Յուզեֆ Կլեմենս Պիլսուդսկի (լեհ.՝ Józef Klemens Piłsudski, դեկտեմբերի 5, 1867(1867-12-05)[2][3][4][…], Զալավաս, Վիլենի նահանգ, Ռուսական կայսրություն[5] - մայիսի 12, 1935(1935-05-12)[6][2][3][…], Վարշավա, Լեհաստանի Երկրորդ Հանրապետություն[6]), լեհ քաղաքական գործիչ։

Յուզեֆ Պիլսուդսկի
լեհ.՝ Józef Piłsudski
 
Կուսակցություն՝ Լեհական սոցիալիստական կուսակցություն
Կրթություն՝ Խարկովի ազգային համալսարան
Մասնագիտություն՝ քաղաքական գործիչ, ռազմական գործիչ, զորավար, սպա և պետական գործիչ
Դավանանք լյութերականություն, կաթոլիկություն[1] և կաթոլիկություն
Ծննդյան օր դեկտեմբերի 5, 1867(1867-12-05)[2][3][4][…]
Ծննդավայր Զալավաս, Վիլենի նահանգ, Ռուսական կայսրություն[5]
Վախճանի օր մայիսի 12, 1935(1935-05-12)[6][2][3][…] (67 տարեկան)
Վախճանի վայր Վարշավա, Լեհաստանի Երկրորդ Հանրապետություն[6]
Թաղված Սուրբ Ստանիսլավի և Վացլավի տաճառ
Դինաստիա House of Piłsudski?
Քաղաքացիություն  Ռուսական կայսրություն և  Լեհաստանի Երկրորդ Հանրապետություն
Ի ծնե անուն լեհ.՝ Józef Klemens Piłsudski
Հայր Józef Wincenty Piłsudski?
Մայր Maria Piłsudska?
Ամուսին Aleksandra Piłsudska? և Maria Piłsudska?
Զավակներ Յադվիգա Պիլսուդսկայա և Wanda Piłsudska?
 
Կայք՝ jpilsudski.org
 
Ինքնագիր Изображение автографа
 
Պարգևներ

Քաղաքական կյանքը

խմբագրել

1887 թվականին ձերբակալվել է Ալեքսանդր III-ի դեմ մահափորձ նախապատրաստելու մեղադրանքով։ 1888-1892 թվականներին գտնվել է աքսորավայրում։ 1892 թվականին հարել է լեհական սոցիալիստական կուսակցությանը (ԼՍԿ)[9]։ 1905-1907 թվականներին հանդես է եկել ընդդեմ ռուս և լեհ պրոլետարիատի համատեղ պայքարի, կազմակերպել ազգայնական «մարտական խմբեր»։ Ազգայնական ԼՍԿ հեղափոխական ֆրակցիայի ստեղծողներից էր (1906Առաջին համաշխարհային պատերազմի (1914-1918) ժամանակ եղել է լեհական լեգիոնի հրամանատար (կռվել է Ավստրո-Հունգարիայի կողմում)։ 1916 թվականին նշանակվել է ավստրո-գերմանական ուժերի կողմից ստեղծված «անկախ լեհական պետության» ռազմական դեպարտամենտի պետ։ 1917 թվականի հուլիսին գործող իշխանությունների հետ կոնֆլիկտի հետևանքով ձերբակալվել է։ Գերմանիայի 1918 թվականի Նոյեմբերյան հեղափոխությունից հետո ազատվել է և եկել Վարշավա, հռչակվել լեհական նորանկախ պետության առաջնորդ (մինչև 1922 թվականը)։ Հաշվեհարդար է տեսել հեղափոխական շարժման հետ, Լեհաստանը ներքաշել է հակախորհրդային ինտերվենցիայի մեջ և նշանակալի դեր խաղացել 1920 թվականին Լեհաստանի՝ Խորհրդային Ռուսաստանի վրա հարձակման գործում։ 1926 թվականին կատարել է ռազմական հեղաշրջում, Լեհաստանում հաստատել, այսպես կոչված, «բարելավման» վարչակարգ։ 1934 թվականին Գերմանիայի հետ դաշինք է կնքել[9]։

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. http://pnap.ap.edu.pl/index.php/pnap/article/view/49
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  4. 4,0 4,1 Gran Enciclopèdia Catalana (կատ.)Grup Enciclopèdia, 1968.
  5. 5,0 5,1 5,2 Smogorzewski K. M. Józef PiłsudskiEncyclopædia Britannica.
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 Пилсудский Юзеф // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  7. Matikkala A. Suomen Valkoisen Ruusun ja Suomen Leijonan ritarikunnat (фин.)Helsinki: Edita, 2017. — P. 107. — ISBN 978-951-37-7005-1
  8. http://www.ordens.presidencia.pt/?idc=154
  9. 9,0 9,1 Հայկական սովետական հանրագիտարան, հատոր 9, էջ 293։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 9, էջ 293  
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Յուզեֆ Պիլսուդսկի» հոդվածին։