Խորհրդավոր ախոյանը
«Խորհրդավոր ախոյանը» (անգլ.՝ The Secret Adversary), Ագաթա Քրիստիի դետեկտիվ վեպն է, որն առաջին անգամ հրատարակվել է The Bodley Head հրատարակչության կողմից 1922 թվականին։ Վեպում առաջին անգամ տեսնում ենք Թոմմի և Թափենս Բերեսֆորդներին, ովքեր հետագայում հայտնվում են նաև 3 այլ վեպերում և պատմվածքների մեկ ժողովածուում։
 | |
| Հեղինակ | Ագաթա Քրիստի |
| Տեսակ | գրական ստեղծագործություն |
| Ժանր | դետեկտիվ |
| Բնօրինակ լեզու | անգլերեն |
| Կերպար(ներ) | Tommy and Tuppence? |
| Նկարագրում է | Ագաթա Քրիստիի մտացածին տիեզերք |
| Նախորդ | Առեղծվածային պատահար Սթայլզում |
| Հաջորդ | Սպանություն գոլֆի դաշտում |
| Երկիր | .svg){kind=small} Միացյալ Թագավորություն |
| Հրատարակիչ | Bodley Head |
| Հրատարակման տարեթիվ | 1922 |
| Թվային տարբերակ | standardebooks.org/ebooks/agatha-christie/the-secret-adversary |
Սյուժեն
խմբագրելՎեպի գործողություններն ընթանում են 1919 թ. Լոնդոնում և Մեծ Բրիտանիայի այլ քաղաքներում։ Երիտասարդ զույգը՝ Թոմմի Բերեսֆորդն ու Թապպենս Կոուլին, չունեն փող և աշխատանք։ Նրանք որոշում են սեփական գործ սկսել և հիմնում են «Երիտասարդ արկածախնդիրներ LTD»-ն, որտեղ նրանք՝ երիտասարդ արկածասերները, պատրաստ են ցանկացած աշխատանքի։ Նրանք որոշում են չհրաժարվել ոչ մի պատվերից, որտեղ էլ ուղարկվելիս լինեն և ինչ էլ ստանան դրա դիմաց։
Նրանց խոսակցությունը լսում է պարոն Վիթթինգթոնը, ով Թապենսին առաջարկում է գերազանց վարձատրություն շատ վտանգավոր աշխատանքի դիմաց։ Թապենսը ներկայանում է Ջեյն Ֆինն անունով, որը նա լսել էր հենց նույն ռեստորանում, որտեղ Վիթթինգթոնը լսել էր իրենց խոսակցությունը։ Վիթթինգթոնի դեմքը աղճատվում է։ Նա կասկածում է որ Թապենսին իրեն շանտաժի է ենթարկում և նրան ու Թոմիին գումար է տալիս։ Նրանք որոշում են հետևել Վիթթինգթոնին և փաստեր գտնել շանտաժի համար։ Սակայն հաջորդ օրը պարզվում է, որ Վիթթինգթոնը փակել է իր ընկերությունը և անհետացել։ Միակ ճանապարհը մնում է Վիթթինգթոնին վախեցրած անունը՝ Ջեյն Ֆինն։ Թոմմին և Թապենսը որոշում են թերթում հայտարարություն տալ՝ աղջկան գտնելու կամ նրա մասին տեղեկություն իմանալու հույսով։
Գրական քննադատություն
խմբագրելՎեպը հիմնականում լավ ընդունվեց քննադատների կողմից։ Ահա մի քանի կարծիքներ, որոնք ավելի ուշ օգտագործվեցին գովազդի համար[2]։
- Սա հիասքանչ վեպ է, և ընթարցողը, ինչպես և մենք, չի կարող կռահել այն, մինչև գաղտնիքը չբացահայտվի[3]։ - Daily Chronicle
- Մենք մեր ընթերցողներին մի հետաքրքիր պատմություն ենք ներկայացնում, որը կզարմացնի նրանց, երբ կփորձեն գուշակել այն իրադարձությունները, որ դեռ հեղինակը չի ներկայացրել։ Հրաշալի ստեղծագործություն է[4]։ -Saturday Review
- Վեպի միջավայրն ուղղակի հիանալի է, և պատմությունը կհետաքրքրի բոլորին։ Կասկածից վեր է, որ գիրքն իրական հաջողություն է[5]:- East Anglian Daily Times
Էկրանավորումները
խմբագրել«Խորհրդավոր ախոյանը» վեպը դարձավ Ագաթա Քրիստիի երկրորդ ստեղծագործությունը, որն էկրանավորվեց։ Գերմանական «Orplid Film» ընկերությունը 1929 թվականին նկարահանեց ֆիլմը՝ սկզբնական «Die Abenteurer GmbH» անունով։ Մեծ Բրիտանիայում և ԱՄՆ-ում ֆիլմը լուսաբանվեց «Adventures Inc.» անունով։ Ֆիլմում հերոսների անձնանունները փոխված են։
1983 թվականին բրիտանական «London Weekend Television» հեռուստաընկերությունը սերիալային մոտիվներով վեպի սյուժեի հիման վրա ստեղծեց 115-րոպեանով ֆիլմ, որը դարձավ Ագաթա Քրիստիի ստեղծագործությունների հիման վրա նկարահանված տասը սերիայից բաղկացած հեռուստասերիալի հիմքը։
Հրատարակման պատմությունը
խմբագրել- 1922, Ջոն Լեյն(The Bodley Head), 1922 թ. հունվար, Hardback, 320 pp
- 1922, Dodd Mead and Company (Նյու Յորք), 1922, Hardback, 330 pp
- 1927, Ջոն Լեյն(The Bodley Head), 1927 թ. փետրվար, Hardback
- 1946, Avon (Նյու Յորք), Avon թիվ 100, Paperback, 264 pp
- 1955, Pan Books, Paperback (Pan number 357)
- 1957, Pan Books, Paperback (Great Pan GP82)
- 1967, Bantam Books (Նյու Յորք), Paperback
- 1976, Panther Books(Լոնդոն), Paperback; ISBN 0-586-04424-8
- 1991, Fontana Books (Imprint of HarperCollins), Paperback, 256pp; ISBN 0-00-617478-7
- 1991, Ulverscroft Large Print Edition, Hardcover; ISBN 0-7089-2441-7
- 2001, Signet Books|Signet (Penguin Group), Paperback
- 2007, Facsimile of 1922 UK first edition (HarperCollins), 2007 թվականի նոյեմբերի 5, Hardcover, 320 pp; ISBN 0-00-726515-8
Միջազգային վերնագրեր
խմբագրել- Բուլղարերեն. Тайният противник (Tayniat protivnik)
- Չեխերեն. Tajemný protivník
- Ֆրանսերեն. Mr. Brown (Mr. Brown)
- Հոլանդերեն։ De geheime tegenstander
- Էստոներեն Aktsiaselts "Seiklejad"(Public Limited Company "Adventurers"), Salavastane
- Ֆիններեն Salainen vastustaja
- Գերմաներեն Ein gefährlicher Gegner (A dangerous adversary), առաջին հրատարակությունը՝ 1932։ Die Abenteuer-G.m.b.H. (The Adventure Ltd.)
- Նորվեգերեն. Den hemmelige fiende
- Պորտուգալերեն O Adversário Secreto (The Secret Adversary)
- Իսպաներեն. El Misterioso Señor Brown (The Mysterious Mr. Brown)
- Իտալերեն. "Avversario Segreto" (Secret Adversary)
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ (unspecified title) — ISBN 972-38-1320-3
- ↑ Christie, Agatha. Poirot Investigates. John Lane Company, The Bodley Head. 1924. Advertising supplements following p. 298 of novel.
- ↑ «It’s an excellent yarn and the reader will find it as impossible as we did to put it aside until the mystery has been fathomed»
- ↑ «We promise our readers an exciting story of adventure, full of hairbreadth escapes, and many disappointments if they try to guess the riddle before the author is ready to give them the clue. — An excellent story»
- ↑ «The atmosphere of the book is admirable and the story will be read with avidity by all. Undoubtedly the book is a success»
Արտաքին հղումներ
խմբագրել
- The Secret Adversary Գուտենբերգ նախագծի կայքում
- The Secret Adversary at the official Agatha Christie website
- Die Abenteurer GmbH Արխիվացված 2012-09-25 Wayback Machine (1929) entry at British Film Institute
- The Secret Adversary (1983) article at Screenonline