կրողի համար։

Արևմուտքում բարձրակրունկ կոշիկները հաճախ դիտվում են որպես կանացիության խորհրդանիշ և, հետևաբար, ֆեմինիստ հեղինակների վերլուծության առարկան են դարձել։ Ոմանք պնդում են, որ «բարձրակրունկ կոշիկները, գուցե ավելի շատ, քան ցանկացած այլ հագուստ, դիտվում են որպես կին լինելու հիմնական խորհրդանիշ»[20]։ Բարակ և երկար կրունկներով ժամանակակից բարձրակրունկները հաճախ ծառայում են՝ ընդգծելու կրողի սլացիկ մեջքն ու լայն կոնքերը։ Այս «բնական սիրահետող կեցվածքը» երբեմն վերլուծվել է որպես տղամարդու հայացքին ծառայող օբյեկտիվացման ձև[11]։

Որոշ ֆեմինիստ գիտնականներ պնդում են, որ բարձրակրունկների մշակույթի վերաբերյալ տղամարդկանց տեսակետները խնդրահարույց են. Տղամարդկանց մի զգալի մասն անխնդիր է համարում պրոֆեսիոնալ միջավայրում կանանց կողմից բարձրակրունկներ կրելու մշակութային ակնկալիքները[50]։ Այնուամենայնիվ, 17-րդ դարի վերջից տղամարդկանց համար տարածված չէր բարձր և բարակ բարձրակրունկներ կրելը[12]։ Այսպիսով, քանի որ որոշ կանայք նշում են, որ բարձրակրունկները հաճախ ցավոտ են քայլելիս[1], և երկարատև օգտագործումից հետո սովորաբար բացասական կողմնակի ազդեցություններ են ունենում հոդերի և երակների վրա[8], շատերը պնդում են, որ տղամարդկանց կողմից խելամիտ չէ պաշտպանել նման մշակութային նորմը։

1968 թվականին ֆեմինիստական «Միսս Ամերիկա» բողոքի ցույցի ժամանակ ցուցարարները խորհրդանշական կերպով մի շարք կանացի ապրանքներ նետեցին «ազատության աղբամանի մեջ»։ Դրանք ներառում էին բարձրակրունկներ[51], որոնք ցուցարարներն անվանեցին «կանացի խոշտանգման գործիքներ»[52] և այնպիսի սարքեր, որոնք նրանք ընկալում էին որպես հարկադրված կանացիություն։

2015-ին մի խումբ կանանց մերժեցին Ֆրանսիայի Կաննի կինոփառատոնի ֆիլմի պրեմիերային մասնակցել՝ հարթ կոշիկներ կրելու համար, այդ թվում՝ մի կնոջ, ով ֆիզիկապես անկարող էր կրել բարձրակրունկներ, ոտքի վիրահատության պատճառով[53]։ Կանայք դժգոհեցին, որ կանացի կոշիկների վերաբերյալ փառատոնի քաղաքականությունն անարդար է։ Փառատոնի կազմակերպիչները ավելի ուշ պատասխանեցին, որ կոշիկների վերաբերյալ պաշտոնական քաղաքականություն չկա և հայտարարեցին, որ իրենք այդ մասին կհիշեցնեն կարմիր գորգի պաշտոնյաներին[17][54]։

Դրես-կոդեր

խմբագրել
Հիմնական հոդված՝ High heel policy

Որոշ հագուստի կոդեր կանանցից պահանջում են բարձրակրունկներ կրել, իսկ որոշ բժշկական կազմակերպություններ կոչ են արել արգելել նման հագուստի կոդերը[6]։ Նման քաղաքականության դեմ բազմաթիվ կին աշխատողներ բողոքի ակցիաներ են իրականացրել։ Հագուստի կոդերի վերաբերյալ օրենքները, որոնք կանանցից պահանջում են աշխատավայրում բարձրակրունկներ կրել, տարբեր են։

Մեկ մղոն կնոջ կոշիկներով

խմբագրել
 
Մեկ մղոն կանանց կոշիկներով. տղամարդիկ մեկ մղոն քայլում են բարձրակրունկներով՝ աջակցելու ընտանեկան բռնության զոհերին

Մեկ մղոն կանանց կոշիկներով-ը ամենամյա երթ է, որի ընթացքում տղամարդիկ հագնում են կարմիր բարձրակրունկներ և մեկ մղոն քայլում` բողոքելով ընտանեկան բռնության դեմ։ Որոշ ակադեմիկոսներ առաջարկել են, որ նման կարճ ժամանակահատվածում բարձրակրունկներ կրելը և մտածելը թե ինչպես քայլել, ստիպում է այս տղամարդկանց ամրապնդել այն կարծրատիպը, որ միայն կանայք կարող են կամ պետք է կրեն բարձրակրունկներ[55]։

Երեխաներ

խմբագրել
 
Վաճառվում է մանկական բարձրակրունկ Մերի Ջեյնս Ֆուչժոուում

Բարձրակրունկները վաճառվում են երեխաների համար, և որոշ դպրոցներ խրախուսում են երեխաներին դրանք կրել[6]։ 2002-2012 թվականներին ԱՄՆ-ում անցկացված հետազոտության արդյունքում բարձրակրունկներ կրելու հետևանքով վնասվածքների 18%-ը եղել է երեխաների մոտ, իսկ 4%-ը՝ մինչև տաս տարեկան երեխաների[6]։2016 թվականին բարձրակրունկ կոշիկների վերաբերյալ բժշկական զննումը մտահոգություն հայտնեց երեխաների կողմից բարձրակրունկներ օգտագործելու վերաբերյալ[6]։ Ինը տարեկանը չափահաս մարդու հասակի մոտ կեսն է, իսկ փոքրիկը՝ մեկ քառորդը; Այսպիսով, մարմնի բարձրության համեմատ, մեծահասակների մոտ 5 սմ կրունկը իննամյա երեխայի համար կլինի 2,54 սմ, իսկ փոքրիկի մոտ՝ 1,27 սմ բարձությամբ[33], թե արդյոք դա նշանակում է առողջության համեմատելի վնաս թե ոչ, դեռևս հայտնի չէ.[6]։

Պար

խմբագրել

Պարի ոճեր, որոնք պահանջում են բարձրակրունկներ

խմբագրել
 
Standard ballroom tango shoes

Պարի շատ ոճեր կատարվում են բարձրակրունկներով։ Պարահանդեսային պարային կոշիկները հատուկ են կատարվող պարային ոճին։ Միջազգային ստանդարտ պարահանդեսային կոշիկները կանանց համար փակ ծայրերով կոշիկներ են՝ ամուր 5,8-ից 6,35 սմ կրունկով, քանի որ քայլերը կատարվում են ոտքի կրունկով[56]։ Միջազգային լատինական և ամերիկյան ռիթմ կոշիկները բաց ծայրերով, ժապավեններով ամրացված բարձրակրունկներ են, որոնց բարձրությունը միջինը 6,35-ից 7,62 սմ է։ Այս կոշիկներն ունեն համեմատաբար ոչ ամուր կրունկներ, քանի որ միջազգային լատինական և ամերիկյան ռիթմի ոճերը կատարվում են ոտնաթաթի վրա։ Այս ոճի կոշիկը նախատեսված է ճկուն ներբանով, որը թույլ է տալիս հեշտությամբ շարժել ոտքերը։ Վերջապես, ամերիկական Սմութ կոշիկները փակ ծայրերով, ճկուն ներբաններով կոշիկներ են, որոնց կրունկի բարձրությունը տատանվում է 5,08-ից 6,35 սմ։

Ոչ ավանդական պարահանդեսային պարը, որի ժամանակ օգտագործում է բարձրակրունկներ, արգենտինական տանգոն է։ Արգենտինական տանգո պարելիս կանայք հաճախ կրում են 5,08-10,16 սմ բարձրության սրածայր բարձրակրունկներ[28]։ Ավելի առաջադեմ պարողները սովորաբար ընտրում են ավելի բարձր կրունկներ:Բարձրակրունկները կարող են զգալի ազդեցություն ունենալ պարուհու կեցվածքի վրա՝ թեքելով կոնքը և գոտկատեղն ավելի ցայտուն դարձնելով, ստիպելով որովայնը ներս մտնել և դուրս մղել կուրծքը[57]։ Կոշիկները կարող են նաև անկայունություն առաջացնել, քանի որ ստիպում են կանանց պարել ոտքի մատների վրա և հենվել զուգընկերոջը, ինչը ավելացնում է շարժումների հոսքը։

Ժամանակակից պարի ոճը, որը կոչվում է կրունկներով խորեոգրաֆիա կամ ստիլետտո պար, մասնագիտացված է խորեոգրաֆիայում, որը միախառնում է ջազի, հիփ-հոփի և բուռլեսկի ոճերը մոդայիկ շարժումների միաձուլման հետ և կատարվում է ստիլետտոների կամ բարձրակրունկների միջոցով[58]։ Յանիս Մարշալի նման պարողները մասնագիտանում են բարձրակրունկներով պարելու մեջ[59]։

Վնասվածքներ

խմբագրել
Հիմնական հոդված՝ Dance and health § Risks of dance

Պարի հետ կապված որոշ վնասվածքներ վերագրվում են կրունկների օգտագործմանը։ Մասնավորապես, մատների համար նեղ տարածություն ունեցող կոշիկները կարող են այնքան ամուր սեղմել, որ ոտքի դեֆորմացիա առաջացնեն[60]։ Պարողները կարող են իրենց պարային կոշիկների կամ ներդիրների ներբաններին բարձիկ ավելացնել՝ պարելու ընթացքում ցավը մեղմելու համար[28]։

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 Han, Dongwook (2015). «Muscle activation of paraspinal muscles in different types of high heels during standing». Journal of Physical Therapy Science. 27 (1): 67–69. doi:10.1589/jpts.27.67. PMC 4305600. PMID 25642040.
  2. ↑ Andrew Reilly; Ben Barry (2020 թ․ փետրվարի 24). Crossing Gender Boundaries: Fashion to Create, Disrupt and Transcend. Intellect Books. էջեր 98–. ISBN 978-1-78938-115-3.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 «Standing TALL: The Curious History of Men in Heels». Google Arts and Culture. Bata Shoe Museum, Toronto, Canada. 2017. Վերցված է 2021 թ․ օգոստոսի 20-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ url-status (link)
  4. ↑ «BBC Radio 4 - Radio 4 in Four - Nine show-stopping facts about high heels». BBC (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2021 թ․ օգոստոսի 4-ին.
  5. ↑ Ravindra S. Goonetilleke (2012 թ․ նոյեմբերի 6). The Science of Footwear. CRC Press. էջեր 542–. ISBN 978-1-4398-3569-2.
  6. ↑ 6,00 6,01 6,02 6,03 6,04 6,05 6,06 6,07 6,08 6,09 Barnish, MS; Barnish, J (2016 թ․ հունվարի 13). «High-heeled shoes and musculoskeletal injuries: a narrative systematic review». BMJ Open. 6 (1): e010053. doi:10.1136/bmjopen-2015-010053. PMC 4735171. PMID 26769789.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 Jellema, AH; Huysmans, T; Hartholt, K; van der Cammen, TJM (2019 թ․ սեպտեմբեր). «Shoe design for older adults: Evidence from a systematic review on the elements of optimal footwear». Maturitas. 127: 64–81. doi:10.1016/j.maturitas.2019.06.002. PMID 31351522.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 Tedeschi Filho, Wagner; Dezzotti, Nei R.A.; Joviliano, Edvaldo E.; Moriya, Takachi; Piccinato, Carlos Eli (2012 թ․ հոկտեմբեր). «Influence of high-heeled shoes on venous function in young women». Journal of Vascular Surgery. 56 (4): 1039–1044. doi:10.1016/j.jvs.2012.01.039. PMID 22483354.
  9. ↑ «High Heels' Damage to the Human Foot». healthcare.utah.edu.
  10. ↑ Mollerup, Per (2019 թ․ սեպտեմբերի 30). High heels. MIT Press. էջեր 76–77. ISBN 9780262351577 – via IEEE Xplore.
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 Kremer, William (2013 թ․ հունվարի 25). «Why did men stop wearing high heels?». bbc.com. BBC. Վերցված է 2018 թ․ հունիսի 20-ին.
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 Avery Trufelman. "Feet of Engineering". 99% Invisible. Jun 2014.
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 13,4 Morris, Paul; Jenny White; Edward Morrison; Kayleigh Fisher (2013 թ․ մայիս). «High Heels are Supernormal Stimuli: How Wearing High Heels Affects Judgments of Female Attractiveness». Evolution and Human Behavior. 34 (3): 176–181. doi:10.1016/j.evolhumbehav.2012.11.006.
  14. ↑ Margo DeMello (2009). «Sumptuary laws». Feet and Footwear: A Cultural Encyclopedia. Greenwood Press/ABC-CLIO. էջ 311. ISBN 978-0-313-35714-5.
  15. ↑ Margo DeMello (2009 թ․ սեպտեմբերի 10). «United States». Feet and Footwear: A Cultural Encyclopedia. ABC-CLIO. էջ 323. ISBN 978-0-313-35715-2.
  16. ↑ Wade, Lisa. "From Manly to Sexy: The History of the High Heel" The Society Pages. 5 February 2013.
  17. ↑ 17,0 17,1 17,2 17,3 Klaus, Carl (2011). Shoes. Parkstone International. էջ 72. ISBN 9781780421971. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 6-ին.
  18. ↑ 18,0 18,1 Blanco F José, et al., editors. Clothing and Fashion: American Fashion from Head to Toe. Santa Barbara, California, ABC-CLIO, an Imprint of ABC-CLIO, LLC, 2016. Print.
  19. ↑ John Brookes (1859), Manners, and Customs of the English Nation, James Blackwood, էջեր 261–262, «In the year 1770 an act was introduced into Parliament against hoops, false hair, high heels...»
  20. ↑ 20,0 20,1 20,2 20,3 20,4 20,5 20,6 Shawcross, Rebecca. "High Heels." The Berg Companion to Fashion. Ed. Valarie Steele. Oxford: Bloomsbury Academic, 2010. Web.
  21. ↑ 21,0 21,1 21,2 Stabb, Jo Ann. "The Early 20th Century Through World War II" Clothing and Fashion: American Fashion from Head to Toe, edited by Jose Blanco, vol. 3 ABC-CLIO, pp. 330-332. Gale Virtual Reference Library.
  22. ↑ Elizabeth Hawkins (2017 թ․ հոկտեմբերի 25). «Why arched backs are attractive». springer.com.
  23. ↑ Pazhoohi, F.; Doyle, J.F.; Macedo, A.F.; Arantes, J. (2017). «Arching the Back (Lumbar Curvature) as a Female Sexual Proceptivity Signal: an Eye-Tracking Study». Evolutionary Psychological Science. 4 (2): 1–8. doi:10.1007/s40806-017-0123-7. S2CID 149046079.
  24. ↑ Barnish M, Morgan HM, Barnish J (2018). «The 2016 HIGh Heels: Health effects And psychosexual BenefITS (HIGH HABITS) study: systematic review of reviews and additional primary studies». BMC Public Health (Review). 18 (1): 37. doi:10.1186/s12889-017-4573-4. PMC 5537921. PMID 28760147.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ չպիտակված ազատ DOI (link)
  25. ↑ «Italian Translation of "stiletto" | Collins English-Italian Dictionary». www.collinsdictionary.com (անգլերեն). Վերցված է 2021 թ․ օգոստոսի 4-ին.
  26. ↑ «Attitude and Altitude: A Short History of Shoes | Britannica Blog». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ սեպտեմբերի 25-ին. Վերցված է 2022 թ․ փետրվարի 10-ին.
  27. ↑ Schwartz, Jessica. "Stiletto Heels." Clothing and Fashion: American Fashion from Head to Toe, edited by Jose Blanco, vol. 4: The Postwar Period into the 21st century, ABC-CLIO, pp. 281-282. Gale Virtual Reference Library.
  28. ↑ 28,0 28,1 28,2 Littig, Beate (2013). «On high heels: A radiography of doing Argentine tango». European Journal of Women's Studies (անգլերեն). 20 (4): 455–467. doi:10.1177/1350506813496397. ISSN 1350-5068. S2CID 144253838.
  29. ↑ Lee, Chang-Min; Jeong, Eun-Hee; Freivalds, Andris (2001). «Biomechanical effects of wearing high-heeled shoes». International Journal of Industrial Ergonomics. 28 (6): 321–326. doi:10.1016/s0169-8141(01)00038-5. ISSN 0169-8141.
  30. ↑ Snow, Rebecca E.; Williams, Keith R.; Holmes, George B. (1992). «The Effects of Wearing High Heeled Shoes on Pedal Pressure in Women». Foot & Ankle (անգլերեն). 13 (2): 85–92. doi:10.1177/107110079201300206. ISSN 0198-0211. PMID 1572591. S2CID 2694160.
  31. ↑ Ho, Kai-Yu; Blanchette, Mark G.; Powers, Christopher M. (2012). «The influence of heel height on patellofemoral joint kinetics during walking». Gait & Posture. 36 (2): 271–275. doi:10.1016/j.gaitpost.2012.03.008. ISSN 0966-6362. PMID 22520457.
  32. ↑ Cronin, Neil J.; Barrett, Rod S.; Carty, Christopher P. (2012 թ․ մարտի 15). «Long-term use of high-heeled shoes alters the neuromechanics of human walking». Journal of Applied Physiology. 112 (6): 1054–1058. doi:10.1152/japplphysiol.01402.2011. ISSN 8750-7587. PMID 22241055. S2CID 6257203.
  33. ↑ 33,0 33,1 Rossi, William A. (2001 թ․ փետրվար). «Footwear: The Primary Cause of Foot Disorders» (PDF).
  34. ↑ Jang, Il-Yong; Kang, Da-Haeng; Jeon, Jae-Keun; Jun, Hyun-Ju; Lee, Joon-Hee (2016). «The effects of shoe heel height and gait velocity on position sense of the knee joint and balance». Journal of Physical Therapy Science. 28 (9): 2482–2485. doi:10.1589/jpts.28.2482. ISSN 0915-5287. PMC 5080157. PMID 27799675.
  35. ↑ Park, Kisu; Kim, Young; Chung, Yijung; Hwang, Sujin (2016). «Effects of the height of shoe heels on muscle activation of cervical and lumbar spine in healthy women». Journal of Physical Therapy Science. 28 (3): 956–959. doi:10.1589/jpts.28.956. ISSN 0915-5287. PMC 4842473. PMID 27134392.
  36. ↑ Bell, Diane (2014 թ․ սեպտեմբերի 11). «Carmel high heel ban makes Ripley's». San Diego Union-Tribune.
  37. ↑ «High heels 'should be banned at work'». Արխիվացված օրիգինալից 2009 թ․ սեպտեմբերի 23-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 14-ին.
  38. ↑ Johnston, Chris (2016 թ․ մայիսի 12). «Woman's high-heel petition receives 100,000-plus signatures». the Guardian. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 13-ին.
  39. ↑ McIntosh, Lindsay (2016 թ․ մայիսի 16). «Heel-loving Sturgeon steps into shoe debate». The Times. London. Վերցված է 2017 թ․ մարտի 7-ին. (subscription required)
  40. ↑ Bilefsky, Dan (2017 թ․ մարտի 6). «British Woman's Revolt Against High Heels Becomes a Cause in Parliament». The New York Times. Վերցված է 2017 թ․ մարտի 7-ին.
  41. ↑ «High heels row: Petition for work dress code law rejected». BBC News (բրիտանական անգլերեն). 2017 թ․ ապրիլի 21. Վերցված է 2017 թ․ ապրիլի 21-ին.
  42. ↑ Yorke, Harr (2017 թ․ ապրիլի 21). «Employers can force women to wear high heels as Government rejects campaign to ban the practice». The Telegraph. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 12-ին.
  43. ↑ Collig, Pádraig (2017 թ․ ապրիլի 8). «Canadian province makes it illegal to require women to wear high heels». The Guardian. Վերցված է 2017 թ․ ապրիլի 8-ին.
  44. ↑ «Alberta takes steps to ban mandatory high heels in the workplace | National Post». National Post (կանադական անգլերեն). 2018 թ․ նոյեմբերի 30. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 11-ին.
  45. ↑ Yi, Beh Lih (2017 թ․ սեպտեմբերի 25). «Philippines bans mandatory high heels at work». Reuters. Վերցված է 2019 թ․ հուլիսի 29-ին.
  46. ↑ «#KuToo no more! Japanese women take stand against high heels». Reuters (անգլերեն). 2019 թ․ հունիսի 6. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
  47. ↑ Hollingsworth, Julia (2019 թ․ հունիսի 4). «Japanese women revolt against high heel requirements». CNN Style (անգլերեն).
  48. ↑ «No198 Japanese House of Representatives Session minutes remark No.059,No.063,No.069». 2019 թ․ հունիսի 3. Վերցված է 2023 թ․ փետրվարի 10-ին.
  49. ↑ 職場でハイヒール強制「業務上必要なら」　厚労相が容認 (ճապոներեն). The Asahi Shimbun. 2019 թ․ հունիսի 5. Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ մայիսի 20-ին. Վերցված է 2023 թ․ փետրվարի 10-ին.
  50. ↑ Reynaud, Bérénice (2002 թ․ հունվար). «These Shoes are Made for Walking». Afterall: A Journal of Art, Context and Enquiry. 6: 42–51. doi:10.1086/aft.6.20711475. S2CID 184089741.
  51. ↑ Dow, Bonnie J. (Spring 2003). «Feminism, Miss America, and Media Mythology». Rhetoric & Public Affairs. 6 (1): 127–149. doi:10.1353/rap.2003.0028. S2CID 143094250.
  52. ↑ Duffett, Judith (1968 թ․ հոկտեմբեր). WLM vs. Miss America. էջ 4. {{cite book}}: |work= ignored (օգնություն)
  53. ↑ «Emily Blunt on Cannes heels row: 'everybody should wear flats'». The Telegraph (բրիտանական անգլերեն). 2015 թ․ մայիսի 19. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 12-ին. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 16-ին.
  54. ↑ «Cannes denies high-heel rule for women on red carpet». www.yahoo.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հունիսի 1-ին. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 16-ին.
  55. ↑ Bridges, Tristan S. (2010). «Men Just Weren't Made to do This». Gender & Society. 24: 5–30. doi:10.1177/0891243209356924. S2CID 145672875.
  56. ↑ «Ballroom Guide - Shoe Guide Page 1 What are Dance Shoes?». www.ballroomguide.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ մայիսի 13-ին. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 19-ին.
  57. ↑ Linder and Saltzman (1998), "A HISTORY OF MEDICAL SCIENTISTS ON HIGH HEELS" International Journal of Health Services. 28(2): 201-225
  58. ↑ «Dance Centre Myway - Стили / Heels». mywaydance.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ մարտի 21-ին. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 1-ին.
  59. ↑ YANIS MARSHALL (2015 թ․ դեկտեմբերի 28). «Yanis Marshall - The Choreographer - Zumanity: Rated Cirque - Ep. 1- Cirque Du Soleil». Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ նոյեմբերի 18-ին – via YouTube.
  60. ↑ Han, Dongwook (2015). «Muscle activation of paraspinal muscles in different types of high heels during standing». Journal of Physical Therapy Science (անգլերեն). 27 (1): 67–69. doi:10.1589/jpts.27.67. ISSN 0915-5287. PMC 4305600. PMID 25642040.

Արտաքին հղումներ

խմբագրել
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բարձրակրունկ կոշիկներ» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Բարձրակրունկ_կոշիկներ&oldid=9738800» էջից