Վիքիպեդիա

Caterpillar

Caterpillar Inc.[4] , ամերիկյան շինարարական և հանքարդյունաբերական տեխնիկայի համաշխարհային խոշորագույն ընկերություն։

Caterpillar
Изображение логотипа
Տեսակբիզնես ձեռնարկություն, ձեռնարկություն և հանրային ընկերություն
Անվանված է ի պատիվԹրթուր
Հիմնադրված է1925
ՀիմնադիրDaniel Best?
ՎայրDeerfield, Պերորիա, Իլինոյս, ԱՄՆ և Իլինոյս, ԱՄՆ
Երկիր ԱՄՆ
ՏնօրենJim Umpleby?
Արդյունաբերությունմեքենաշինություն
Ընդհանուր ակտիվներ▲78,5 մլրդ $ (դեկտեմբերի 31, 2018)[1]
Հասույթ▲59,4 մլրդ $ (2022)[2]
Աշխատողների թիվ▲104 000 մարդ (դեկտեմբերի 31, 2018)[1]
Դուստր ընկերություններSolar Turbines?, Perkins Engines?, Progress Rail Services?, Caterpillar (United Kingdom)?, Caterpillar Germany?, Caterpillar (Switzerland)? և Solar Turbines EAME?
ՆախկինClarence Leo Best? և Holt Manufacturing Company?
ՍեփականատերThe Vanguard Group[3], State Street Corporation[3] և BlackRock[3]
Կայքcaterpillar.com​(անգլ.)
ԲորսաNYSE: CAT, Euronext Paris և Շվեյցարական բորսա
 Caterpillar Inc. Վիքիպահեստում
Առաջին մոդելներից մեկը

Արտադրում է հողաշինարարական տեխնիկա, շինարարական սարքավորումներ, դիզելային շարժիչներ, էներգետիկ կայանքներ (բնական և հարակից գազերով աշխատող) և այլ ապրանքներ։ Ունի ավելի քան 480 ստորաբաժանումների կազմ, որոնք տեղակայված են աշխարհի 50 երկրներում՝ հինգ մայրցամաքներում։ Շտաբը գտնվում է Միացյալ Նահանգներում։

Պատմություն խմբագրել

Ընկերության հիմնական նախորդը «StocktonWheelCompany» ընկերությունն է, որը հիմնադրվել է 1883 թվականին Կալիֆոռնիայում, եղբայրներ Չարլզ Հենրի Հոլթի և Բենջամին Հոլթի կողմից։ Այդ ընկերությունը մասնագիտացել է գյուղատնտեսական տեխնիկայի արտադրության մեջ, մասնավորապես 1886 թվականին սկսել է արտադրել հացահատիկահավաք կոմբայններ։ 1904 թվականին ընկերությունը թողարկել է իր առաջին կոմերցիոն հաջող տրակտորը թրթուրավոր անիվներով «Caterpillar», որը շուտով սկսել է վաճառվել։ 1908 թվականին «Հոլթով» ընկերությունը Դենիել Բեսթից գնել է կոմբայններ արտադրող մեկ այլ ընկերություն։ Այդ տարի սկսվել է նաև բենզինային շարժիչով տրակտորների թողարկումը։ 1909 թվականին գնվել է գինեգործարան ԱՄՆ-ի արևելյան մասում՝ Իստ Պրետորիա քաղաքում (Իլինոյս նահանգ)[5]։ Գործարանի վերազինման համար ծախսված միջոցներն արագ մարվել են։ Արդեն երկու տարի անց դրա վրա աշխատել է 625 մարդ, տրակտորներն արտահանվել են Կանադա, Մեքսիկա և Արգենտինա։ Մինչև Առաջին համաշխարհային պատերազմի սկսվելը «Հոլտ» ընկերության տրակտորներն արտահանվել էին Մեծ Բրիտանիա, Ֆրանսիա և Ռուսաստան։ Պատերազմի ժամանակ ռազմական պատվերների կատարումը հիմք է հանդիսացել ընկերության գործունեության համար։

1925 թվականին «Հոլթ» ընկերության միավորման արդյունքում, որի հիմնական մրցակիցներիցը «C. L. Best Gas Tractor» ընկերությունն էր, կազմավորվել է «Caterpillar Tractor Company»-ի կողմից։ Նրա կառավարման առաջին նախագահ Է դարձել Կլարենս Լեո Բեսթը, Դանիել Բեսթի որդին։ 1930-ականների սկզբին ընկերության գլխավոր գրասենյակը և նրա հիմնական արտադրական հզորությունները տեղափոխվել են, 1931 թվականից «Caterpillar»-ը սկսել է արտադրել դիզելային շարժիչներով տեխնիկա[5]։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ ընկերությունը ռազմական պայմանագրերի ծավալով զբաղեցրել է 44-րդ տեղը[6]։

1950 թվականին Մեծ Բրիտանիայում հիմանդրվել է «Caterpillar Tractor Company Ltd» ընկերության առաջին արտասահմանյան մասնաճյուղը։ 1960 թվականին ընկերությունը գործունեությունը սկսել է Բրազիլիայում։ 1963 թվականին «Caterpillar» և «Mitsubishi Heavy Industries,Ltd» համատեղ ձեռնարկությունները Ճապոնիայում սկսել են «Caterpillar» տեխնիկայի թողարկումը։ 1982 թվականին ընկերությունը առաջին անգամ մեծ ճգնաժամի ժամանակներից հետո կրել է կորուստներ, 1985 թվականին սկսվել է գործարանի ծրագրի արդիականացումը, որն ավարտվել է 1993 թվականին և արժեցել է 1,8 միլիարդ դոլար։ 1986 թվականին ընկերության անվանումը փոխվել է «Caterpillar Inc»: 1994 թվականին «Caterpillar» գործարաններում սկսվել է աշխատավորների 17֊ամսյա գործադուլը։ 1998 թվականին «Lucas Varity» բրիտանական ընկերությունը գնվել է դիզելային շարժիչներ արտադրող «Perkins Engines» ընկերության մասնաճյուղի կողմից։ 2000 թվականին ընկերությունը կառուցել է իր գործարանը Տոսնո քաղաքում (Լենինգրադի մարզ, Ռուսաստան)[7]։ 2000 թվականին գործարաններ գնվել է նաև Հնդկաստանում, Ավստրալիայում, Իտալիայում և Մեծ Բրիտանիայում։ 2001 թվականին «Caterpillar» դադարեցրել է գյուղատնտեսական տեխնիկայի արտադրությունը։

2008 թվականի ապրիլին «Caterpillar»-ը 49 միլիոն դոլարով ձեռք է բերել «Lovat Inc» բարդ թունելավորման կանադական արտադրողին[8]։ 2011 թվականին «Caterpillar»-ը կատարել է իր խոշորագույն ձեռքբերումը՝ 8,8 միլիարդ դոլարով գնելով «Bucyrus International»-ը, որից հետո նա դարձել է մեկ դույլով էքսկավատորների խոշորագույն արտադրողը[9]։

Ուղեցույց խմբագրել

Ջեյմս Ամպլբի III (D. James Umpleby III)՝ գլխավոր գործադիր տնօրեն 2017 թվականից և տնօրենների խորհրդի նախագահ 2018 թվականից[5]։

Գործունեություն խմբագրել

Ընկերության հիմնական ստորաբաժանումները՝

  • Շինարարական արդյունաբերություն (Construction Industries)՝ շինարարության, անտառային տնտեսության կառավարման և ենթակառուցվածքային նախագծերի մեջ օգտագործվող տեխնիկայի մշակում, արտադրություն և վաճառք, արտադրանքը ներառում է փոքր և միջին ինքնաթափեր, տրակտորներ և էքսկավատորներ, ստորաբաժանման շրջանառությունը 2018 թվականին կազմել է 23,2 մլրդ դոլար, զուտ շահույթը՝ 4,2 մլրդ դոլար, ակտիվները՝ 4,9 մլրդ դոլար։
  • Լեռնահանքային արդյունաբերություն (Resource Industries)՝ օգտակար հանածոների արդյունահանման ժամանակ օգտագործվող տեխնիկայի մշակում, արտադրություն և վաճառք, արտադրանքը ներառում է խոշոր ինքնաթափեր, տրակտորներ, հորատման կայանքներ և թունելանանցային համալիրներ, շրջանառությունը կազմել է 10,3 մլրդ դոլար, զուտ շահույթը՝ 1,6 մլրդ դոլար, ակտիվները՝ 6,4 մլրդ դոլար
  • Էներգետիկա և տրանսպորտ (Energy & Transportation)՝ տուրբինների, մխոցային շարժիչների, դիզել-էլեկտրական լոկոմոտիվների և երկաթուղային տրանսպորտի, նավթա գազաարդյունաբերության և էլեկտրակայանների համար այլ սարքավորումների մշակում, արտադրություն և վաճառք, շրջանառությունը կազմել է 22,8 մլրդ դոլար, զուտ շահույթը՝ 3,9 մլրդ դոլար, ակտիվները՝ 8,4 մլրդ դոլար
  • Ֆինանսական ծառայություններ (Financial Products)՝ գնորդների և դիլերների վարկավորում և ապահովագրություն, շրջանառությունը կազմել է 3,3 մլրդ դոլար, զուտ շահույթը՝ 505 մլն դոլար, ակտիվները՝ 36 մլրդ դոլար
  • Այլ (Other)՝ կոմպլեկտավորող նյութերի արտադրություն՝ ֆիլտրերի, անվադողերի, քսանյութերի 7 այլն։

2018 թվականին ընկերության շրջանառության գործունեության հիմնական շրջաններում կազմել է[5]՝

Ընկերությունն ունի արտադրական հզորությունը ԱՄՆ-ում, Ավստրալիայում, Բրազիլիայում, Մեծ Բրիտանիայում, Հունգարիայում, Գերմանիայում, Հնդկաստանում, Ինդոնեզիայում, Իտալիայում, Չինաստանում, Մեքսիկայում, Նիդերլանդներում, Լեհաստանում, Ռուսաստանում (Արսենալ և Նովոսիբիրսկ), Սինգապուրում, Թայլանդում, Ֆրանսիայի, Չեխիայի, Շվեդիայի, Ճապոնիայի[5]։

Ընկերության արտադրանքը վաճառվում է «Caterpillar», «CAT», «EMD», «FG Wilson», «MaK», «MWM», «Perkins», «Progress Rail», «SEM» և «Solar Turbines» ապրանքային նշանների ներքո։

ԱՄՆ դոլարի ֆինանսական ցուցանիշներ(մլրդ)[5][10][11][12][13]
Տարեթիվ 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Շրջանառություն 20,51 20,19 22,81 30,31 36,34 41,52 44,96 51,32 32,37 42,59 60,14 65,88 55,66 55,18 47,01 38,54 45,46 54,72
Մաքուր շահույթ 0,805 0,798 1,099 2,035 2,854 3,537 3,541 3,557 0,895 2,700 4,928 5,397 6,556 2,452 2,512 -0,067 0,754 6,147
Ակտիվներ 30,49 32,71 36,71 43,10 47,07 51,45 56,13 67,78 60,04 64,02 81,22 88,83 84,76 84,50 78,34 74,70 76,96 78,51
Աշխատակիցներ (հազար մարդ) 70,68 70,97 67,83 73,03 81,67 90,16 97,44 106,5 99,36 98,50 113,6 127,8 122,5 115,6 110,8 99,50 96,0 101,5

Արտադրություն Ռուսաստանում խմբագրել

59°33′59″ հս․. լ. 30°49′16″ ավ. ե.HGЯO
1997 թվականին ընկերությունը սկսել է կառուցել սեփական հավաքման գործարան Ռուսաստանում, Լենինգրադի մարզի Տոսնո քաղաքում[14]։ 2000 թվականին գործարանը գործարկվել է։ 2019 թվականի համար ձեռնարկությունը թողարկել Է մեծ բեռնախցիկներ «Cat773E» և «Cat777E», հիդրավլիկ էքսկավատորներ «320D» (21 տ) և «336D» (36 տ), ինչպես նաև բաղադրիչներ մեքենաների և սարքավորումների համար, որոնք արտահանվում են ընկերության Եվրոպայում գործող գործարաններից[15]։

2019 թվականին ներդրումները գերազանցել են 100 մլն դոլարը[16]։ Գործարանը զբաղեցնում է 24 հա տարածք, արտադրական մակերեսը՝ 25 հազ մ²։ Գործարանի հզորությունը կազմում է տարեկան 20 000 տոննա մետաղագործություն, 1600 էքսկավատոր և 300 քարհանքային ինքնաթափ։

2010 թվականին «Caterpillar»-ը Ռուսաստանում ստեղծել է երկրորդ արտադրական հարթակը՝ Նովոսիբիրսկում։ Այս ձեռնարկությունը թողարկել է թափքեր Տոսնոյում արտադրվող քարհանքային ինքնաթափերի համար[16]։

Արտադրանք խմբագրել

Էքսկավատոր խմբագրել

Անվավոր էքսկավատորներ՝ «CATERPILLAR» մոդելներ՝ 205, 211 LC, 213 LC, 215, 219, 225, 229, 231D, 231D LC, 235, 245, 307, 311, 312, 313B CR, 315, 317, 318, 319C, 320, 321B LCR, 322, 323D, 324D L, 325, 328D LCR, 329D L ME, 330, 336D LN, 345B, 350, 350L, 365B, 385B ME, E110Bմ E120B, E200B, E300, EL110B, EL200B, EL240, EL240B, EL240BL,L240C,EL300:

Մոդելային շարքն ունի այս տեսակի տեխնիկայի ամբողջական տեսականին՝

  • Հիդրավլիկ, մինի էքսկավատորներ զանգվածային պակաս տոննա, միջին և ծանր, մինչև աշխարհի ամենամեծ հիդրավլիկ «6090 FS» էքսկավատոր, քաշը 980 տոննա և շերեփի ծավալը մինչև 52 խորանարդ մետր։
  • Էլեկտրական մալուխային էքսկավատորներ «ուղիղ թիակ»-ի հետ շերեփ 6,9-61,2 մ²
  • Թանկարժեք դույլերով 32՝ 132,5 մ²

Բուլդոզերներ խմբագրել

Բուլդոզերներ «Caterpillar» մոդելները՝ D3K2, D4K2, D5K2, D5K XL, D5R2, D6K, D6N LGP, D6N XL, D6R LGP, D6R2, D7R, D8R, D8T D9R, D9T, D10T2, D10T, D11T: Բուլդոզերների շարքում առաջատարներն են «Caterpillar d11t/Caterpillar D11T CD» մոդելները, որոնք յուրաքանչյուրը կշռում են ավելի քան 100 տոննա և շարժիչի հզորությունը 677 կվտ (908 ձիաուժ)։ «Caterpillar d11t/Caterpillar d11t CD» բուլդոզերների համար մշակվել է «Cat C32» դիզելային շարժիչը «ACERT» տեխնոլոգիայով, որն առանձնանում է վառելիքի և բարձր արդյունավետության ցածր ծախսով։ Ագրեգատի դիզայնը ապահովում է «Tier 4» եզրափակիչ ստանդարտի համապատասխանությունը[17]։

Բաժնետերեր խմբագրել

Ընկերությունը թողարկել է 586 մլն բաժնետոմս, որոնցից 71.5 %-ը պատկանում է ինստիտուցիոնալ ներդրողներին, 2016 թվականի վերջի բաժնետոմսերի խոշորագույն տերերն են՝

  • State Street Corporation՝ 9,1 %
  • The Vanguard Group՝ 6,4 %
  • State Farm Insurance՝ 3,6 %
  • Capital Group Companies՝ 3,5 %
  • Capital Group Companies՝ 2,8 %
  • Fidelity Investments՝ 2,7 %
  • BlackRock՝ 2,6 %
  • Wellington Management Company՝ 2,6 %
  • BlackRock|BlackRock Fund Advisors]]՝ 1,9 %
  • Фонд Билла и Мелинды Гейтс՝ 1,9 %
  • Harris Associates՝ 1,8 %
  • Invesco՝ 1,8 %
  • Morgan Stanley՝ 1,5 %
  • The Bank of New York Mellon՝ 1,4 %
  • Franklin Templeton՝ 1,3 %

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 http://reports.caterpillar.com/ar/2018_Caterpillar_Annual_Report.pdf?_ga=2.86240344.1341758313.1567361794-1303014563.1567361794
  2. ↑ Form 10-K — 2023.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 http://s7d2.scene7.com/is/content/Caterpillar/CM20190430-df25a-0fe26
  4. ↑ {БРЭ|статья= Катерпиллер|id= 2052591|автор= И. В. Урюпин|том= 13|страницы= 338}}
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 «Annual Report 2018 on SEC Filing Form 10-K» (անգլերեն). Caterpillar Inc. 2019 թ․ փետրվարի 14. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 12-ին.
  6. ↑ Peck, Merton J. & Scherer, Frederic M. The Weapons Acquisition Process: An Economic Analysis. — Harvard Business School, 1962. — С. 619.
  7. ↑ «С официального сайта». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 19-ին. Վերցված է 2020 թ․ դեկտեմբերի 6-ին.
  8. ↑ «Caterpillar Inc. General and Financial Information 2010» (անգլերեն). էջեր A-74. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ օգոստոսի 6-ին. Վերցված է 2012 թ․ օգոստոսի 1-ին.
  9. ↑ «Caterpillar Completes Acquisition of Bucyrus» (PDF) (անգլերեն). Caterpillar, Inc. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 27-ին.
  10. ↑ «Annual Report 2005 on SEC Filing Form 10-K» (անգլերեն). Caterpillar, Inc. 2006 թ․ մայիսի 31. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 25-ին.
  11. ↑ «Annual Report 2010 on SEC Filing Form 10-K» (անգլերեն). Caterpillar, Inc. 2011 թ․ փետրվարի 22. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 25-ին.
  12. ↑ «Annual Report 2015 on SEC Filing Form 10-K» (անգլերեն). Caterpillar, Inc. 2016 թ․ փետրվարի 16. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 25-ին.
  13. ↑ «Annual Report 2016 on SEC Filing Form 10-K» (անգլերեն). Caterpillar Inc. 2017 թ․ փետրվարի 15. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 25-ին.
  14. ↑ «ООО «Катерпиллар Тосно»». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ հուլիսի 12-ին. Վերցված է 2020 թ․ դեկտեմբերի 6-ին.
  15. ↑ CATERPILLAR В РОССИИ, ЕВРАЗИИ И МОНГОЛИИ
  16. ↑ 16,0 16,1 Завод «Катерпиллар Тосно» — производство CATERPILLAR (CAT) в Ленинградской области
  17. ↑ «Бульдозер Caterpillar D11T». БульдозерТоп. Վերցված է 2020 թ․ օգոստոսի 3-ին.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Caterpillar» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Caterpillar&oldid=9352412» էջից