Վիքիպեդիա

Վիկտոր Կորչնոյ

Վիկտոր Լվովիչ Կորչնոյ (ռուս.՝ Ви́ктор Льво́вич Корчно́й, մարտի 23, 1931(1931-03-23)[1][2][3][…], Լենինգրադ, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ[2] - հունիսի 6, 2016(2016-06-06)[1][2][3][…], Wohlen, Շվեյցարիա[2]), շվեյցարական ծագմամբ խորհրդային շախմատիստ, գրոսմայստեր և գրող։ Համարվում է Շախմատի աշխարհի չեմպիոն չդարձած ամենաուժեղ շախմատիստներից մեկը[7]։

Վիկտոր Լվովիչ Կորչնոյ
Ви́ктор Льво́вич Корчно́й
Կորչնոյը 1993 թվականին
Պետություն(ներ)Խորհրդային Միություն
Շվեյցարիա
Ծննդյան ամսաթիվմարտի 23, 1931(1931-03-23)[1][2][3][…]
ԾննդավայրԼենինգրադ, Խորհրդային Միություն
Մահվան ամսաթիվհունիսի 6, 2016(2016-06-06)[1][2][3][…] (85 տարեկան)
Մահվան վայրՎոլեն, Շվեյցարիա
Բնակության վայրՍանկտ Պետերբուրգ[4]
Կոչումգրոսմայստեր (1956)
Առավելագույն վարկանիշ2695 (հունվար 1979)[5]
365chessViktor_Korchnoi
Chesstempo համար108197
ICCF համար108197
Մասնակցել էՇախմատային օլիմպիադա 1960[6], Շախմատային օլիմպիադա 1966[6], Շախմատային օլիմպիադա 1968[6], Շախմատային օլիմպիադա 1970[6], Շախմատային օլիմպիադա 1972[6], Շախմատային օլիմպիադա 1974[6], Շախմատային օլիմպիադա 1978[6], Շախմատային օլիմպիադա 1982[6], Շախմատային օլիմպիադա 1988[6], Շախմատային օլիմպիադա 1990[6], Շախմատային օլիմպիադա 1992[6], Շախմատային օլիմպիադա 1994[6], Շախմատային օլիմպիադա 2000[6], Շախմատային օլիմպիադա 2002[6], Շախմատային օլիմպիադա 2004[6], Շախմատային օլիմպիադա 2006[6], Շախմատային օլիմպիադա 2008[6], 1970 USSR Chess Championship?, Q4288718?, Q4288732?, Candidates Tournament 1977?, Q4285280?, World Chess Championship 1978?, World Chess Championship 1981?, Q4285278?, Շախմատային օլիմպիադա, Q4409811? և USSR and Russia versus the Rest of the World?
ԱնդամակցությունMikhail Chigorin Club?
Պարգևներ և մրցանակներ
 Viktor Korchnoi Վիքիպահեստում

Ծնվել է Խորհրդային Միության Լենինգրադ քաղաքում, 1976 թվականին անցավ Նիդերլանդներ, 1978 թվականից բնակվել է Շվեյցարիայում` դառնալով Շվեյցարիայի քաղաքացի։ Կորչնոյը գրոսմայստեր Անատոլի Կարպովի դեմ խաղացել է երեք մրցույթ։ 1974 թվականին հավակնորդների մրցաշարի եզրափակչում պարտվում է Կարպովին, որը 1975 թվականի դարձավ աշխարհի չեմպիոն, երբ գրոսմայստեր Բոբբի Ֆիշերը հրաժարվեց պաշտպանել իր տիտղոսը։ Հետագայում անընդմեջ երկու անգամ հաղթել է հավակնորդների մրցաշարը (1978 և 1981)՝ Աշխարհի չեմպիոնի տիտղոսը Կարպովի հետ վիճարկելու համար, սակայն երկուսն էլ պարտվել է Կարպովին։

Կորչնոյը Աշխարհի առաջնության համար հավակնորդ է եղել տասը անգամ (1962, 1968, 1971, 1974, 1977, 1980, 1983, 1985, 1988 և 1991 թվականներին)։ ԽՍՀՄ շախմատի քառակի չեմպիոն, հինգ անգամ Խորհրդային հավաքականի կազմում դարձել է Եվրոպայի չեմպիոն, վեց անգամ՝ հաղթել է Շախմատաին օլիմպիադան։ 2006 թվականին եղել է Շախմատի մեծահասակների աշխարհի առաջնության հաղթող։

Վաղ կյանք, ընտանիք և կրթություն խմբագրել

Կորչնոյը ծնվել է 1931 թվականի մարտի 23-ին ԽՍՀՄ Լենինգրադ քաղաքում, մայրը հրեա էր, հայրը՝ կաթոլիկ լեհ[8][9]։ Մայրը՝ Զելդա Գերշեվնա Ազբելը (1910—?), իդիշ գրող Հերշ Ազբելի աղջիկը, դաշնակահարուհի էր և ավարտել էր Լենինգրադի երաժշտական կոնսերվատորիան։ Հայրը՝ Լև Մերկուրևիչ Կորչնոյը (1910—1941), քաղցրավենիքի խանությում աշխատող ինժեներ էր[10]։

Երկու ծնողներն էլ իրենց ընտանիքների հետ Լոնինգրադ էին եկել Ուկրաինայից 1928 թվականին, մայրը Բորիսպոլից, հայրը՝ Մելիտոպոլից։ Նրանց բաժանությունից հետո Վիկտորը ապրել է մոր հետ մինչև 1935 թվականը, հատագայում՝ հոր, հայրական տատիկի և խորթ մոր՝ Ռոզա Աբրամովնա Ֆրիդմանի հետ (որը ստանձնել է Կորչնոյի դաստիարակության պատասխանատվությունը, երբ հայրը սպանվեց Լենինգրադի շրջափակման ժամանակ՝ 1941 թվականին)[11][12]։

Ավարտել է Լենինգրադի պետական համալսարանի պատմության բաժինը[13]։

Վաղ շախմատային տարիներ խմբագրել

Շախմատ խաղալ սովորել է հորից հինգ տարեկանում։ 1943 թվականին միացել է Լենինգրադի պիոներական պալատին, որտեղ ուսանել է Աբրամ Մոդելի, Անդրեյ Բատուևի և Վլադիմիր Զակի մոտ։ Մոդելը ապագա աշխարհի չեմպիոն Միխայիլ Բոտվիննիկի զարգացման բնագավառում մեծ դեր է խաղացել, իսկ Զակը մարզել է ապագա աշխարհի չեմպիոն Բորիս Սպասկիին։

Խորհրդային պատանեկան առաջնություն խմբագրել

1947 թվականին Կորչնոյը Լենինգրադում հաղթել է ԽՍՀՄ պատանեկան առաջնությունը 11½/15 արդյունքով, իսկ 1948 թվականին Թալինում (Էստոնիա) տիտղոսը 5/7 արդյունքով կիսել է տիտղոսը[14]։

Երիտասարդ վարպետ խմբագրել

1951 թվականին վաստակում է Խորհրդային վարպետի տիտղոս՝ 1950 թվականի Լենինգրադի առաջնությանում 9/13 արդյունքով երկրորդը լինելուց հետո[15]։

Խորհրդային առաջին եզրափակիչ խմբագրել

Մեկ տարի անց Կորչնոյը առաջին անգամ որակավորվել է ԽՍՀՄ շախմատի առաջնության եզրափակչին։ Կիսաեզրափակչում (1952 թվական, Մինսկ) վաստակել է 10½/17 միավոր և զբաղեցրել է 2-4-րդ հորիզոնականները։ 20-րդ խորհրդային առաջնությունում (Մոսկվա) 11/19 միավովո զբաղեցրել է վեցերորդ հորիզոնականը, առաջին հորիզոնականը կիսել են գրոսմայստերներ Միխայիլ Բոտվիննիկը և Մարկ Թայմանովը[16]։ Հաջորդ տարի Վիլնյուսում կայացած առաջնությանը 9/14 իավորով կիսել է 3-4-րդ հորիզոնականները։ 1954 թվականին Կիևում 13/19 միավորով զբաղեցնում է 2-3-րդ հորիզոնականները (հաղթել է գրոսմայստեր Յուրի Ավերբախը)։

Միջազգային տիտղոսներ խմբագրել

Առաջին միջազգային մրցույթին մասնակցելու հնարավորություն ստացել է 1954 թվականին Բուխարեստում, որտեղ 13/17 միավորով գրավեց առաջին հորիզոնականը[17]։ ՖԻԴԵ նույն թվականին նրան շնորհեց միջազգային վարպետի կոչում։ 1955 թվականին 17/19 միավորով հաղթել է Լենինգրադի առաջնությունը, իսկ Հասթինգսի 1955–1956 առաջնությանը 7/9 միավորով կիսում է 1-2-րդ հորիզոնականները։ 1956 թվականի ՖԻԴԵ-ի կոնգրեսում ստացել է գրոսմայստերի կոչում[15]։

Խորհրդային հավաքական խմբագրել

Կորչնոյը 1954 թվականին առաջին անգամ Ուսանողական հավաքականի կազմում ներկայացրել է Խորհրդային Միությունը միջազգային հարթակում, երեք տարի անց միացել է Եվրոպայի թիմային առաջնությանը մասնակցող ազգային հավաքականին, և ներկայացրել է ԽՍՀՄ-ը մինչև 1974 թվականը։ ԽՍՀՄ հավաքականի համար վաստակել է 21 մեդալ։ Խորհրդային հավաքականի կազմում նրա ամբողջական արդյունքները՝

Գրոսմայստեր խմբագրել

Ագրեսիվ հակագրոհային ոճի շախմատիստ է։ Աչքի է ընկել բարդ պաշտպանական դիրքերում[20][21][22]

1950-ականներին նրա արդյունքները հաճախ անհամատեղել էին։ 1955 թվականին Մոսկվայում կայացած ԽՍՀՄ 22-րդ առաջնությանը 6/19 արդյունքով գրավել է նախավերջին 19-րդ հորիզոնականը։ 1959 թվականին 8½/11 միավորով Կրակովում հաղթում է մրցաշարը, իսկ 1960 թվականին Բուենոս Այրեսում 13/19 միավորով 1-2-րդ հորիզոնականները կիսում է գրոսմայստերներ Սամուել Ռեշեվսկու հետ, հաղթել է 1960 թվականի Արգենտինայի Կորդովա քաղաքում կայացած առաջնությունում 6/7 միավորով[23]։ 1961 թվականին Բուդապեշտում տարած հաղթանակից հետո համարվել է աշխարհի լավագույն շախմատիստներից մեկը[24]։

Խորհրդային Միության առաջնությունների տիտղոսներ խմբագրել

Իր կարիերայի ընթացքում Կորչնոյը հաղթել է ԽՍՀՄ շախմատի առաջնությունը չորս անգամ։ 1960 թվականին Լենինգրադում (14/19 միավոր), 1962 թվականին Երևանում (13/19), 1964–1965` Կիևում (15/19) և 1970 թվականին Ռիգայում 16/21 միավորով[17]։

Վարկանիշի փոփոխության գծապատկեր խմբագրել

Էլոյի վարկանիշի փոփոխություններ[25][26]
Տարի Հնվ Փտր Մրտ Ապր Մայ Հուն Հուլ Օգս Սեպ Հոկ Նոյ Դեկտ Տարվա
լավագույն		 Տարվա
վատագույն
1971 2670 2670 2670
1972 2640 2640 2640
1973 2650 2650 2650
1974 2670 2670 2670
1975 2665 2665 2665
1976 2670 2670 2670
1977 2645 2645 2645
1978 2665 2665 2665 2665
1979 2695 2695 2695 2695
1980 2695 2695 2695 2695
1981 2650 2695 2695 2650
1982 2645 2635 2645 2635
1983 2600 2610 2610 2600
1984 2635 2635 2635 2635
1985 2630 2630 2630 2630
1986 2635 2650 2650 2635
1987 2625 2630 2630 2625
1988 2640 2595 2640 2595
1989 2610 2655 2655 2610
1990 2625 2630 2630 2625
1991 2615 2610 2615 2610
1992 2585 2575 2585 2575
1993 2605 2625 2625 2605
1994 2615 2615 2615 2615
1995 2635 2635 2635 2635
1996 2645 2635 2645 2635
1997 2635 2610 2635 2610
1998 2630 2625 2630 2625
1999 2673 2676 2676 2673
2000 2659 2620 2632 2659 2620
2001 2639 2643 2617 2639 2643 2617
2002 2633 2635 2626 2634 2635 2626
2003 2642 2632 2628 2580 2642 2580
2004 2569 2579 2568 2601 2601 2568
2005 2617 2619 2615 2620 2620 2615
2006 2608 2607 2600 2607 2608 2600
2007 2629 2603 2610 2611 2629 2603
2008 2605 2598 2602 2584 2605 2584
2009 2552 2552 2561 2566 2567 2567 2552
2010 2566 2564 2564 2564 2548 2548 2566 2548
2011 2544 2557 2553 2553 2556 2567 2567 2544
2012 2558 2549 2558 2558 2519 2517 2517 2499 2499 2558 2499
2013 2499 2499 2499 2499 2499 2499 2499 2499 2499 2499 2499 2499 2499
2014 2499 2499 2499 2499 2499 2499 2499 2499 2499 2499 2499 2499 2499 2499
2015 2499 2499 2499 2499 2499 2499 2499 2499 2499 2499 2499 2499 2499 2499
2016 2499 2499 2499 2499 2499 2499 2499 2499


Գրքեր խմբագրել

  • Victor Korchnoi; V. G. Zak (1974). King's Gambit. Batsford. ISBN 978-0-7134-2914-5.
  • Victor Korchnoi (1977). Chess is My Life. Batsford. ISBN 0-7134-1025-6.
  • Victor Korchnoi; Lenny Cavallaro (1981). Persona non grata. Thinkers' Press. ISBN 0-938650-15-7.
  • Victor Korchnoi (2001). My Best Games, Vol 1: Games with White. Trafalgar Square. ISBN 978-3-283-00404-0.
  • Victor Korchnoi (2002). My Best Games, Vol 2: Games with Black. Trafalgar Square. ISBN 978-3-283-00405-7.
  • Victor Korchnoi (2002). Practical Rook Endings. Olms. ISBN 3-283-00401-3.
  • Victor Korchnoi (2005). My Best Games, Vol 3: Biography. Trafalgar Square. ISBN 978-3-283-00406-4.
  • Victor Korchnoi; Boris Gulko; Yuri Felshtinsky; Vladimir Popov (2011). The KGB Plays Chess: The Soviet Secret Police and the Fight for the World Chess Crown. Russell Enterprises. ISBN 1-888690-75-5.

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Encyclopædia Britannica
  2. ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 Le champion du monde d’échec Viktor Kortchnoï est mort (ֆր.) // Le Monde / J. Fenoglio — Paris: Société éditrice du Monde, 2016. — ISSN 0395-2037; 1284-1250; 2262-4694
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  4. ↑ https://web-p-ebscohost-com.wikipedialibrary.idm.oclc.org/ehost/detail/detail?vid=10&sid=d7217e38-5bd8-4b59-9665-cf20750eeb3f%40redis&bdata=JnNpdGU9ZWhvc3QtbGl2ZQ%3d%3d#AN=SPH33451&db=s3h
  5. ↑ Viktor Korchnoi FIDE rating history, 1967-2001 at OlimpBase.org
  6. ↑ 6,00 6,01 6,02 6,03 6,04 6,05 6,06 6,07 6,08 6,09 6,10 6,11 6,12 6,13 6,14 6,15 6,16 OlimpBase
  7. ↑ «Zurich Chess Challenge - Aronian wins blitz!».
  8. ↑ Виктор Корчной «Шахматы без пощады» (memoires of Victor Kotchnoi)
  9. ↑ J. D. Reed (1977 թ․ դեկտեմբերի 12). «They grew up together in Russia and meet again for the - 12.12.77 - SI Vault». Sportsillustrated.cnn.com. Վերցված է 2013 թ․ հոկտեմբերի 19-ին.
  10. ↑ Виктор Корчной «Шахматы без пощады» (full text of Korchoi's autobiographical book): Here Korchnoi also mentions that his maternal grandmother Tsilya Azbel was killed during a Jewish pogrom in Kiev in 1919.
  11. ↑ Лариса Вольперт «Одержимый служитель Каиссы»
  12. ↑ Korchnoi family flies out — with family dog
  13. ↑ Great Chess Upsets, by Samuel Reshevsky, New York 1976, Arco Publishing, p. 244.
  14. ↑ Karpov–Korchnoi 1978: The Inside Story of the Match, by Raymond Keene, Batsford 1978, p. 10.
  15. ↑ 15,0 15,1 «Viktor Korchoi obituary». Daily Telegraph. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 6-ին.
  16. ↑ «URS-ch20 1952 - 365Chess.com Tournaments». 365chess.com. Վերցված է 2013 թ․ հոկտեմբերի 19-ին.
  17. ↑ 17,0 17,1 chessmetrics.com Արխիվացված 2006-04-14 Wayback Machine the Viktor Korchnoi player file
  18. ↑ 18,0 18,1 «OlimpBase :: World Student Team Chess Championship :: Viktor Korchnoi».
  19. ↑ 19,00 19,01 19,02 19,03 19,04 19,05 19,06 19,07 19,08 19,09 19,10 «OlimpBase ::Kortschnoj, Viktor».
  20. ↑ «Soviet Defector Seen As Counter-Puncher».
  21. ↑ «Defense Still Key To Korchnoi's Success - Sun Sentinel». Articles.sun-sentinel.com. 1997 թ․ փետրվարի 23. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2013 թ․ հոկտեմբերի 19-ին.
  22. ↑ «Cold War In The World Of Chess». NYTimes.com. 1981 թ․ սեպտեմբերի 27. Վերցված է 2013 թ․ հոկտեմբերի 19-ին.
  23. ↑ Karpov–Korchnoi 1978, the Inside Story of the Match, by Raymond Keene, pp. 10–11
  24. ↑ The field also included Mark Taimanov at 9/15, Lajos Portisch (9), Vladimir Simagin (9), Péter Dely (9), Wolfgang Uhlmann (8½), Gedeon Barcza (8), István Bilek (7), Jan Hein Donner (6½), and Arthur Bisguier (6). Horowitz, I. A. (January 1962). «The World of Chess: Watch Korchnoj!». Chess Review. Vol. 30, no. 1. էջ 3.
  25. ↑ Էլոյի վարկանիշը ՖԻԴԵ ցանկերից։ Աղբյուրներ՝ fide.com, benoni.de, olimpbase.org
  26. ↑ Տեխնիկական խնդիրների պատճառով աղյուսակը ժամանակավորապես չի աշխատում։

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 
 Վիկտոր Կորչնոյ
էջը Վիքիպահեստում
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վիկտոր Կորչնոյ» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Վիկտոր_Կորչնոյ&oldid=9374718» էջից