Կազիմերա Իլլակովիչ

Կազիմերա Իլլակովիչ (լեհ.՝ Kazimiera Iłłakowiczówna, Կազիմերա Իլլակովիչովնա, օգոստոսի 6, 1892(1892-08-06)^[…], Վիլնյուս, Ռուսական կայսրություն - փետրվարի 16, 1983(1983-02-16)^[…], Պոզնան, Լեհաստանի Ժողովրդական Հանրապետություն), լեհ բանաստեղծուհի, արձակագիր, դրամատուրգ, թարգմանիչ։ Տպագրվել է «արական» ազգանվան տարբերակով։

Կազիմերա Իլլակովիչ լեհ.՝ Kazimiera Iłłakowiczówna
Ծնվել է	օգոստոսի 6, 1892(1892-08-06)[…]
Ծննդավայր	Վիլնյուս, Ռուսական կայսրություն
Վախճանվել է	փետրվարի 16, 1983(1983-02-16)[…] (90 տարեկան)
Վախճանի վայր	Պոզնան, Լեհաստանի Ժողովրդական Հանրապետություն
Գերեզման	Պովոնզկի գերեզմանատուն
Մասնագիտություն	թարգմանչուհի, գրող, բանաստեղծուհի, փիլիսոփա և արձակագիր
Լեզու	լեհերեն
Քաղաքացիություն	Լեհաստան
Կրթություն	Օքսֆորդի համալսարան և Կրակովի համալսարան
Պարգևներ	և
Ազգականներ	Թոմաշ Զան
Kazimiera Iłłakowiczówna Վիքիպահեստում

Կենսագրություն

Կազիմերա Իլլակովիչը ծնվել է արտամուսնական կապից։ Հայրական կողմից նրա պապը՝ Թոմաշ Զանը, բանաստեղծ և ֆիլոմատների ընկերության անդամ էր ու մտերմություն էր անում Ադամ Միցկևիչի հետ։ Վաղ տարիքում զրկվել է ծնողներից, դաստիարակվել է հարազատների կողմից Դվինսկի (այժմ՝ Դաուգավպիլս) մոտակայքում գտնվող դաստակերտում։ Մեծացել է լեզուների խաչմերուկում։ Սովորել է Դվինսկի ռուսական գիմնազիայում, բնակվել Սանկտ Պետերբուրգում (1904-1905, 1907):

1908-1909 թվականներին սովորել է Ժնևում, 1910-1914 թվականներին՝ Օքսֆորդի և Կրակովի Յագելլոնյան համալսարանում, որտեղ էլ ծանոթացել է Յուզեֆ Պիլսուդսկու հետ։ Առաջին համաշխարհային պատերազմի տարիներին ռուսական բանակում ծառայել է որպես բուժքույր։ Արիության համար արժանացել է Գեորգիևյան խաչի։

1917-1918 թվականներին բնակվել է Պետրոգրադում, տպարանում աշխատել որպես սրբագրիչ։ 1918 թվականից ծառայել է Լեհաստանի ԱԳՆ-ում, 1926-1935 թվականներին եղել է դիմում բողոքների գծով Պիլսուդսկու քարտուղարը, մարշալի մահից հետո վերադարձել է ԱԳՆ։ 1936-1938 թվականներին շրջագայել է Եվրոպական երկրներում և դասախոսություններ կարդացել Պիլսուդսկու մասին։ 1939 թվականին տեղափոխվել է Ռումինիա, որտեղ պատերազմի տարիներն անցկացրել է Կլուժում, դասավանդել է լեզուներ, սովորել ռումիներեն և հունգարերեն։ 1947 թվականին վերադարձել է Լեհաստան։ Մինչև 1954 թվականը, հայրենիքում տպագրվում էին միայն նրա թարգմանությունները։

Մահ

Կազիմերա Իլլակովիչի գերեզմանը Պոզնանում

Կատարակտի դեմ մի քանի վիրահատություններից հետո՝ կյանքի վերջին տարիներին, նա կուրանում է։ Բնակվել և մահացել է Պոզնանում։ Թաղված է Վարշավայի Հին Պովոնզկիի գերեզմանատանը։

Ստեղծագործական ուղի

Կազիմերա Իլլակովիչի անվան թանգարանը Պոզնանում

Կազիմերա Իլլակովիչն առաջին անգամ հանդես է եկել «Եիտասարդ Լեհաստանի» միջավայրում, մտերիմ է եղել Սկամանդր բանաստեղծական խմբի անդամների հետ։ Ընկերություն է արել Մարիա Դոմբրովսկայի (Դոմբրովսկան Օրագրում Իլլակովիչին համեմատում է Սուրբ Թերեզայի հետ), Ստանիսլավ Վիտկևիչի և Յուլիան Տուվիմի հետ։ Իլլակովիչի մետաֆիզիկական քնարերգությունում նկատելի է բարոկկո պոեզիայի (Յուզեֆ Բակայի), լեհական ռոմանտիզմի և Բոլեսլավ Լեսմյանի քնարերգության ազդեցությունը։ Կատինի և Պոզնանի բանվորների գնդակահարության մասին գրողի բանաստեղծություններն առաջին անգամ Լեհաստանում հրատարակվել են 1989 թվականից հետո։

Հեղինակ է երեխաների համար բանաստեղծությունների և հեքիաթների գրքերի, արձակ հուշերի և մի քանի դրամաների։ Թարգմանել է Գյոթեին («Էգմոնտ»), Լև Տոլստոյին («Աննա Կարենինա»), Հայնրիխ Բյոլին («Վաղ տարիների հացը»), Էնդրե Ադիի, Էմիլի Դիքինսոյի բանաստեղծությունները։

Բանաստեղծությունների ժողովածուներ

• Ikarowe loty (1911)
• Trzy struny (1917)
• Śmierć Feniksa (1922)
• Rymy dziecięce (1923)
• Połów (1926)
• Obrazy imion wróżebne (1926)
• Płaczący ptak (1927)
• Popiół i perły (1930)
• Słowik litewski (1936)
• Wiersze o Marszałku Piłsudskim 1912-1935 (1936)
• Wiersze bezlistne (1942)
• Lekkomyślne serce (1959)
• Wiersze dziecięce (1959)
• Szeptem (1966)
• Ta jedna nić. Wiersze religijne (1967)
• Liście i posągi (1968)
• Odejście w tło (1976)

Ճանաչում

Իլլակովիչի բանաստեղծական ձիրքը, մարդկային հատկանիշները և քաղաքացիական դիրքորոշումը մշտապես խորին հարգանք են վայելել։ Նրան շնորհվել են Վիլնյուս քաղաքի գրական մրցանակ (1930), Պետական գրական մրցանակ (1935), Գրականության և արվեստի նախարարության մրցանակ (1967), Պոզնան քաղաքի մրցանակ (1968) և այլ մրցանակներ, Պոզնանի Ադամ Միցկևիչ համալսարանի պատվավոր դոկտոր (1981):

1983 թվականից լավագույն բանաստեղծական դեբյուտի համար սահմանվել է Կազիմիր Իլլակովիչի անվան մրցանակ։ Բանաստեղծուհու Պոզնանում գտնվող կոմունալ բնակարանը 1984 թվականին վերածվել է թանգարանի։

Կարոլ Շիմանովսկին, Վիտոլդ Լյուտոսլավսկին և ուրիշ լեհ կոմպոզիտորներ երաժշտություն են գրել Իլլակովիչի բանաստեղծությունների համար։

Պարգևներ և կոչումներ

• Վիլնյուս քաղաքի գրական մրցանակ (1930)
• Լեհաստանի Վերածննդի շքանշանի սպայի խաչ (1934)
• Լեհաստանի գրականության ակադեմիայի ոսկե դափնեկիր (1935)
• Ռումինիայի թագի շքանշանակիր (1938)
• Պոզնան քաղաքի մրցանակ (1968)
• Պոզնանի Ադամ Միցկևիչ համալսարանի պատվավոր դոկտոր (1981)

Գրականություն

• Swirski T.M. Religious elements in the poetry of Kazimiera Illakowicz. Ottawa: National Library of Canada, 1981
• Danielewska L. Portrety godzin: o Kazimierze Iłłakowiczównie. Warszawa: Czytelnik, 1987
• Ołdakowska-Kuflowa M. Chrześcijańskie widzenie świata w poezji Kazimiery Iłłakowiczówny. Lublin: Red. Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1993

Ռուսերեն հրապարակումներ

• Стихи. Пер. с польск. и вступл. Н.Астафьевой // Иностранная литература 1974 № 12, с.3-11 [Стихи]. Пер. с польск. Н.Астафьевой //Польша 1976 № 3
• [Стихи] // Польские поэты. Стафф. Иллакович. Пшибось. Ружевич. Шимборская. М. Худож.лит. 1978 с.97-136 Переводы Н.Астафьевой, Е.Благининой, Ю.Мориц, Д.Самойлова
• Из книги стихов «Пепел и перлы». Пер. и предисл. Н.Астафьевой//Даугава 1996 № 6 cc.127-130
• [Стихи] // Н.Астафьева, В.Британишский Польские поэты ХХ ыека. Антология т. I СПб: Алетейя, 2000 с.77-105
• [Стихи] // Астафьева Н. Польские поэтессы: Антология. СПб: Алетейя, 2002, с.106-163

Արտաքին հղումներ

• Страница в Журнальном зале

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կազիմերա Իլլակովիչ» հոդվածին։