Լյուդովիկոս XIII Արդար
Լյուդովիկոս XIII Արդար (ֆր.՝ Louis XIII le Juste, սեպտեմբերի 27, 1601[5][6][2][…] կամ 1601[4], Ֆոնտենբլո - մայիսի 14, 1643[1][2][3][…] կամ 1643[4], Սեն-Ժերմեն-ան-Լե), Ֆրանսիայի և Նավառայի թագավոր Բուրբոնների դինաստիայից։
| Լյուդովիկոս XIII ֆր.՝ Louis XIII | ||||
| ||||
| ||||
|---|---|---|---|---|
| մայիսի 14, 1610 - մայիսի 14, 1643 | ||||
| Թագադրություն | հոկտեմբերի 17 1610, Ռեյմս | |||
| Նախորդող | Հենրի IV Բուրբոն | |||
| Հաջորդող | Լյուդովիկոս XIV | |||
| Մասնագիտություն՝ | քաղաքական գործիչ | |||
| Ազգություն | ֆրանսիացի | |||
| Դավանանք | կաթոլիկ | |||
| Ծննդյան օր | սեպտեմբերի 27, 1601 | |||
| Ծննդավայր | Ֆոնտեբլո, Ֆրանսիա | |||
| Վախճանի օր | մայիսի 14, 1643 (41 տարեկան) | |||
| Վախճանի վայր | Սեն-Ժերմեն-ան-Լե, Ֆրանսիա | |||
| Թաղված | Սեն Դենի աբբայություն | |||
| Դինաստիա | Բուրբոններ | |||
| Քաղաքացիություն |  Ֆրանսիայի թագավորություն և  Նավառայի թագավորություն
| |||
| Հայր | Հենրի IV Բուրբոն | |||
| Մայր | Մարիա Մեդիչի | |||
| Ամուսին | Աննա Ավստրիացի | |||
| Զավակներ | Լյուդովիկոս XIV Ֆիլիպ Օռլեանցի | |||
| Ինքնագիր | 
| |||
| Պարգևներ |
 | |||
Իր ինններորդ տարելիցից մի քանի ամիս առաջ Լյուդովիկոսը դարձավ Ֆրանսիայի և Նավառայի թագավոր, այն բանից հետո երբ Լյուդովիկոսի հայրը՝ Հենրի IV-ը սպանվեց։ Նրա մայրը՝ Մարիա դե Մեդիչին, նշանակվեց երկրի կառավարիչ մինչև Լյուդովիկոսի չափահաս դառնալը։ Մարիա դե Մեդիչիի ոչ արդյունավետ կառավարման և քաղաքական ինտրիգները իր սիրելի իտալական անձնակազմի հետ բերեցին նրան, որ Լյուդովիկոսը ժամկետից շուտ 1617 թվականին իր վրա վերցրեց երկրի կառավարումը և առաջին հերթին վտարեց իր մորը և մահապատժի ենթարկեց նրա հետևորդներին, այդ թվում Կոնչինո Կոնչինիին, ով Ֆրանսիայի դատական համակարգում ամենաազդեցիկ մարդն էր։
Լյուդովիկոս XIII-ը շատ էր վստահում իր գլխավոր իշխաններին, սկզբում Շառլ դ'Ալբերին, այնուհետև Կարդինալ Ռիշելիե, ում հանձնել էր երկրի կառավարումը։ Թագավորը և կարդինալը հիշվում են Ֆրանսիական ակադեմիայի հիմնադրմամբ և Ֆրանսիական ազնվականության ապստամբության ճնշմամբ։ Լյուդովիկոսին տրվել է «արդար» մականունը Հուգենոտների և Հաբսբուրգյան Իսպանիայի դեմ պայքարելու համար[7]։
Հաբսբուրգների կայսրության դեմ Ֆրանսիայի խոշորագույն հաղթանակը եղավ 1635-59 թվականների ընթացքում Ռոկռոյի ճակատամարտում (1643 թվական), որից հինգ օր անց Լյուդովիկոսը մահացավ թոքախտից տուբերկուլոզից։ Այս ճակատամարտը հայտնի էր նրանով, որ վերջ դրվեց Իսպանիայի գերիշխանությանը Եվրոպայում և սկսվեց Ֆրանսիայի գերիշխանությունը, որը ամրապնդեց նրա որդին և իրավահաջորդը՝ Լյուդովիկոս XIV-ը[8]։
ԾանոթագրություններԽմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 RKDartists (նիդերլ.)
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Benezit Dictionary of Artists — OUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7
- ↑ 3,0 3,1 Lundy D. R. The Peerage
- ↑ 4,0 4,1 4,2 https://www.biografiasyvidas.com/biografia/l/luis_xiii.htm
- ↑ https://rkd.nl/explore/artists/51009
- ↑ Louis XIII de France (նիդերլ.)
- ↑ «Schneider, Robert A. ''History 1450–1789: Louis XIII.''»։ Answers.com։ Վերցված է 2012-08-23
- ↑ «Battle of Rocroi»։ Britannica.com։ 2010։ Վերցված է 2012-08-23
Արտաքին հղումներԽմբագրել
- БИОГРАФИЧЕСКИЙ УКАЗАТЕЛЬ(ռուս.)