Վիքիպեդիա

Ռուդոլֆ Կառնապ

Ռուդոլֆ Կառնապ (գերմ.՝ Rudolf Carnap, մայիսի 18, 1891(1891-05-18)[1][2][3][…], Ռոնսդորֆ, Պրուսիայի թագավորություն, Գերմանական կայսրություն[4][5][6] - սեպտեմբերի 14, 1970(1970-09-14)[1][7][8][…], Սանտա Մոնիկա, Լոս Անջելես շրջան, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ[9][10][11]), գերմանա-ամերիկյան փիլիսոփա և տրամաբան։ Պրահայի գերմանական համալսարանի պրոֆեսոր 1931—1935 թթ.։ 1935 թ. գաղթել է ԱՄՆ։ Չիկագոյի 1936—52 թթ. և Կալիֆոռնիայի 1954 թ. համալսարանների պրոֆեսոր, Ամերիկյան ԳԱ անդամ։ Փիլիսոփայության հիմնական խնդիրը համարելով մաթեմատիկական տրամաբանության ապարատի միջոցով գիտության ելակետային հասկացությունների ճշգրտումը՝ Կառնապը սահմանափակել է նրա առարկան գիտելիքի կառուցվածքային վերլուծությամբ, դրանով իսկ մերժելով փիլիսոփայության աշխարհայացքային բնույթը։ Ժխտել է գիտության լեզվի և մատերիական օբյեկտների միջև եղած կապերի գիտական բացահայտման հնարավորությունը, գիտության տրամաբանությունը սահմանափակել հասկացությունների, նախադասությունների ու տեսությունների միջև գոյություն ունեցող կապերի զուտ ձևաբանական վերլուծությամբ։ Հետագայում նա լրացրել է այդ վերլուծությունը իմաստաբանական տեսությամբ, ինդուկտիվ տրամաբանությունը ներկայացրել է որպես հավանականային տրամաբանություն, զարգացրել է մոդալ տրամաբանության իմաստաբանական մեկնաբանությունը և, որոնց արդյունքներից շատերը կիրառվել են կիբեռնետիկայում։ Կառնապի վերջին շրջանի աշխատություններում ակնհայտ են բնագիտական-մատերիալիստական միտումները, որոնք, սակայն, անհրաժեշտ զարգացում չեն ստացել։

Ռուդոլֆ Կառնապ
Rudolf Carnap
Ծնվել էմայիսի 18, 1891(1891-05-18)[1][2][3][…] Ռոնսդորֆ, Պրուսիայի թագավորություն, Գերմանական կայսրություն[4][5][6]
Մահացել էսեպտեմբերի 14, 1970(1970-09-14)[1][7][8][…] (79 տարեկան) Սանտա Մոնիկա, Լոս Անջելես շրջան, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ[9][10][11]
Բնակության վայր(եր)Վուպերտալ և Կալիֆոռնիա
Քաղաքացիություն Գերմանական կայսրություն,  ԱՄՆ,  Վայմարյան Հանրապետություն և  Նացիստական Գերմանիա
Դավանանքաթեիզմ
ՈւղղությունՏրամաբանական պոզիտիվիզմ
Մասնագիտությունվերլուծաբան փիլիսոփա, էսպերանտիստ, լեզվի փիլիսիփա, տրամաբան, գիտության փիլիսոփա, համալսարանի դասախոս և փիլիսոփա
Հաստատություն(ներ)Վիեննայի համալսարան, Պրահայի Կարլի համալսարան, Չիկագոյի համալսարան և Լոս Անջելեսի կալիֆոռնյան համալսարան
Գործունեության ոլորտփիլիսոփայություն, մետաֆիզիկա, իմացաբանություն, տրամաբանություն, լեզվի փիլիսոփայություն և մաթեմատիկայի փիլիսոփայություն
ԱնդամակցությունԱրվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա և ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա
Ալմա մատերԵնայի համալսարան (1921), HU Berlin (1918), Ֆրայբուրգի համալսարան և Վիեննայի համալսարան
Գիտական աստիճանփիլիսոփայության դոկտոր (1921)
Տիրապետում է լեզուներինէսպերանտո, գերմաներեն[12] և անգլերեն[1][12]
Գիտական ղեկավարBruno Bauch?[13] և Robert Haussner?[13]
Եղել է գիտական ղեկավարAbner Shimony?, Robert Monroe Palter?[13] և David Kaplan?
Ազդվել էԳոտլոբ Ֆրեգե, Ալբերտ Այնշտայն, Էռնստ Մախ, Իմանուիլ Կանտ, Ալֆրեդ Տարսկի, Ֆրանց Բրենտանո, Էդմունդ Հուսերլ, Լյուդվիգ Վիտգենշթայն, Հանս Վայհինգեր[14] և Bruno Bauch?
Պարգևներ
 Rudolf Carnap Վիքիպահեստում

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  3. ↑ 3,0 3,1 Gran Enciclopèdia Catalana (կատ.) — Grup Enciclopèdia, 1968.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 http://books.google.com/books/about/An_Introduction_to_the_Philosophy_of_Sci.html?id=Ce_obykgf8cC
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 http://books.google.com/books/about/The_Logical_Structure_of_the_World.html?id=WgY2ZMsJtQgC
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 http://books.google.com/books/about/Logical_Empiricism_at_Its_Peak.html?id=hf0Ar62uA34C
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 http://www.brainyquote.com/quotes/authors/r/rudolf_carnap.html
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 Nationalencyklopedin (շվեդերեն) — 1999.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 http://www.astro.com/astro-databank/Carnap,_Rudolf
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 http://www.wisdomsupreme.com/dictionary/rudolf-carnap.php
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Rudolf_Carnap
  12. ↑ 12,0 12,1 CONOR.Sl
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 Mathematics Genealogy Project — 1997.
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 Bouriau C. Le « comme si » — 2013. — P. 123—138. — ISBN 978-2-204-09860-1
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ռուդոլֆ Կառնապ» հոդվածին։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 5, էջ 271)։  
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ռուդոլֆ_Կառնապ&oldid=9785670» էջից