Մասնակից:Քրիստինե Աղինյան/Ավազարկղ
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Քրդական խոհանոցը (քրդ.՝ خواردنی کوردی or Xwarina Kurdî) բաղկացած է քուրդ ժողովրդի պատրաստած կերակրատեսակների բազմազանությունից: Քրդերի և նրանց անմիջական հարևանների՝ Իրանի, Թուրքիայի, Իրաքի, Սիրիայի և Հայաստանի միջև կան մշակութային նմանություններ: Որոշ ուտեստներ, օրինակ՝ բիրանի, Հնդկաստանի մայրցամաքի հետ է կապված: Քրդական սնունդը բնորոշ է արեւմտաասիական խոհանոցին:
Խոհարարական սովորույթներ
խմբագրելՔրդական սննդակարգը ներառում է մրգերի և բանջարեղենի լայն տեսականի: Գառն ու հավը հիմնական միսն է: Նախաճաշը սովորաբար ներառում է հաց, պանիր, մեղր, ոչխարի կամ կովի մածուն և մի բաժակ սև թեյ: Ճաշի ժամանակ գառան միսն ու բանջարեղենը տապակում են տոմատի սոուսով և մատուցում են բրնձով կամ հացով (Naan): Քրդստանի կլիման և հողը բարենպաստ պայմաններ են ստեղծում խաղողի, նռան, թզի և ընկույզի համար: Քրդական մեղրը չունի սուր համ և հաճախ վաճառվում է մեղրահացի տեսքով: Քրդստանը կաթնամթերք է արտադրում ոչխարի և կովի կաթից և պատրաստում են բազմաթիվ տեսակի քուֆթա և կուբբա՝ մսով լցոնած պելմենի:
Քրդական խոհանոցը առատորեն օգտագործում է թարմ խոտաբույսեր[1]:
Քաղցր սև թեյը և դառը ուժեղ սուրճը շատ տարածված ըմպելիք է։ Մեկ այլ սիրված քրդական ըմպելիք է «մաստավը» (Sorani) կամ «Ava Mast»-ը, մածուն և աղ՝ խառնված ջրի հետ: Դրա ֆերմենտացված տարբերակը կոչվում է թան (Doogh)[2] : Երկու ըմպելիքներն էլ հաճախ մատուցվում են սամիթի, անանուխի և Պիստակենի բթատերև ծառի սերմեր հետ մեկտեղ:
Քրդական խոհանոցի հիմնական բաղադրիչներն են՝ բերբեզելը, բիրիանին, դոկլիվը, քելանը, կուլլերենասկեն, կուտիլկը, պարև տոբուլին, կուկին (մսով կամ բանջարեղենով կարկանդակներ), բիրինչը (սպիտակ բրինձ մսով կամ բանջարեղենով և խոտաբույսերով) և մի շարք աղցաններ, խմորեղեն և խմիչքներ՝ հատուկ Քրդստանի տարածաշրջանին բնորոշ: Այլ հայտնի ուտեստներ են՝ մակլուբա, կոֆտա, շիֆտա, շիլահ / մարագա, սպանախ ձվով, ցորենով և ոսպով ապուր, բազուկից և մսով ապուր, քաղցր շաղգամ, հիլի թխվածքաբլիթներ, բուրգուլ փլավ, մենեմեն, մեհիր, ուռ և ռուվի, յապրախ և չիչմա։ Այս ուտեստը տարածված է Էրբիլում (Էրբիլ), Տեֆտիում, նիսկենեում և նանե նիսկայում[3]:
Քրդական հայտնի ուտեստներից մեկը Քարդուպիլաուն է, որը տարածված է Պիրանշահրում և Մահաբադում:
Սավարը քուրդ ֆերմերների շրջանում ավանդական կերակուր է, պատրաստվում է ցորենի հատիկներից, որոնք խաշում են, արևը տակ չորացնում և հարվածում հավանգով՝ կեղևից ազատվելու համար, հետո ցորենը աղում են ջրաղացի մեջ (destarr)[4]:
Տապսին սմբուկի, կանաչ պղպեղի, դդմի և կարտոֆիլի ուտեստ է լոլիկի մի փոքր կծու սոուսով։ Քրդական տիպիկ նախաճաշը բաղկացած է պանիրից, կարագից, ձիթապտուղից, ձվից, լոլիկից, վարունգից, կանաչ պղպեղից, ռեցելից (ջեմ, մարմելադ կամ ջեմ) և մեղրից: Քրդստանում երշիկեղենը, հացաբուլկեցենը և նույնիսկ ապուրները կարող են լինել նախաճաշին[5]:
Տոնական հանդիսություններ
խմբագրելՆոյեմբերյան փառատոնի ժամանակ քրդերը գյուղական վայրերում կազմակերպում են խնջույքներ, ուտում ավանդական սնունդ, հաճախ տոլմա և պարում Halparke կոչվող ավանդական քրդական պարը:
Տես նաև
խմբագրել- Քրդական սուրճ՝ տաք ըմպելիք, որը պատրաստվում է տերեբինթից:
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ «Kurdistan's cuisine». Krg.org. 2010-06-27. Վերցված է 2012-05-21-ին.
- ↑ «Kurdistan's cuisine». Krg.org. 2010-06-27. Վերցված է 2012-05-21-ին.
- ↑ «Middle East». Web.archive.org. 2008-02-01. Արխիվացված է օրիգինալից February 1, 2008-ին. Վերցված է 2012-05-21-ին.
- ↑ «The food that launched civilization». Google.com. 2012-05-05. Վերցված է 2012-05-21-ին.
- ↑ «Iraqi Kurdish, Life Style». London: Guardian.co.uk. 2007-04-07. Վերցված է 2012-05-21-ին.