Հռենոս[1] (գերմ.՝ Rhein, ֆր.՝ Rhin, հոլ.՝ Rijn), գետ Արևմտյան Եվրոպայում։

Հռենոս
Vue aérienne du Rhin à Dusseldorf.jpg
Հռենոսը Դյուսելդորֆ քաղաքում
Altrheinärme.jpg
Բնութագիր
Երկարություն1233
Ավազանի մակերես185 000 կմ²
Ջրի ծախս2200
Ջրահոսք
Ակունքի տեղակայումԱլպեր
Բարձրություն2412 մ
Կոորդինատներ46°37′57″ հս․ լ. 8°40′20″ ավ. ե.HGЯO
Գետաբերան185 000
Գետաբերանի տեղակայումՀյուսիսային ծով
Բարձրություն0 մ
Գետի թեքություն1,96 մ/կմ
Տեղակայում
Հոսող հոսքերՌուր, Մայն, Նեկար, Lippe?, Sieg?, Emscher?, Մոզել, Ahr?, Lahn?, Erft?, Աարե, Vinxtbach?, Pfrimm?, Brohlbach?, Nahe?, Wutach?, Queich?, Q1472524?, Sayn?, Dürrenbach?, Möhlin?, Eisbach?, Leimbach?, Մեծ էլզասյան ջրանցք, Ahrbach?, Sissle?, Wisper?, Alb?, Saalbach?, Rench?, Weschnitz?, Angerbach?, Eckbach?, Wehra?, Ankerbach?, Alb?, Lauter?, Annaberger Bach?, Acher?, Birsig?, Rehbach?, Selz?, Wupper?, Nette?, Murg?, Kander?, Isenach?, Modau?, Wiese?, Ergolz?, Ill?, Հինտերռայն, Plessur?, Tamina?, Landquart?, Vorderrhein?, Pfinz?, Glatt?, Biber?, Töss?, Ill?, Möhlinbach?, Elz?, Murg?, Kinzig?, Radolfzeller Aach?, Düssel?, Wied?, Sauer?, Schöpfebach?, Bechtheimer Kanal?, Flehbach?, Hohnderfeldbach?, Hardtbach?, Salzbach?, Melbbach?, Schwarzbach?, Lauter?, Rotbach?, Strunde?, Breitbach?, Buersbach?, Morgenbach?, Dickelsbach?, Dickopsbach?, Speyerbach?, Duffesbach?, Durach?, Q1329926?, Vilicher Bach?, Etzgerbach?, Q1420296?, Q1434890?, Moder?, Frutz?, Q1498939?, Godesberger Bach?, Q1537249?, Q1551849?, Kölner Randkanal?, Kleine Emscher?, Möschbach?, Linzer Aach?, Obererft?, Pulheimer Bach?, Mirbesbach?, Syre?, Kriegbach?, Welz-Bach?, Königsbach?, Kalflack?, Michelsbach?, Nonnenbach?, Ohbach?, Schwarzbach?, Q2264533?, Stockacher Aach?, Sulzbach?, Q2500373?, Q2526317?, Walluf?, Altrhein?, Sint-Jansbeek?, Q15120055?, Q15134660?, Honnefer Graben?, Alfterer Bornheimer Bach?, Fonsbach?, Rheinseitenkanal?, Ginsheimer Altrhein?, Rheinniederungskanal?, Moersbach?, Frankenbach (Rhein)?, Itter?, Thur?, Birs? և Kraichbach?
Ջրի մարմիններԲոդենի լիճ և Bregenzer Ach?
ԵրկիրՇվեյցարիա Շվեյցարիա
Լիխտենշտայն Լիխտենշտայն
Ավստրիա Ավստրիա
Գերմանիա Գերմանիա
Ֆրանսիա Ֆրանսիա
Նիդերլանդներ Նիդերլանդներ
ԵրկրամասԳրաուբյուդեն, Հարավային Հոլանդիա, Բազել Շտադտ, Սուրբ Գալլենի կանտոն, Ցյուրիխ, Արգաու, Շաֆհաուզեն կանտոն, Տուրգաու, Բազել-Լանդ, Հյուսիսային Հռենոս-Վեստֆալիա, Հեսսեն, Բադեն-Վյուրթեմբերգ և Ռայնլանդ Պֆալց
ՋրահավաքՌեյնի ավազան
Karte des Rhein.svg
Գետը Վիքիպահեստում

Սկիզբ է առնում Ալպերում (Շվեյցարիայում) և թափվում Հյուսիսային ծովը՝ առաջացնելով դելտա։ Հոսում է Շվեյցարիայի, Լիխտենշտայնի, Ավստրիայի, Գերմանիայի, Ֆրանսիայի և Նիդեռլանդների տարածքով։ Երկարությունը 1320 կմ է, նավարկելի է 952 կմ (մինչև Բազել և Բոդենի լճով)։ Ջրանցքներով միացված է Ռոն, Մառն, Վեզեր, Էլբա, Էմս գետերին։ Հռենոսի ափին են Բազել (Շվեյցարիա), Ստրասբուրգ (Ֆրանսիա), Մանհայմ, Մայնց, Բոնն, Քյոլն, Դյուսելդորֆ, Դյուսբուրգ քաղաքները, գետաբերանում՝ Ռոտերդամ ծովային նավահանգիստը (Նիդեռլանդներ

ՍտուգաբանությունԽմբագրել

Անվանման ծագումը բացատրվում է մի քանի կերպ։ Ոմանք գտնում են, որ այն առաջացել է կելտական լեզուներից և կապված է «ջուր» հասկացության հետ։ Որպես հիմք առավելապես ընդունվում է գալլ. renos, rhenus կամ rino (իմաստները՝ «հոսող ջուր, գետից» մինչև «լիճ, ծով»)։ Ոմանք էլ անվանման առաջացումը կապում են հնդեվրոպական ri «գնալ, հոսել, շտապել» հիմքի հետ՝ ri-enos «հոսող ջուր»։ Անվանման լատիներեն գրությունը եղել է Rhenus[2]:

ՊատկերասրահԽմբագրել

ԾանոթագրություններԽմբագրել

  1. Հովհաննես Բարսեղյան (2006)։ «Աշխարհագրական անունների հայերեն տառադարձության մասին որոշում»։ Տերմինաբանական և ուղղագրական տեղեկատու։ Երևան: 9-րդ հրաշալիք։ էջ 53։ ISBN 99941-56-03-9 
  2. Հ. Ղ. Գրգեարյան, Ն. Մ. Հարությունյան (1989)։ Աշխարհագրական անունների բառարան, Հ-Ֆ։ Երևան: «Լույս»։ էջ 38-39