Քուրդիստանի նահանգ
Քուրդիստան կամ Քորդեսթան (քրդ.՝ پارێزگای کوردستان, պարս.՝ استان کردستان, Օսթան-է Քորդեսթան), օսթան (նահանգ) Իրանի արևմուտքում, Իրանի 31 օսթաններից մեկը։ Հյուսիսից սահմանակից է Արևմտյան Ադրբեջան, հյուսիս-արևելքից` Զանջան, արևելքից` Համադան, հարավից` Քերմանշահ օսթաններին, արևմուտքից` Իրաքին։ Օսթանի տարածքը կազմում է 29 137 կմ², բնակչությունը վերջին մարդահամարի տվյալներով` ▲1 603 011 մարդ (2016)[1]։ Վարչական կենտրոնը Սանանդաջ քաղաքն է (քրդ.՝ Sine)։
 պարս.՝ استان کردستان | |
|---|---|
 | |
| Երկիր |  Իրան |
| Կարգավիճակ | օսթան (նահանգ) |
| Մտնում է | Իրան |
| Վարչկենտրոն | Սանանդաջ |
| Բնակչություն | ▲1 603 011 մարդ (2016)[1] |
| Տարածք | 29 137 կմ² |
 | |
| Սահմանակցում է | Սուլեյմանիե մարզ, Արևմտյան Ադրբեջան և Համադանի նահանգ |
| Ժամային գոտի | UTC+3:30 |
| Փոխարինեց | Ardalan? |
| ISO 3166-2 կոդ | IR-12 |
| Հեռախոսային կոդ | 0871 |
Օսթանը ձևավորվել է Գիլան օսթանի արևմտյան շրջանների անջատման արդյունքում[2]։ 2014 թվականից օսթանը մասն է կազմում Իրանի 3-րդ տարածաշրջանի[3], որի կենտրոնն է Թավրիզ քաղաքը։ Օսթանի տարածքը համապատասխանում է պատմական Արդալան երկրամասին։
Բնակչություն
խմբագրել2006 թվականի մարդահամարի տվյալներով օսթանի բնակչությունը կազմում էր 1 416 334 մարդ` 337 179 տնային տնտեսություններում[4]։ 2011 թվականի մարդահամարը հաշվառել էր 1 493 645 մարդ, որոնք ապրում էին 401 845 տնտեսություններում[5]։ Ըստ վերջին` 2016 թվականի մարդահամարի տվյալների` բնակչությունը կազմում էր արդեն 1 603 011 մարդ` 471 310 տնտեսություններում[6]։
Տասը հազարից ավել բնակչությամբ քաղաքներն են Սանանդաջը (բնակչությունը 2016 թվականի դրությամբ` 412 767 մարդ), Սեքեզը (165 258 մարդ), Մերիվանը (136 654 մարդ), Բանեն (110 218 մարդ), Ղորվեն (78 276 մարդ), Քամյարանը (57 077 մարդ), Բիջարը (50 014 մարդ), Դիվանդարեն (34 007 մարդ), Դեհգոլանը (25 992 մարդ) և Քանի Դինարը (13 059 մարդ)[7]։ Ընդհանուր առմամբ 2016 թվականի դրությամբ քաղաքներում ապրում էր 1 134 229 մարդ կամ օսթանի բնակչության 70,8%-ը[6]։
Բնակչության մեծամասնությունն օսթանում կազմում են քրդերը, որոնք հիմնականում խոսում են քրդերենի սորանի բարբառով։ Բիջար և Քորվեհ գավառներում բնակվում են նաև ազարիներ (իրանական ադրբեջանցիներ)։
Վարչական բաժանում
խմբագրելՔուրդիստան օսթանը բաժանված է 10 շահրեստանների (գավառների).
.svg)
| Շահրեստան | Բնակ. 2006[4] | Բնակ. 2011[5] | Բնակ. 2016[6] | Վարչ. կենտրոն |
|---|---|---|---|---|
| Բանե շահրեստան | 116 773 | 132 565 | 158 690 | Բանե |
| Բիջար շահրեստան | 95 461 | 93 714 | 89 162 | Բիջար |
| Դեհգոլան շահրեստան1 | — | 62 844 | 64 015 | Դեհգոլան |
| Դիվանդարե շահրեստան | 82 628 | 81 963 | 80 040 | Դիվանդարե |
| Ղորվե շահրեստան | 196 972 | 136 961 | 140 192 | Ղորվե |
| Մերիվան շահրեստան | 150 926 | 168 774 | 195 263 | Մերիվան |
| Սանանդաջ շահրեստան | 409 628 | 450 167 | 501 402 | Սանանդաջ |
| Սարվաբադ County | 53 992 | 49 841 | 44 940 | Սարվաբադ |
| Սեքեզ շահրեստան | 205 250 | 210 820 | 226 451 | Սեքեզ |
| Քամյարան շահրեստան | 104 704 | 105 996 | 102 856 | Քամյարան |
| Ընդհանուր | 1 416 334 | 1 493 645 | 1 603 011 | |
| 1Առանձնացվել է Ղորվե շահրեստանից | ||||
Տնտեսություն
խմբագրելԲնակիչների հիմնական զբաղմունքը գյուղատնտեսությունն է և ժամանակակից անասնաբուծությունը։ Բրինձը, գարին, ցորեն ու մրգերը այստեղի հիմնական գյուղմթերքներն են։ Քիմիական, մետաղական, տեքստիլ, կաշվի և սննդի արդյունաբերությունները այստեղի հիմնական արդյունաբերական ոլորտներն են։ Նահանգում շատ բարձր է գործազրկությունը. այն համարվում է Իրանի նահանգների մեջ բարձր գործազրկություն ունեցող նահանգներից մեկը։ Ըստ իրանական վիճակագրության` ավելի քան 200 000 մարդ գոյատևում է զբաղվելով կոլբարությամբ[8]։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 1,2 جمعیت به تفکیک تقسیمات کشوری (перс.) — 1965.
- ↑ Iran Provinces
- ↑ «استانهای کشور به ۵ منطقه تقسیم شدند». همشهری آنلاین (պարսկերեն). 2014 թ․ հունիսի 22. Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 27-ին.
- ↑ 4,0 4,1 «Իրանի Իսլամական Հանրապետության մարդահամար, 1385 (2006)» (պարսկերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (Excel) 2011 թ. սեպտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2022 թ. սեպտեմբերի 25-ին.
- ↑ 5,0 5,1 «Իրանի Իսլամական Հանրապետության մարդահամար, 1390 (2011)» (Excel) (պարսկերեն). Վերցված է 2022 թ. դեկտեմբերի 22-ին.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 «Իրանի Իսլամական Հանրապետության մարդահամար, 1395 (2016)» (պարսկերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (Excel) 2022 թ. մայիսի 8-ին. Վերցված է 2022 թ. դեկտեմբերի 19-ին.
- ↑ Իրանի քաղաքների բնակչությունն ըստ մարդահամարների արդյունքների (անգլ.)
- ↑ Fars News:The situation of kolbars vaguer than ever(չաշխատող հղում)
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Քուրդիստանի նահանգ» հոդվածին։ |