Վիքիպեդիա

Վասիլի Մատե

ռուս նկարիչ

Վասիլի Վասիլևիչ Մատե (ռուս.՝ Васи́лий Васи́льевич Матэ́, փետրվարի 23 (մարտի 6), 1856, Virbalis, Augustów Governorate, Լեհական թագավորություն, Ռուսական կայսրություն - ապրիլի 9 (22), 1917[1], Պետրոգրադ, Ռուսական կայսրություն[2]), ռուս նկարիչ, գծանկարիչ, փորագրիչ, ակադեմիկոս և Գեղարվեստի կայսերական ակադեմիայի իսկական անդամ։

Վասիլի Մատե
Վասիլի Մատե, նկարիչ՝ Բորիս Կուստոդիև (1902)
Ծնվել էփետրվարի 23 (մարտի 6), 1856
ԾննդավայրVirbalis, Augustów Governorate, Լեհական թագավորություն, Ռուսական կայսրություն
Վախճանվել էապրիլի 9 (22), 1917[1] (61 տարեկան)
Մահվան վայրՊետրոգրադ, Ռուսական կայսրություն[2]
Քաղաքացիություն Ռուսական կայսրություն
ԿրթությունՍանկտ Պետերբուրգի գեղարվեստի ակադեմիա
Մասնագիտությունփորագրիչ, նկարիչ, գծանկարիչ, նկարազարդող և նկարչության ուսուցիչ
Թեմաներգեղանկարչություն[3], գրաֆիկա[3] և գեղարվեստական ​​կրթություն[3]
ՈւսուցիչԼավրենտի Սերյակով և Ֆրանսուա Պանեմաքեր
ԱշակերտներԱննա Օստրոումովա-Լեբեդևա, Պավել Շիլինգովսկի, Միտրոֆան Սեմյոնովիչ Ֆեդորով, Իվան Գորյուշկին-Սորոկոպուդով, Յակով Անդրեյև և Իվան Պավլով
 Vasily Vasilyevich Mate Վիքիպահեստում

Կրթություն խմբագրել

 
Վասիլի Մատեի դիմանկարը, նկարիչ՝ Վալենտին Սերով, օֆորտ

Վասիլի Մատեն ծնվել է գերմանացի գաղութաբնակ Վիլհելմ Մատեի ընտանիքում։ Ծնվելիս ստացել է Յոհան Վիլհելմ անունը։ Սովորել է Ռեֆորմատորական ուսումնարանում[4], Արվեստների խրախուսման ընկերության նկարչական դպրոցում (1870-1875, 1872 թվականից՝ Լավրենտի Սերյակովի մոտ) և Սանկտ Պետերբուրգի գեղարվեստի ակադեմիայում (1875-1880, Ֆեոդոր Իորդանի մոտ)։ Ալեքսանդր Իվանովի «Քրիստոսի հայտնվելը ժողովրդին» նկարի համար Հովհաննես Մկրտչի գլխի էտյուդից պոլիտիպաժային փորագրության համար արծաթե մեդալ է ստացել և 1880 թվականին նրան ուղարկել են Փարիզ, սովորել է Ֆրանսուա Պանեմակերի մոտ, ուսումնասիրել է օֆորտի արվեստը Գայլարդի ղեկավարությամբ (անգլ.՝ Claude-Ferdinand Gaillard, 1834-1887):

1884 թվականին Մատին շնորհվել է երկրորդ աստիճանի դասական նկարչի կոչում։ 1893 թվականից եղել է Արվեստի ակադեմիայի իսկական անդամ, 1899 թվականին ստացել է փորագրության ակադեմիկոսի կոչում։ Ակադեմիայում զբաղեցրել է ղեկավար պաշտոններ՝ փորագրության բաժնի վարիչ և պրոֆեսոր՝ արվեստանոցի ղեկավար[5]։

Ստեղծագործական ուղի խմբագրել

Մատեն որևէ նշանակալից օրիգինալ ստեղծագործության հեղինակ չէ, նա 19-րդ դարի վերջին Ռուսաստանի գլխավոր փորագրիչներից է։ Մատեն ռուսական պատմության և մշակույթի գործիչների դիմանկարների բազմաթիվ օֆորտների և փայտի փորագրությունների հեղինակ է։ Ընդօրինակելով 19-րդ դարի 2-րդ կեսի խոշորագույն ռուս նկարիչներ Վիկտոր Վասնեցովի, Իլյա Ռեպինի, Վասիլի Սուրիկովի, Իվան Տրուտնևի և մյուսների նկարներն ու գծանկարները՝ նպաստել է ռուսական արվեստի հանրահռչակմանը։ Վերարտադրել է նաև Բարտոլոմե Էստեբան Մուրիլյոյի, Ռեմբրանդ վան Ռեյնի և մյուսների ստեղծագործությունները։

Մատեի գեղատեսիլ նուրբ և արտահայտիչ բազմաթիվ պոլիտիպաժներ տպագրվել են «Մեղու», «Ռուսական հնություն», «Պատմական տեղեկագիր», «Գեղանկարչական ակնարկ», «Համաշխարհային նկարազարդում» ամսագրերում, հանրաճանաչ անթոլոգիաներում և այլ հրատարակություններում։

1899 թվականից ի վեր Մատեն փայտի փորագրությունից անցել է օֆորտի տեխնիկային (ընդհանուր 278 թերթ, որոնցից 225-ը դիմանկարներ են), ինչը, նրա կարծիքով, մեծ հնարավորություններ է ընձեռել և թույլ տվել նրան հասնել մատիտի կոպիտ գծին և վրձնի հոսունությանը։

  Արտաքին պատկերներ
Վասիլի Մատեի տպագրություններից Ռուսաստանի պետական գրադարանում
  օֆորտ Վլադիմիր Ստասով
  օֆորտ Եվգենյա Լեյխտենբերգսկայա
  օֆորտ, ակվատինտա Սերգեյ Շուբինսկի
  օֆորտ Պավել Տրետյակով

Մանկավարժական գործունեություն խմբագրել

 
Պատշգամբ Վասիլի Մատեի ակադեմիական արվեստանոցում, որի ելքը նրա բնակարանից է եղել, որտեղից նա ղեկավարել է ուսանողների դասերը, լուսանկար, 2011

Դասավանդել է Սանկտ Պետերբուրգում Սանկտ Պետերբուրգի Շտիգլիցի անվան գեղարվեստաարդյունաբերական ակադեմիայում (1884-1909), Արվեստների խրախուսման ընկերության նկարչական դպրոցում (1911 թվականից), Կայսերական արվեստների ակադեմիայի բարձրագույն արվեստի դպրոցում (1894-1917)։ Նրա աշակերտներից են եղել՝ Աննա Օստրոումովա-Լեբեդևան, Իվան Պավլովը, Նիկոլայ Գերարդովը, Ադրիան Կապլունը, Վադիմ Ֆալիլեևը, Պավել Շիլինգովսկին, Վալենտին Բիստրենինը։

Մատեի գլխավորությամբ օֆորտով զբաղվել են հայտնի նկարիչներ Իլյա Ռեպինը և Վալենտին Սերովը, ճարտարապետ Իվան Ֆոմինը։

1913 թվականից Մատեն եղել է իսկական պետական ​​խորհրդական։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Новое время (ռուս.) — СПб.: 1868.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Матэ Василий Васильевич // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
  4. ↑ Векслер А. Ф. Реформатское училище: 1818—1918 гг : [рус.] : [арх. 19 Դեկտեմբերի 2019] // Немцы в Санкт-Петербурге. — СПб., 2008. — Вып. 4. — С. 227—244. — ISBN 978-5-88431-131-2. — Не окончил полного курса (см. С. 243).
  5. ↑ Кондаков С. Н. Список русских художников к Юбилейному справочнику Императорской Академии художеств. (Подгот. и перераб. текста В. Я. Лаптева, А. Д. Мордванюк). — М. : Изд-во ЗАО «Атик-Бизнес-Центр», 2002. — 450 с. — ISBN 5-903231-01-4
  6. ↑ 1894 թվականի փորագրության դետալ

Գրականություն խմբագրել

  • Матэ Василий Васильевич — статья из Большой советской энциклопедии.
  • Лазаревский И. Василий Васильевич Матэ, 1856—1917. — М.; Л.: Искусство, 1948. — 35 с.
  • Корнилов П. Е. Офорт в России XVII—XX веков. Краткий очерк. — М.: Изд-во Академии художеств СССР, 1953. — 144 с.
  • Фёдорова В. И. В. В. Матэ и его ученики. — Л.: Художник РСФСР, 1982. — 208 с., ил.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վասիլի Մատե» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Վասիլի_Մատե&oldid=9545879» էջից