Վիքիպեդիա

Ռիչարդ Կարպ

Ռիչարդ Կարպ (անգլ.՝ Richard Manning Karp հունվարի 3, 1935(1935-01-03)[1][2], Բոստոն, ԱՄՆ[1]), ամերիկացի գիտնական՝ հաշվիչ համակարգերի տեսության ոլորտում, Թյուրինգի մրցանակի դափնեկիր, ԱՄՆ Գիտությունների ազգային ակադեմիայի անդամ (1980), ԱՄՆ Ազգային ինժեներական ակադեմիայի անդամ (1992)[14], Ֆրանսիայի գիտությունների ակադեմիայի օտարերկրյա անդամ (2002)[15]։

Ռիչարդ Կարպ
անգլ.՝ Richard Manning Karp
Ծնվել էհունվարի 3, 1935(1935-01-03)[1][2] (89 տարեկան)
Բոստոն, ԱՄՆ[1]
Քաղաքացիություն ԱՄՆ
Մասնագիտությունմաթեմատիկոս, համակարգչային գիտնական և համալսարանի դասախոս
Հաստատություն(ներ)Կալիֆոռնիայի համալսարան, Բերքլի և Վաշինգտոնի համալսարան
Գործունեության ոլորտալգորիթմների տեսություն և կենսաինֆորմատիկա
ԱնդամակցությունՖրանսիական գիտությունների ակադեմիա, ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա, Ամերիկական փիլիսոփայական ընկերություն, Գիտության զարգացման աջակցության ամերիկյան ասոցացիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Ճարտարագիտական ազգային ակադեմիա, Հաշվողական տեխնիկայի ասոցիացիա և Արդյունաբերական և կիրառական մաթեմատիկայի ընկերություն[3]
Ալմա մատերՀարվարդի համալսարան, Հարվարդի ճարտարագիտության և կիրառական գիտությունների դպրոց և Կալիֆոռնիայի համալսարան, Բերքլի
Տիրապետում է լեզուներինանգլերեն[4]
Գիտական ղեկավարAnthony Oettinger?[5]
Եղել է գիտական ղեկավարՆոամ Նիսան, Ռաջիվ Մոտվանի, Նարենդրա Կարմարկար, Բարբարա Սիմոնս, Eric P. Xing?, Ռոբերտ Մ. Քելլեր[5], Վալերի Քինգ[5], Ռայմոնդ Ռայթեր[5], Դեն Գուսֆիլդ[5], Մայքլ Լուբի[5], Ֆեյթ Էլեն[5], Kellogg S. Booth?[5], Թոմաս Ջերոմ Շեֆեր[5], Քեթլին Մարի Օ'Հարա[5], Սուխամայ Կունդու[5], Դենի Սորոկեր[5], Հովարդ Ջեֆրի Կարլոֆ[5], Prabhakar Lakshman Ragde?[5], Ժան-Լուի Գոֆեն[5], George W. Hartzell, III?[5], Դենիել Ֆասուլո[5], Լի Ահարոն Նյուբերգ[5], Իսմար Վիաննա Սիլվա Ֆիլո[5], Անդրես Վայնտրաուբ Պոհորիլ[5], Նորմ Զադա[5], Էն Գինզթոն Քոթրել[5], Ռոբերտ Մալքոլմ Մաքգրեգոր[5], Պեդրո Գոնսալո Գազմուրի[5], Ռուբին Ջոնսոն[5], Ջեյմս Փաուել Ռիչարդսոն[5], Ջոնաթան Ալեքսանդր Ֆրանկլ[5], Սալի Ջին Ֆլոյդ[5], Ֆիլիպ Գիբոնս[5], Լիզա Հելերշտեյն[5], Yanjun Zhang?[5], Սանդրա Ս. Իրանի[5], Յունիս Է. Սանթոս[5], Աբհիջիթ Սահայ[5], Ամուլյա Հարդև Սինգհ[5] և Մանիքանդան Նարայանան[5]
Պարգևներ

Թյուրինգի մրցանակ

[6][7]

Ջոն ֆոն Նեյմանի տեսական մրցանակ

Հարվարդի համալսարանի Արվեստի և գիտության բարյրագույն դպրոցի հարյուրամյակի մեդալ

Հարվիի մրցանակ

[8]

Ֆալկերսոնի մրցանակ

[9] Ազգային գիտական մեդալ

EATCS award?

Բենջամին Ֆրանկլինի մեդալ

Կիոտոյի մրցանակ առաջատար տեխնոլոգիաների ոլորտում

[10]

Բենջամին Ֆրանկլինի մեդալ

Դիքսոնի գիտության մրցանակ

Տեխնիոնի պատվավոր դոկտոր

Վեյցմանի ինստիտուտի պատվավոր դոկտոր

ACM-ի անդամ

[11]

Արդյունաբերական և կիրառական մաթեմատիկայի ընկերության անդամ

[12]

Ֆրեդերիկ Վ․ Լանչեստերի մրցանակ

 և

Ցյուրիխի տեխնիկական բարձրագույն դպրոցի պատվավոր դոկտոր

[13]
Կայքeecs.berkeley.edu/Faculty/Homepages/karp.html
 Richard Karp Վիքիպահեստում

Կենսագրություն խմբագրել

Ռիչարդ Կարպը ծնվել է 1935 թվականին Մասաչուսեթս (անգլ.՝ Massachusetts) նահանգի Բոստոն քաղաքում։ Հայրը՝ Էյբրահամ Լուիս Կարպը (1908-1981), միջնակարգ դպրոցի մաթեմատիկայի ուսուցիչ և տնօրեն է եղել, մայրը՝ Ռոզա Կարպը (1912-2000), Ռուսական կայսրությունից[16] գաղթած հրեա ընտանիքից էր։ Նա ունի իրենից փոքր մեկ քույր՝ Քերոլինը և երկու եղբայր՝ Ռոբերտը և Դեյվիդը (անգլ.՝ David A. Karp): Դեյվիդը ծնվել է 1944 թվականին, մասնագիտությամբ սոցիոլոգ է։

Կրթություն խմբագրել

Դպրոցն ավարտելուց հետո Ռիչարդն ընդունվել է Հարվարդի համալսարան, որտեղ 1955 թվականին ստացել է բակալավրի աստիճան, 1956 թվականին՝ գիտությունների մագիստրոսի աստիճան, և վերջապես, 1959 թվականին՝ կիրառական մաթեմատիկայի գծով փիլիսոփայության դոկտորի աստիճան։

Ուսումը ավարտելուց հետո Ռիչարդ Կարպը 9 տարի աշխատել է IBM (անգլ.՝ IBM (International Business Machines) հետազոտական կենտրոնում (Թոմաս Վաթսոն կրտսերի գլխավորած հետազոտական կենտրոնում անգլ.՝ Thomas J. Watson Research Center): 1968 թվականից նա Կալիֆորնիայի Բերկլիի համալսարանի ինֆորմատիկայի, մաթեմատիկայի և գործողությունների հետազոտության (գործողությունների հետազոտման մաթեմատիկական մեթոդներ) պրոֆեսոր է, որտեղ և աշխատում է մինչև հիմա։ Այդ ընթացում չորս տարի աշխատել է Սիեթլի Վաշինգտոնի համալսարանում։

Ներդրումներ խմբագրել

1971 թվականին Կարպը Ջեկ Էդմոնդսի հետ մշակել է տրանսպորտային ցանցում առավելագույն հոսքը գտնելու ալգորիթմ, որը նրանց անունով անվանվել է «Էդմոնդս-Կարպ ալգորիթմ» (Edmonds–Karp algorithm): Մեկ տարի հետո Կարպը հրատարակել է իր՝ «Կոմբինատորային խնդիրների նվազողականություն» («Reducibility Among Combinatorial Problems»)[17] աշխատանքը, որտեղ նա ապացուցել է 21 լուծելիության խնդիրների NP ամբողջականությունը (Karp's 21 NP-complete problems):

1973 թվականին Կարպը և Ջոն Հոպքրոֆտը հրատարակել են Հապքրոֆտ-Կարպ ալգորիթմը, որը երկկողմ գրաֆներում տարրերի քանակի առավելագույն համապատասխանությունը գտնելու հայտնի ամենաարագ մեթոդն է[18]։

1980 թվականին Կարպը Ջոն Լիպտոնի հետ ապացուցել է Կարպ-Լիպտոնի թեորեմը (անգլ.՝ Karp–Lipton theorem):

1987 թվականին Ռիչարդը Մայքլ Ռաբինի հետ մշակել է ինֆորմացիայի որոնման ենթատող գտնելու ալգորիթմը (String-searching algorithm), որն անվանվել է նրանց պատվին[18]։

Ռիչարդ Կարպը շատ այլ կարևոր հայտագործություններ է արել ինֆորմատիկայում, օպերացիոն հետազոտություններ է կատարել համակցված արգորիթմների ոլորտում։ Այժմ նա զբաղվում է կենսաինֆորմատիկայի ոլորտի հետազոտություններով[18]։

Ճանաչում խմբագրել

  • 2009 թվականի վերջին Ռոբերտ Կարպը զբաղեցրել է 35-րդ տեղը CiteSeer[19] նախագծի առավել մեջբերված հեղինակների ցանկում
  • 1977 թվականին՝ Ֆրեդերիկ Լանչեստերի մրցանակ (անգլ.՝ Frederick W. Lanchester Prize), ORSA
  • 1979 թվականին՝ Ֆալկերսոնի մրցանակ, Ամերիկայի մաթեմատիկական համայնքի մրցանակ
  • 1985 թվականին՝ Թյուրինգի մրցանակ՝ ալգորիթմների տեսության մեջ շարունակական ներդրումների համար, այդ թվում նաև ցանցային հոսքերում արդյունավետ ալգորիթմների և այլ համակցված օպտիմիզացման խնդիրների մշակման համար, բազմանոմիալ բարդության հաշվարկների և արդյունավետության ինտուիտիվ հասկացության համադրման համար, և, ամենագլխավորը՝ NP ամբողջականության տեսության մեջ ներդրումների համար։
  • 1987 թվականին «Ջոն ֆոն Նեյմանի լեկցիա» կիրառական մաթեմատիկայի ոլորտում ունեցած ներդրումների համար
  • 1990 թվական՝ Ֆոն Նեյմանի Տեսության մրցանակ, ORSA
  • 1994 թվական՝ ACM Պատվավոր անդամություն
  • 1995 թվական՝ Չարլզ Բեբբիջի մրցանակ
  •  1996 թվական՝ ԱՄՆ Ազգային գիտական մեդալ
  • 1998 թվական՝ Հարվի մրցանակ, Իսրայելի տեխնիկական ինստիտուտ
  •  2004 թվական՝ Բենջամին Ֆրանկլինի մեդալ
  • 2008 թվական՝ Կիոտոյի մրցանակ
  • 2008 թվական՝ Դիքսոնի մրցանակ

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Deutsche Nationalbibliothek Record #170367800 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
  2. ↑ 2,0 2,1 SNAC — 2010.
  3. ↑ https://www.siam.org/prizes-recognition/fellows-program/all-siam-fellows
  4. ↑ Identifiants et Référentiels (ֆր.) — ABES, 2011.
  5. ↑ 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 5,10 5,11 5,12 5,13 5,14 5,15 5,16 5,17 5,18 5,19 5,20 5,21 5,22 5,23 5,24 5,25 5,26 5,27 5,28 5,29 5,30 5,31 5,32 5,33 5,34 5,35 Mathematics Genealogy Project — 1997.
  6. ↑ https://amturing.acm.org/award_winners/karp_3256708.cfm
  7. ↑ https://awards.acm.org/award_winners/karp_3256708#140
  8. ↑ https://harveypz.net.technion.ac.il/harvey-prize-laureates/
  9. ↑ https://www.ams.org/prizes-awards/pabrowse.cgi?parent_id=17
  10. ↑ https://www.kyotoprize.org/en/laureates/
  11. ↑ https://awards.acm.org/award_winners/karp_3256708#158
  12. ↑ https://www.siam.org/prizes-recognition/fellows-program/all-siam-fellows?page=2
  13. ↑ https://inf.ethz.ch/de/departement/auszeichnungen-und-rankings/ehrendoktoren.html
  14. ↑ Dr. Richard M. Karp(անգլ.)
  15. ↑ Richard Karp(ֆր.)
  16. ↑ Ռիչարդի մոր ընտանիքը եկել էր Ռուսական կայսրության Գրոդնենսկի նահանգից
  17. ↑ «Reducibility Among Combinatorial Problems» Արխիվացված 2011-06-29 Wayback Machine, Р. Карп, 1972 год(անգլ.)
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 «Richard M. Karp» (անգլերեն) — Биография.
  19. ↑ Statistics — Most Cited Authors in Computer Science

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ռիչարդ Կարպ» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ռիչարդ_Կարպ&oldid=9744356» էջից