Վիքիպեդիա

Կազիմերա Իլլակովիչ

Կազիմերա Իլլակովիչ (լեհ.՝ Kazimiera Iłłakowiczówna, Կազիմերա Իլլակովիչովնա, օգոստոսի 6, 1892(1892-08-06)[1][2][3][…], Վիլնյուս, Ռուսական կայսրություն - փետրվարի 16, 1983(1983-02-16)[1][4][2][…], Պոզնան, Լեհաստանի Ժողովրդական Հանրապետություն), լեհ բանաստեղծուհի, արձակագիր, դրամատուրգ, թարգմանիչ։ Տպագրվել է «արական» ազգանվան տարբերակով։

Կազիմերա Իլլակովիչ
լեհ.՝ Kazimiera Iłłakowiczówna
Ծնվել էօգոստոսի 6, 1892(1892-08-06)[1][2][3][…]
ԾննդավայրՎիլնյուս, Ռուսական կայսրություն
Վախճանվել էփետրվարի 16, 1983(1983-02-16)[1][4][2][…] (90 տարեկան)
Վախճանի վայրՊոզնան, Լեհաստանի Ժողովրդական Հանրապետություն
ԳերեզմանՊովոնզկի գերեզմանատուն
Մասնագիտությունթարգմանչուհի, գրող, բանաստեղծուհի, փիլիսոփա և արձակագիր
Լեզուլեհերեն
Քաղաքացիություն Լեհաստան
ԿրթությունՕքսֆորդի համալսարան և Կրակովի համալսարան
Պարգևներ
Ծառայության ոսկե խաչ Լեհաստանի վերածննդի շքանշանի աստղով կոմանդոր Լեհաստանի վերածննդի շքանշանի կոմանդոր Լեհաստանի վերածննդի շքանշանի սպա Ակադեմիական ոսկե դափնի և Decade of Independence Regained
ԱզգականներԹոմաշ Զան
 Kazimiera Iłłakowiczówna Վիքիպահեստում

Կենսագրություն խմբագրել

Կազիմերա Իլլակովիչը ծնվել է արտամուսնական կապից։ Հայրական կողմից նրա պապը՝ Թոմաշ Զանը, բանաստեղծ և ֆիլոմատների ընկերության անդամ էր ու մտերմություն էր անում Ադամ Միցկևիչի հետ։ Վաղ տարիքում զրկվել է ծնողներից, դաստիարակվել է հարազատների կողմից Դվինսկի (այժմ՝ Դաուգավպիլս) մոտակայքում գտնվող դաստակերտում։ Մեծացել է լեզուների խաչմերուկում։ Սովորել է Դվինսկի ռուսական գիմնազիայում, բնակվել Սանկտ Պետերբուրգում (1904-1905, 1907)[5]:

1908-1909 թվականներին սովորել է Ժնևում, 1910-1914 թվականներին՝ Օքսֆորդի և Կրակովի Յագելլոնյան համալսարանում, որտեղ էլ ծանոթացել է Յուզեֆ Պիլսուդսկու հետ։ Առաջին համաշխարհային պատերազմի տարիներին ռուսական բանակում ծառայել է որպես բուժքույր։ Արիության համար արժանացել է Գեորգիևյան խաչի։

1917-1918 թվականներին բնակվել է Պետրոգրադում, տպարանում աշխատել որպես սրբագրիչ։ 1918 թվականից ծառայել է Լեհաստանի ԱԳՆ-ում, 1926-1935 թվականներին եղել է դիմում բողոքների գծով Պիլսուդսկու քարտուղարը, մարշալի մահից հետո վերադարձել է ԱԳՆ։ 1936-1938 թվականներին շրջագայել է Եվրոպական երկրներում և դասախոսություններ կարդացել Պիլսուդսկու մասին։ 1939 թվականին տեղափոխվել է Ռումինիա, որտեղ պատերազմի տարիներն անցկացրել է Կլուժում, դասավանդել է լեզուներ, սովորել ռումիներեն և հունգարերեն։ 1947 թվականին վերադարձել է Լեհաստան։ Մինչև 1954 թվականը, հայրենիքում տպագրվում էին միայն նրա թարգմանությունները։

Մահ խմբագրել

 
Կազիմերա Իլլակովիչի գերեզմանը Պոզնանում

Կատարակտի դեմ մի քանի վիրահատություններից հետո՝ կյանքի վերջին տարիներին, նա կուրանում է։ Բնակվել և մահացել է Պոզնանում։ Թաղված է Վարշավայի Հին Պովոնզկիի գերեզմանատանը[6][7]։

Ստեղծագործական ուղի խմբագրել

 
Կազիմերա Իլլակովիչի անվան թանգարանը Պոզնանում

Կազիմերա Իլլակովիչն առաջին անգամ հանդես է եկել «Եիտասարդ Լեհաստանի» միջավայրում, մտերիմ է եղել Սկամանդր բանաստեղծական խմբի անդամների հետ։ Ընկերություն է արել Մարիա Դոմբրովսկայի (Դոմբրովսկան Օրագրում Իլլակովիչին համեմատում է Սուրբ Թերեզայի հետ), Ստանիսլավ Վիտկևիչի և Յուլիան Տուվիմի հետ։ Իլլակովիչի մետաֆիզիկական քնարերգությունում նկատելի է բարոկկո պոեզիայի (Յուզեֆ Բակայի), լեհական ռոմանտիզմի և Բոլեսլավ Լեսմյանի քնարերգության ազդեցությունը։ Կատինի և Պոզնանի բանվորների գնդակահարության մասին գրողի բանաստեղծություններն առաջին անգամ Լեհաստանում հրատարակվել են 1989 թվականից հետո։

Հեղինակ է երեխաների համար բանաստեղծությունների և հեքիաթների գրքերի, արձակ հուշերի և մի քանի դրամաների։ Թարգմանել է Գյոթեին («Էգմոնտ»), Լև Տոլստոյին («Աննա Կարենինա»), Հայնրիխ Բյոլին («Վաղ տարիների հացը»), Էնդրե Ադիի, Էմիլի Դիքինսոյի բանաստեղծությունները։

Բանաստեղծությունների ժողովածուներ խմբագրել

  • Ikarowe loty[8] (1911)
  • Trzy struny (1917)
  • Śmierć Feniksa (1922)
  • Rymy dziecięce (1923)
  • Połów (1926)
  • Obrazy imion wróżebne (1926)
  • Płaczący ptak (1927)
  • Popiół i perły (1930)
  • Słowik litewski[9] (1936)
  • Wiersze o Marszałku Piłsudskim 1912-1935 (1936)
  • Wiersze bezlistne (1942)
  • Lekkomyślne serce (1959)
  • Wiersze dziecięce (1959)
  • Szeptem (1966)
  • Ta jedna nić. Wiersze religijne (1967)
  • Liście i posągi (1968)
  • Odejście w tło (1976)

Ճանաչում խմբագրել

Իլլակովիչի բանաստեղծական ձիրքը, մարդկային հատկանիշները և քաղաքացիական դիրքորոշումը մշտապես խորին հարգանք են վայելել։ Նրան շնորհվել են Վիլնյուս քաղաքի գրական մրցանակ (1930), Պետական գրական մրցանակ (1935), Գրականության և արվեստի նախարարության մրցանակ (1967), Պոզնան քաղաքի մրցանակ (1968) և այլ մրցանակներ, Պոզնանի Ադամ Միցկևիչ համալսարանի պատվավոր դոկտոր (1981):

1983 թվականից լավագույն բանաստեղծական դեբյուտի համար սահմանվել է Կազիմիր Իլլակովիչի անվան մրցանակ։ Բանաստեղծուհու Պոզնանում գտնվող կոմունալ բնակարանը 1984 թվականին վերածվել է թանգարանի։

Կարոլ Շիմանովսկին, Վիտոլդ Լյուտոսլավսկին և ուրիշ լեհ կոմպոզիտորներ երաժշտություն են գրել Իլլակովիչի բանաստեղծությունների համար։

Պարգևներ և կոչումներ խմբագրել

Գրականություն խմբագրել

  • Swirski T.M. Religious elements in the poetry of Kazimiera Illakowicz. Ottawa: National Library of Canada, 1981
  • Danielewska L. Portrety godzin: o Kazimierze Iłłakowiczównie. Warszawa: Czytelnik, 1987
  • Ołdakowska-Kuflowa M. Chrześcijańskie widzenie świata w poezji Kazimiery Iłłakowiczówny. Lublin: Red. Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1993

Ռուսերեն հրապարակումներ խմբագրել

  • Стихи. Пер. с польск. и вступл. Н.Астафьевой // Иностранная литература 1974 № 12, с.3-11 [Стихи]. Пер. с польск. Н.Астафьевой //Польша 1976 № 3
  • [Стихи] // Польские поэты. Стафф. Иллакович. Пшибось. Ружевич. Шимборская. М. Худож.лит. 1978 с.97-136 Переводы Н.Астафьевой, Е.Благининой, Ю.Мориц, Д.Самойлова
  • Из книги стихов «Пепел и перлы». Пер. и предисл. Н.Астафьевой//Даугава 1996 № 6 cc.127-130
  • [Стихи] // Н.Астафьева, В.Британишский Польские поэты ХХ ыека. Антология т. I СПб: Алетейя, 2000 с.77-105
  • [Стихи] // Астафьева Н. Польские поэтессы: Антология. СПб: Алетейя, 2002, с.106-163

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  3. ↑ 3,0 3,1 e-teatr.pl (польск.) — 2004.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 http://www.fembio.org/biographie.php/frau/frauendatenbank?fem_id=14248
  5. ↑ Kazimiera Iłłakowiczówna
  6. ↑ «Zakochana poetka – Kazimiera Iłłakowiczówna - historia, kultura, muzea, matura, rekonstrukcje i recenzje historyczne». HISTORIA.org.pl (լեհերեն). 2016 թ․ մայիսի 14. Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 25-ին.
  7. ↑ «Female Identity in the 20th Century Polish Poetry: Between Androgyny and Essentialism» (PDF). Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 26-ին.
  8. ↑ «A History of Central European Women's Writing». Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 26-ին.
  9. ↑ «Kazimiera Iłłakowiczówna: The Poet as a Witness of History, and of Double National Allegiance». doi:10.1007/978-1-349-22238-4_11.
  10. ↑ «Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej». Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 25-ին.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կազիմերա Իլլակովիչ» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Կազիմերա_Իլլակովիչ&oldid=9481702» էջից