Սալվադոր դե Մադարիագա
Սալվադոր դե Մադարիագա և Ռոխո(իսպ.՝ Salvador de Madariaga y Rojo; հուլիսի 23, 1886[1][2][3][…], Լա Կորունյա, Գալիսիա, Իսպանիայի թագավորություն, Իսպանիա[4][5] - դեկտեմբերի 14, 1978[1][2][3][…], Լոկարնո, Տիչինո, Շվեյցարիա[4][5]), իսպանացի գրող, դիվանագետ, լրագրող, պատմաբան, հոգեբան, պացիֆիստ։
.svg){kind=small}
Քաղաքական կարիերա
խմբագրելԻնժեներական կրթությունը ստացել է Փարիզում, ապա սովորել Մեծ Բրիտանիայի Օքսֆորդի համալսարանում։ Նա որոշ ժամանակ աշխատել է Հյուսիսային իսպանական երկաթուղային ընկերությունում, բայց շուտով թողել է ճարտարագիտությունը և տեղափոխվել Լոնդոն՝ դառնալով լրագրող և անգլերեն գրելով The Times-ում[9]։ Այդ ժամանակ նա հրապարակեց իր առաջին էսսեները։
1921 թվականին Մադարիգան նշանակվել է Ազգերի լիգայի քարտուղարության մշտական լրագրող, իսկ 1922 թվականին՝ զինաթափման սեկտորի ղեկավար։ 1928 թվականից Օքսֆորդի համալսարանում աշխատել է որպես իսպաներենի պրոֆեսոր[10], որտեղ նա հրատարակեց ազգային հոգեբանության մասին իր առաջին գիրքը. «Englishmen, Frenchmen, Spaniards» («Անգլերեն, ֆրանսերեն, իսպաներեն»)։
1931 թվականին նա նշանակվել է ԱՄՆ-ում Իսպանիայի դեսպան և Ազգերի լիգայի մշտական պատվիրակ, այդ պաշտոնը զբաղեցրել է հինգ տարի։ Այս ընթացքում Մադարիգան ստացել է «Ազգերի լիգայի խիղճ» մականունը։[11]։ 1932 - 1934 թվականներին եղել է դեսպան Ֆրանսիայում[9], 1933 թվականին ընտրվել է Իսպանիայի Ազգային Կոնգրեսի ձախ-լիբերալ Ինքնավար Գալիսիայի հանրապետական կազմակերպությունից՝ միաժամանակ զբաղեցնելով արդարադատության և կրթության նախարարի պաշտոնները[10]։
1936 թվականի հուլիսին, քաղաքացիական պատերազմի բռնկման հետ մեկտեղ, կամավոր աքսորի է գնացել Անգլիա, որտեղից կազմակերպված կերպով աջակցել է Ֆրանկոյի բռնապետության դեմ դիմադրությանը։ 1949 թվականին դարձել է Եվրոպայի քոլեջի համահիմնադիրներից մեկը[11]։
1948-1952 թվականներին եղել է Լիբերալ ինտերնացիոնալի նախագահ։
Գրական գործունեություն
խմբագրելՄադարիգան հեղինակ է Դոն Կիխոտի, Քրիստոֆեր Կոլումբոսի և Լատինական Ամերիկայի պատմության մասին գրքերի[12]։Իր ստեղծագործություններում նա միշտ առաջ է քաշել միասնական, ինտեգրված Եվրոպայի կերպարը։ Գրել է ֆրանսերեն, գերմաներեն, իսպաներեն, գալիցերեն (իր մայրենի լեզուն) և անգլերեն։ 1973 թվականին ստացել է Կարլոս Մեծի միջազգային մրցանակը։ 1976 թվականին վերադարձել է Իսպանիա, որտեղ շարունակել է իր գրական գործունեությունը։
Ընտանիքը
խմբագրել1912 թվականին նա ամուսնացել է ծագումով շոտլանդացի պատմաբան Կոնստանս Արչիբալդի հետ։Այս ամուսնությունից ծնվեց երկու դուստր՝ Նիևեսը (ամուսնացած Մեթյուզ) (1917-2003 թթ)[10] և Իզաբել դե Մադարիագա (1919–2014)): 1970 թվականի նոյեմբերին Կոնստանսի մահից հետո Սալվադորն ամուսնացավ Էմիլիա Չեկելի դե Ռոմենի հետ, ով նրա անձնական քարտուղարն էր 1938 թվականից։ Սալվադոր Մադարագայի թոռը (Նիվեսի որդին առաջին ամուսնությունից) - Խավիեր Սոլանա[13]։
Ընտրված աշխատանքներ
խմբագրել- Englishmen, Frenchmen, Spaniards: An Essay in Comparative Psychology (Անգլերեն, ֆրանսերեն, իսպաներեն. Էսսեներ համեմատական հոգեբանության մեջ, Օքսֆորդի համալսարանի հրատարակչություն, 1929 թ.)
- Disarmament (Զինաթափում, Վախկոտ-ՄակՔեն, 1929 թ)
- Anarchy or Hierarchy (Անարխիա և հիերարխիա, Մակմիլան, 1937)
- Christopher Columbus (Քրիստոֆեր Կոլումբոս, Մակմիլան, 1940 թ)
- The Rise of the Spanish-American Empire (The Rise of the Spanish American Empire, Hollis & Carter; Մակմիլան, 1947 թ)
- The Fall of the Spanish-American Empire (The Fall of the Spanish American Empire, Hollis & Carter, 1947; Մակմիլան, 1948 թ)
- Morning without Noon (Առավոտ առանց կեսօր, 1973 թ)
- El Corazón de Piedra Verde, 1942
- Spain: a Modern History (Իսպանիա. ժամանակակից պատմություն)
- Hernán Cortés — Conqueror of Mexico (Էրնան Կորտես - Մեքսիկայի նվաճող, Մակմիլան, 1941 թ)
- The Blowing up of the Parthenon (Պարթենոնի պայթյուն, 1960 թ)
- On Hamlet (Համլետի, Հոլիս և Քարթերի մասին, 1948 թ)
Հիշատակ
խմբագրելԾանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Encyclopædia Britannica
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Diccionario biográfico español (իսպ.) — Real Academia de la Historia, 2011.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 http://www.congreso.es/portal/page/portal/Congreso/Congreso/Iniciativas?_piref73_2148295_73_1335437_1335437.next_page=/wc/servidorCGI&CMD=VERLST&BASE=DIPH&FMT=DIPHXD1S.fmt&DOCS=1-1&DOCORDER=FIFO&OPDEF=Y&NUM1=&DES1=&QUERY=%2865190%29.NDIP.
- ↑ Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
- ↑ http://www.racmyp.es/academicos/lista_historica.cfm
- ↑ Der Karlspreisträger 1973 Don Salvador de Madariaga (գերմ.)
- ↑ 9,0 9,1 9,2 Salvador de MADARIAGA Արխիվացված է Հունվար 26, 2020 Wayback Machine-ի միջոցով: — OXFORDSHIRE BLUE PLAQUES SCHEME(անգլ.)
- ↑ 10,0 10,1 10,2 Salvador de Madariaga Արխիվացված է Դեկտեմբեր 4, 2011 Wayback Machine-ի միջոցով: на сайте NNDB(անգլ.)
- ↑ 11,0 11,1 René Wadlow. Salvador De Madariaga: Conscience of the League of Nations Արխիվացված է Հոկտեմբեր 6, 2011 Wayback Machine-ի միջոցով:(անգլ.)
- ↑ Salvador de Madariaga y Rojo Salvador de Madariaga y Rojo Արխիվացված է Սեպտեմբեր 13, 2014 Wayback Machine-ի միջոցով: на сайте Encyclopaedia Britannica(անգլ.)
- ↑ Nieves Hayat de Madariaga Արխիվացված է Մարտ 10, 2012 Wayback Machine-ի միջոցով:(իսպ.)
- ↑ Официальный сайт фонда Արխիվացված է Հուլիս 19, 2016 Wayback Machine-ի միջոցով:(անգլ.)
Արտաքին հղումներ
խմբագրել- Литературная энциклопедия(չաշխատող հղում)
- Cueva de Zaratustra Мадарьяга и Memorias de un federalista(իսպ.)
- Madariaga — College of Europe Foundation Արխիվացված է Հուլիս 19, 2016 Wayback Machine-ի միջոցով:(ֆր.)
- Madariaga tennis Club in A Coruña(իսպ.)
- Madariaga European College(իսպ.)
- Книги Сальвадора де Мадарьяги(անգլ.)