Վիքիպեդիա

Բեթմեն։ Ֆանտազմի դիմակը

Բեթմեն։ Ֆանտազմի դիմակը (անգլ.՝ Batman: Mask of the Phantasm; հայտնի է նաև որպես Batman: The Animated Movie), 1993 թվականի ամերիկյան անիմացիոն ֆիլմ սուպերհերոս Բեթմենի մասին՝ հիմնված DC Comics հրատարակչության կոմիքսների վրա։ «Բեթմեն» մուլտսերիալի սփին-օֆֆն է։ Ֆիլմի ռեժիսորներն են Էրիկ Ռադոմսկին և Բրյուս Թիմը։ Դերերը հնչյունավորել են Քևին Քոնրոյը, Մարկ Հեմիլը, Հարթ Բոկները, Էյբ Վիգոդան, Դանա Դիլեյնին, Էֆրեմ Ցիմբալիստ կրտսերը և ուրիշները։

Բեթմեն։ Ֆանտազմի դիմակը
անգլ.՝ Batman: Mask of the Phantasm
Изображение логотипа
Տեսակմուլտֆիլմ
Ժանրնեո նուառ, միստիկ ֆիլմ, ֆանտաստիկ ֆիլմ և մարտաֆիլմ
ԿերպարներԲեթմեն, Andrea Beaumont? և Ջոկեր
Հորինված երկիրDC անիմացիոն տիեզերք
Հիմնված էԲեթմեն և Բեթմեն
ՌեժիսորEric Radomski?[1][2][3] և Բրյուս Թիմ[1][2][3]
ՍցենարիստՓոլ Դինի[4], Martin Pasko?[4], Michael Reaves?[4], Բիլ Ֆինգեր և Բոբ Քեյն
ՀնչյունավորումԿեվին Կոնրոյ, Դանա Դիլեյնի, Սթեյսի Քիչ, Էյբ Վիգոդա, Դիք Միլլեր, Ռոբերտ Կոստանցո, Մարկ Հեմիլ, Efrem Zimbalist Jr.?, Հարթ Բոքներ[4][5], Bob Hastings?, Ջոն Փ. Ռայան և Առլեն Սորկին
ՊրոդյուսերԱլան Բրնեթ[4], Մայքլ Ուսլան և Բենջամին Մելնիկեր[4]
ԵրաժշտությունՇիռլի Ուոքեր
Երկիր ԱՄՆ
Լեզուանգլերեն
ԸնկերությունWarner Bros. Family Entertainment?, Warner Bros. Animation և StudioCanal
ԴիստրիբյուտորWarner Bros. և Նեթֆլիքս
Տևողություն77 րոպե
ՍիկվելԲեթմեն և պարոն Ֆրիզ
Թվական1993 և դեկտեմբերի 25, 1993[6]
MPAA վարկանիշPG
Բյուջե6 000 000 $
Շահույթ5 635 204 $[7] և 1 189 975 $[8]

Սյուժեն պատմում է վաղեմի սիրեցյալ Բրյուս Ուեյնի վերադարձի մասին Գոթեմ-սիթի։ Միևնույն ժամանակ, առեղծվածային մարդասպան Ֆանտազմը սիստեմատիկ վերացնում է քաղաքի հանցավոր ղեկավարներին։ Նման համազգեստների պատճառով սպանության կասկածները սխալմամբ ընկնում են Բեթմանի վրա։ Ոստիկանությունից թաքնվելով՝ նա փորձում է գտնել իրական մեղավորին, մաքրել իր անունը և զուգահեռ վերջնականապես պարզել Անդրեայի հետ իր հարաբերությունները։

Ֆիլմը թողարկվել է հաշվի առնվելով «Բեթմեն» մուլտսերիալի հաջողությունը։ Սցենարը գրել է Ալան Բյորնեթը, մշակել են Փոլ Դինին, Մայքլ Ռիվզը և Մարտին Պասկոն։ Սկզբում ֆիլմի թողարկումը պլանավորվում էր միանգամից տեսանյութով, բայց արդյունքում Warner Bros. ստուդիայի ղեկավարությունը որոշում է այն թողարկել կինոնախագծում՝ ստեղծողներին լրացուցիչ ժամանակ հատկացնելով աշխատանքի համար։ «Ֆանտազմի դիմակը» դրական է գնահատվել քննադատների ճնշող մեծամասնության կողմից, ովքեր նշել են անիմացիոն ոճը, երկխոսությունները և գործողությունների դինամիկան, բայց մուլտֆիլմի դրամարկղային եկամուտները բավականաչափ բարձր չեն եղել։ Ներդրած միջոցները հնարավոր եղավ վերադարձնել միայն ֆիլմի՝ VHS и DVD վրա թողարկումից հետո։ 2017 թվականի հուլիսի 25-ին Warner Archive Collection սերիայի շրջանակներում թողարկվել է Blu-ray հրատարակությունը[9]։ 2023 թվականին «Ֆանտազմի դիմակը» առաջին անգամ թողարկվել է 4K Ultra HD ձևաչափով՝ ի պատիվ ֆիլմի 30-ամյակի[10]։

Սյուժե խմբագրել

Գոթեմ սիթիի երկնաքերներից մեկում անցկացվող մաֆիայի ղեկավարների հավաքը ընդհատվում է Բեթմենի ներխուժմամբ։ Դրանից անմիջապես հետո գանգստեր Չակի Սոլային սպանում է թիկնոցով առեղծվածային մարդը։ Սպանության կասկածյալ սկսում են սխալմամբ համարել Բեթմենին։ Մամուլի ասուլիսում քաղաքային խորհրդի անդամ Արթուր Ռիվզը հայտարարում է, որ սուպերհերոսը վտանգավոր է հասարակության համար, և ուշ մասնակցում է Բեթմենի այլ էգո Բրյուս Ուեյնի երեկույթին։ Ռիվզը ծաղրում է Բրյուսին իր անձնական կյանքում ունեցած անհաջողությունների համար, մասնավորապես՝ վաղեմի ընկերուհի Անդրեա Բոմոնտի հետ հարաբերությունների խզման համար։

Տասնամյա վաղեմություն հիշողությունների տեսարաններից մեկում պատկերված է Անդրեայի և Բրյուսի առաջին հանդիպումը, երբ նրանք այցելում են իրենց ծնողների գերեզմաններին։ Նույն գիշերը Ուեյնը, հագնելով դահուկային դիմակ և սև կաշվե բաճկոն, փորձում է կանխել կողոպուտը, սակայն հիասթափվում է, որ չի վախեցնում հանցագործներին։ Որոշ ժամանակ անց նա ռոմանտիկ հարաբերություններ է հաստատում Անդրեայի հետ։ Ի վերջո, Բրյուսը որոշում է հրաժարվել հանցագործությունների դեմ պայքարի իր ծրագրերից և ամուսնության առաջարկ է անում իր ընկերուհուն։ Այնուամենայնիվ, Անդրեան գաղտնի լքում է Գոթեմը իր հոր՝ Կարլ Բոմոնտի հետ՝ Ուեյնին թողնելով նամակ, որը տեղեկացնում է նրանց նշանադրության ավարտի մասին։ Հավատալով, որ նա կորցրել է նորմալ կյանք ունենալու իր միակ հնարավորությունը, Բրյուսն արդյունքում հագնում է Բեթմանի դիմակը։

Ներկայումս Ֆանտազմ անունով գաղտնի ժամապահի նոր զոհը դառնում է մեկ այլ գանգստեր՝ Բազ Բրոնսկին, իսկ Բեթմենը բացահայտում է Անդրեայի հոր կապը կազմակերպված հանցավորության ներկայացուցիչների հետ։ Որպես հաջորդ թիրախ մարդասպանն ընտրում է Սալվատորե Վալեստրուին՝ մաֆիայի ղեկավարին, որի համար ժամանակին աշխատել են Սոլն ու Բրոնսկին։ Սակայն, Ֆանտազմի պլանները խափանվում են, երբ նա հայտնաբերում է մաֆիոզին մահացած։ Մահացածի դեմքը խոշտանգված էր անբնական ժպիտով, որը մատնանշում էր Ջոկերի ձեռագիրը, որին Վալեստրան իր մահվանից առաջ դիմել էր աջակցության համար։ Կասկածները կրկին ընկնում է Բեթմենի վրա, և ոստիկանությունը հայտարարում է նրան հետախուզման մեջ։ Անդրեան օգնում է նրան փախչել հետապնդումից և պատմում է, թե ինչպես է թաքնվել Եվրոպայում հոր հետ Վալեստրայի խմբավորումից, որին Կարլ Բոմոնտը պարտք է եղել մեծ գումար։ Բեթմենը սկսում է ենթադրել, որ մարդասպանը կարող է լինել Անդրեայի հայրը։ Շուտով նա գտնում է «Ջոկերի թույնով» թունավարված Ռիվզին, որը, ինչպես պարզվում է, մաֆիային հայտնել է Բոմոնտի գտնվելու վայրը քաղաքային խորհրդում տեղի դիմաց։

Ֆանտազմը հետևում է Ջոկերին՝ հայտնաբերոլով նրա գաղտնի ապաստարանը՝ արդյունաբերական ցուցահանդեսի լքված տաղավարը, և այնտեղ բացահայտում է նրա ինքնությունը, մարդասպանը պարզվում է Անդրեան է, որի նպատակը վրեժխնդրությունն էր իր հոր մահվան համար։ Ինչպես պարզվում է, որ Ջոկերը Վալեսթրայի ավազակախմբի վերջին ողջ մնացած անդամն է։ Հենց նա էր իրագործել Բոմոնտի պատվիրված սպանությունը։ Բեթմենը գալիս է Ջոկերի հետ բախման մեջ գտնվող Անդրեային օգնելու և խնդրում է նրան թողնել վրեժխնդրության մտքերը։ Անդրեան հրաժարվում է՝ հայտարարելով, որ մաֆիան ոչնչացրել է իր երջանիկ կյանքի հնարավորությունները, և նշում է, որ Բեթմենը նույնպես հատուցելու է։ Դրանից հետո նա անհետանում է, և Բեթմենը ստիպված է պայքարել Ջոկերի հետ մեն մենակ։ Նրանց հակամարտությունը, ի վերջո, հանգեցնում է ոչ-ոքի։ Հանկարծակի հայտնված Անդրեան ճանկում է Ջոկերին, հրաժեշտ է տալիս Բեթմենին և սուպերհանցագործի հետ թաքնվում է ծխի ամպի մեջ։ Ջոկերի ծիծաղի տակ քաղաքի մոդելն է, իսկ հետո նաև զվարճանքի այգիները պայթում են, և Բեթմենին հազիվ է հաջողվում փրկվել։

Վերադառնալով բեթ-թաքստոց, վշտացած Բրյուսը Ալֆրեդից մխիթարական խոսքեր է ստանում, ով բացատրում է նրան, որ ոչ ոք չի կարող օգնել Անդրեային։ Քարանձավում Ուեյնը գտնում է մեդալյոն, որի վրա պատկերված էր իր և իր սիրելիի լուսանկարը։ Միևնույն ժամանակ Անդրեան մենակ կանգնած է օվկիանոսային նավի տախտակամածի վրա։ Վերջին տեսարանն այն է, որում Բեթմենը կանգնած է շենքի գագաթին և սպասում է՝ երբ է գիշերային երկնքում բեթ ազդանշանը գործելու։

Դերերը հնչյունավորել են խմբագրել

  • Քևին Կոնրոյ, Բրյուս Ուեյն/Բեթմեն։ Միլիոնատեր արդյունաբերող, որի ծնողները սպանվել են կողոպտիչի կողմից, երբ Ուեյնը ութ տարեկան էր։ Մի քանի տարի աշխարհով մեկ թափառելով հանցագործության դեմ պայքարի միջոցներ փնտրելուց հետո՝ նա վերադառնում է Գոթեմ սիթի և Բեթմենի կերպարով դառնում է քաղաքի գիշերային պաշտպանը։
  • Մարկ Հեմիլը, Ջոկեր: Մինչև նրա՝ դժբախտ պատահարի հետևանքով արտաքին տեսքի փոխվելը, եղել է Սալվատորե Վալեստրայի մարդասպաններից մեկը (և համարվում է պատասխանատու Կառլ Բոմոնտի սպանության համար)։ Ջոկերի ինքնությունը մնում է անհայտ, քանի որ ոչ ոք նրան չի անվանում իր անունով։ Մարկ Հեմիլը պնդում էր, որ վերադառնալով «Բեթմեն» մուլտսերիալում իր կատարած դերին, իր կերպարի համար ստեղծել է նոր «ուրախ լեքսիկոն»[11]։
  • Դանա Դիլեյնի, Անդրեա Բոմոնտ։ Կինը, որին Բրյուս Ուեյնը հանդիպում է Գոթեմ սիթի վերադառնալուց հետո։ Նրա հետ ամուսնանալու որոշումը խոչընդոտում է Ուեյնի հանցագործության դեմ պայքարի ծրագրերին։ Այնուամենայնիվ, նրա անսպասելի և խորհրդավոր անհետացումը Բրյուսին ստիպում է դառնալ Բեթմենը։ Ավելի ուշ Անդրեան վերադառնում է «Արդարության լիգա առանց սահմանների» մուլտսերիալում[12]։ Ֆիլմի ստեղծողները տպավորված են Դիլեյնիի հնչյունավորումից և նրա համար ամրագրել են Լոիս Լեյնի դերը «Սուպերմեն» անիմացիոն շոուում[13]։ Մինչեւ «Ֆանտազմի դիմակը» նա չի զբաղվել անիմացիայով[14], աշխատանքը առաջարկել է Պոլ Դինին, որին աջակցել են Ալան Բյորնեթը, Բրյուս Թիմը ևԱնդրեա Ռոմանոն[15]։ Մեծ տարբերություն կա՝ Լոիս Լեյնը միշտ ակտիվ և արագ է, իսկ Անդրեա Բոմոնտը փակ ու թաքնված[16]։
  • Հարթ Բոքները, Արթուր Ռիվզ։ Քաղաքային խորհրդի անդամ։ Կոռուպցիոն պաշտոնյան է, որը նախկինում սովորել է Կառլ Բոմոնտի մոտ։ Սկսում է աշխատել Վալեստրայի հանցավոր կազմակերպության համար և մեծ ազդեցություն է ձեռք բերում քաղաքային խորհրդում։ Ի վերջո, նա թունավորվում է «Ջոկերի թույնով» և հայտնվում է Գոթեմի հոգեբուժական հիվանդանոցում։
  • Սթեյսի Քիչ, Կառլ Բոմոնտ (ինչպես նաև Ֆանտազմի ձայնը)։ Անդրեայի հայրը, որը գործարք է կնքել Վալեստրայի խմբի հետ։ Փախչում է Եվրոպա՝ իր դստեր հետ, սակայն հետագայում դառնում է պատվիրված սպանության զոհ։
  • Էյբ Վիգոդա, Սալվատոր Վալեստրա։ Հզոր քրեական հեղինակություն։ Նախկինում սպառնացել է Կառլ Բոմոնտին մահվան սպառնալիքով՝ իրենց ընդհանուր բիզնեսի կապիտալներ գանձելու համար։ Վերադարձից հետո Անդրեան պատկերված է որպես հյուծված ծեր մարդ, որը կախված է թթվածնի բալոնից ծխելու պատճառով։ Վալեստրան վարձում է Ջոկերին, Բեթմենին ոչնչացնելու համար, բայց արդյունքում ինքն է մահանում նախկին օգնականի ձեռքով։
  • Դիկ Միլլեր, Չարլզ «Չակի» Սոլ։ Մաֆիայի ղեկավար և Ֆանտազմի առաջին զոհը։
  • Ջոն Պ. Ռայան, Բազ Բրոնսկի: Մաֆիոզի և Չակի Սոլայի գործընկեր։ Սոլայի գերեզմանը այցելելիս սպանվել է Ֆանտազմի կողմից։
  • Էֆրեմ Ցիմբալիստ կրտսերը, Ալֆրեդ Պեննիուորթ։ Ծառայում էր Բրյուսի ծնողների պալատում և նրանց մահից հետո շարունակում էր հոգ տանել կրտսեր Ուեյնի մասին։ Նա Բրյուսի և, համապատասխանաբար, Բեթմենի վստահված անձն է։
  • Բոբ Հասթինգս, Ջեյմս Գորդոն։ Գոթեմ սիթիի ոստիկանության հանձնակատարը և Բեթմենի ամենամոտ դաշնակիցը։ Բողոքել է Սև ասպետի ձերբակալության դեմ՝ հավատալով, որ նա ոչ մի սպանության մեջ ներգրավված չէ։
  • Ռոբերտ Կոստանզո, Հարվի Բուլոկ։ Ոստիկան-դետեկտիվ, որը չի վստահում Բեթմենին։

Արտադրություն խմբագրել

 
Սցենարիստներից մեկը՝ Փոլ Դինի

Fox Network-ում հեռարձակվող «Բեթմեն» մուլտսերիալի առաջին եթերաշրջանի հաջողությունից տպավորված՝ Warner Bros. ընկերության ղեկավարությունը Ալան Բերնետին հանձնարարել է սերիալի հիման վրա լիամետրաժ անիմացիոն ֆիլմի սցենար գրել։ Չնայած Ջոկերը խաղում է առանցքային դեր ֆիլմում, Բերնետը միտումնավոր ստեղծել է սյուժե, որը հեռու է շոուի մշտական չարագործ կերպարներից։ Ըստ սցենարիստի, նա «ցանկացել է ստեղծել Բրյուս Ուեյնի սիրո պատմություն, քանի որ հեռուստասերիալում նման բան գրեթե չկար»[17]։ Սցենարիստների խումբը մոտեցել է Ջոկերին սյուժեում ներառելուն այնպես, որպեսզի բացառի ակնարկները Թիմ Բերթոնի «Բեթմեն» ֆիլմի մասին, սակայն, ինչպես հետագայում հարցազրույցում ասել է Մայքլ Ռիվզը, նրանց հաջողվել է կիրառել այնպիսի մոտեցում, որը հնարավոր չէր լինի օգտագործել գեղարվեստական ֆիլմում[18]։ Սցենարի ստեղծման գործում Բարնեթին օգնություն են ցուցաբերել Մարտին Պասկոն, ով գրել է հիշողությունների տեսարանների մեծ մասը, Մայքլ Ռիվզը, ով մտածել է եզրափակիչ դրվագի մասին, և Պոլ Դինին, ով պնդում է, որ «լցրել է սյուժեի բացերը»։ Անձնական կորստի պատմության և ժամանակի ընթացքի դրդապատճառները, ինչպես նաեւ ֆլեշբեքների օգտագործումը վերցվել են «Քաղաքացի Քեյն» (1941) ֆիլմից[19]։

Ֆիլմի վրա աշխատանքների սկզբում որոշվել է «Ֆանտազմի դիմակը» թողարկել կինոթատրոնների էկրանների վրա, այլ ոչ թե տեսանյութերի։ Warner Bros.-ն արտադրության համար տվել է ութ ամիս, մինչդեռ անիմացիոն ֆիլմերի մեծ մասը ստեղծվում են ավելի քան երկու տարում։ Բացի այդ, ստուդիայի ղեկավարությունը լիովին ստեղծագործական վերահսկողություն էր իրականացնում նախագծի վրա[20]։ Ֆիլմը նախապատրաստելու համար անիմատորները կատարել են բոլոր տեսարանները՝ հաշվի առնելով կողմերի հարաբերակցությունը լայն էկրանին։

Բացի աշխատանքների վերահսկողության բարձրացումից, ստուդիան ավելացրեց ֆիլմի բյուջեն մինչև վեց միլիոն դոլար, ինչը հնարավորություն տվեց իրականացնել ավելի բարդ տարրեր։ Թանգ համակցված կինոնկարահանման օրինակ են հանդիսանում մուտքի տիտրերը համակարգչով գեներացված Գոթեմ Սիթիի մոդելի ֆոնին[17]։ Որպես տեսողական կատակ, մոնտաժի ռեժիսոր Քևին Ալթերին ամենաերկար տեսարաններում պատկերել է քաղաքի փոքր մոդել, որի ֆոնին Բեթմենն ու Ջոկերը հսկաներ էին։ Դա արվել է Batman կոմիքսների դասական շարքին հարգանքի տուրք մատուցելու համար, որտեղ հերոսը հաճախ ցուցադրվում էր հսկայական դեկորացիաների ֆոնին։

Սաունդթրեք խմբագրել

Բեթմեն։ Ֆանտազմի դիմակը
-ի
Թողարկված1993 և դեկտեմբերի 25, 1993[6]
Ժանրնեո նուառ, միստիկ ֆիլմ, ֆանտաստիկ ֆիլմ և մարտաֆիլմ
Տևողություն77 րոպե
ՊրոդյուսերԱլան Բրնեթ[4], Մայքլ Ուսլան և Բենջամին Մելնիկեր[4]

«Բեթմեն. Ֆանտազմի դիմակը» անիմացիոն ֆիլմի սաունդթրեքը թողարկվել է Reprise Records լեյբլի կողմից 1993 թվականի դեկտեմբերի 14-ին[21][22]։

# ԱնվանումՀեղինակ(ներ)Կատարող Տևողություն
1. «Main Title»  Շիրլի Ուոքեր  1:35
2. «The Promise»  Շիրլի Ուոքեր  0:46
3. «Ski Mask Vigilante»  Շիրլի Ուոքեր  3:06
4. «Phantasm’s Graveyard Murder»  Շիրլի Ուոքեր  3:43
5. «First Love»  Շիրլի Ուոքեր  1:35
6. «The Big Chase»  Շիրլի Ուոքեր  5:32
7. «A Plea for Help»  Շիրլի Ուոքեր  1:55
8. «The Birth of Batman»  Շիրլի Ուոքեր  4:17
9. «Phantasm and Joker Fight»  Շիրլի Ուոքեր  4:05
10. «Batman’s Destiny»  Շիրլի Ուոքեր  3:50
11. «I Never Even Told You»  Գլեն Բալարդ
Սաիդա Հարեթ		Թիա Քարերե 4:20

Վերահրատարակված տարբերակ խմբագրել

2009 թվականի մարտի 31-ին La-La Land Records ընկերությունը թողարկել է սաունդթրեքի թարմացված տարբերակը։ Ալբոմի տևողությունը 27 րոպեով ավելի է, քան սկզբնական թողարկման ժամանակ[23]:

# ԱնվանումՀեղինակ(ներ)Կատարող Տևողություն
1. «Main Title: Batman: Mask of the Phantasm (Expanded)»  Շիրլի Ուոքեր  5:01
2. «The Promise (Expanded)»  Շիրլի Ուոքեր  1:25
3. «Ski Mask Vigilante (Expanded)»  Շիրլի Ուոքեր  4:28
4. «Fancy Footwork*»  Շիրլի Ուոքեր  0:40
5. «Phantasm’s Graveyard Murder»  Շիրլի Ուոքեր  3:52
6. «Bad News* / Set Trap* / May They Rest in Peace*»  Շիրլի Ուոքեր  1:51
7. «First Love»  Շիրլի Ուոքեր  1:59
8. «City Street Drive* / Sal Velestra* / Good Samaritan*»  Շիրլի Ուոքեր  2:16
9. «Birth of Batman (Expanded)»  Շիրլի Ուոքեր  6:01
10. «The Joker’s Big Entrance*»  Շիրլի Ուոքեր  3:02
11. «The Big Chase»  Շիրլի Ուոքեր  5:40
12. «Nowhere to Run*»  Շիրլի Ուոքեր  2:01
13. «A Plea for Help»  Շիրլի Ուոքեր  1:01
14. «A Tall Man / Arturo and his Pal* / Makes You Want to Laugh* / What’s So Funny?*»  Շիրլի Ուոքեր  4:04
15. «Andrea Remembers* / True Identity*»  Շիրլի Ուոքեր  3:18
16. «Phantasm and Joker Fight»  Շիրլի Ուոքեր  6:01
17. «Batman’s Destiny»  Շիրլի Ուոքեր  1:46
18. «I Never Even Told You»  Գլեն Բալարդ
Սաիդա Հարեթ		Թիա Քարերե 4:23
19. «Theme from Batman: Mask of the Phantasm (Bonus Track)»  Շիրլի Ուոքեր  2:06
20. «Welcome to the Future!* (Bonus Track)»  Շիրլի Ուոքեր  1:01

* բնօրինակ թողարկման մեջ բացակայող կոմպոզիցիաներ

Վերլուծություն խմբագրել

Փոլ Դինին նկատի ուներ Բեթմենի հիշողությունների յուրաքանչյուր տեսարան, որը վերաբերում էր իր անձնական կյանքին, «վատթարանալու միտում ունի, մինչդեռ դուք հույս ունեք լավագույնի վրա»:Բրյուսի հարաբերությունները Անդրեայի հետ, որոնք առաջին հայացքից հեռանկարային են թվում, ի վերջո :Այս բաժանման հետևանքը Ուեյնի վերջնական որոշումն է ՝ դառնալ չղջիկ մարդ[24]։ Time ամսագրի կինոքննադատ Ռիչարդ Քորլիսը զուգահեռ է անցկացրել Բաթմանի արտաքին տեսքի և Անդրեայի ընտրության միջև, որը հրաժարվել է իր սիրուց ՝ վրեժ լուծելու համար իր հոր սպանության համար։ Երկու իրադարձություններն էլ հանգեցնում են երկու մարդու վերափոխման (Բրյուսը դառնում է Բեթմեն, իսկ Անդրեան ՝ Ֆանտազմ)[25]։

Տեսարաններից մեկում Բրյուս Ուեյնը, կանգնած իր ծնողների գերեզմանի գերեզմանաքարի մոտ, ասում է. «Ես չէի ակնկալում երջանիկ լինել» (անգլ.՝ «I didn't count on being happy»)։ Սցենարիստ Մայքլ Ռիվզի խոսքով ՝ այս դրվագը պետք է բեկումնային դառնար Բրյուսի ողբերգական ճակատագրում, քանի որ այսուհետ նա զրկված է նորմալ կյանք վարելու հնարավորությունից[18]։ Ռիվզը նաև ասել է, որ «երբ Բրյուսը առաջին անգամ դիմակ է դնում [այն բանից հետո, երբ Անդրեան պատռում է իրենց նշանադրությունը], նրա կերպարը սարսափեցնում է Ալֆրեդին, քանի որ սպասավորը իր առջև տեսնում է մի մարդու, ում մասին նա հոգ էր տանում իր մանկությունից, ով Վրեժխնդրության ցանկությունը բաց թողեց և զոհաբերեց իր կյանքը[18]։

Թողարկում խմբագրել

Քննադատություն խմբագրել

Հիմնվելով Rotten Tomatoes կայքի կողմից ընտրված 54 ակնարկների վրա՝ մուլտֆիլմը ստացել է ընդհանուր դրական վարկանիշի միջինը 81%-ը և ստացել է հետևյալ մեկնաբանությունը. «ոճային և խորապես հարգալից աղբյուրի նյութին՝ Batman: Phantasm' s Mask-ը հաջողակ է այնտեղ, որտեղ Բաթմանի կենդանի գործողությունների ադապտացիաներից շատերը ձախողվել են»[26]։

Empire ամսագիրը ֆիլմին շնորհել է 1993 թվականի լավագույն անիմացիոն ֆիլմի կոչում։ Հրատարակությունում նաև նշվել է ավելի ուժեղ սյուժետային գծերի առկայությունը՝ համեմատած Թիմ Բարտոնի «Բեթմեն» և «Բեթմենը վերադառնում է» ֆիլմերի հետ[27]։

«TV Guide» ամսագրի գրախոսը մնացել է ար-դեկո նուարի ոճով պատրաստված ֆիլմի դիզայնի տպավորության տակ։ Բացի այդ, ոստիկանության կողմից ձերբակալվելուց հետո Բաթմենի գագաթնակետն ու դիրքը ճանաչվել են որպես մանրակրկիտ մշակված գործողությունների հաջորդականություն[28]։

«Վաշինգտոն փոստ» թերթի թղթակից Ռիչարդ Հարինգթոնը գոհ էր ֆիլմի բազմաթիվ ասպեկտներից, որոնք ներառում էին անիմացիա, դիզայն, սյուժե, երկխոսություններ, ինչպես նաև Շիրլի Ուոքերի երաժշտությունը[29]։ Ինքը ՝ Ուոքերը, «Ֆանտազմի դիմակ» կոմպոզիցիաները ներառել է իր ստեղծագործությունների ֆավորիտների ցանկում[30]։

Կինոքննադատներ Ջին Սիսկելն ու Ռոջեր Էբերթը դրական են գնահատել ֆիլմը ՝ ափսոսանք հայտնելով կինոթատրոններում սահմանափակ վարձույթի կապակցությամբ։ Ըստ Սիսկելի ՝ «ֆանտազմի դիմակը» ավելի լավն էր, քան «Բեթմենը վերադառնում է» և «Հավերժ Բեթմենը», և միայն մի փոքր ավելի թույլ, քան 1989 թվականի օրիգինալ «Բեթմենը»։

«New York Times»-ի սթիվեն Հոլդենը հերոսների ձայները անվանել է «բարակ և միաչափ»[31]։

Քրիս Հիքսը «Deseret News» հրատարակության համար իր ակնարկում նշում էր, որ «գործողությունը ֆիլմում չի կենդանանում մինչև երրորդ ակտը» և տեսողական մասը «զոհաբերվել է» անիմատորների կողմից սյուժեի համար։ Բացի այդ, նրա կարծիքով, Ջոկերը Մարկ Հեմիլլի կատարմամբ ամբողջ ուշադրությունը հրավիրել է իր վրա[32]։

«Variety» ամսագրի թղթակից Լեոնարդ Քլեդին ֆիլմին արտահայտել է խառը արձագանք, որը հիմնականում բացասական է եղել։ Նրա կարծիքով,, իսկ անիմացիոն ոճը «ինքնավիրուսի օբյեկտ» էր[33]։

Շահույթ խմբագրել

«Բեթմեն. Ֆանտազմի դիմակը» ֆիլմի պրեմիերան տեղի է ունեցել 1993 թվականի Սուրբ Ծննդյան տոներին ԱՄՆ-ի 1506 կինոթատրոններում։ Առաջին հանգստյան օրերին հավաքած գումարն ավելացել է 1 189 975 դոլարով։ Բոքս-օֆիսի ընդհանուր գումարը կազմել է 5 617 391 դոլար[34]։ Ֆինանսական ձախողման մեջ ֆիլմի ստեղծողները մեղադրել են Warner Bros.-ին, քանի որ, նրանց կարծիքով, «Բեթմեն. Ֆանտազմի դիմակը» թույլ գովազդային արշավ է ունեցել։ Ֆիլմի վիդեո թողարկումից հետո հաջողվեց վերադարձնել ծախսված բյուջեն։

Դանա Դիլեյնին 2021 թվականի հարցազրույցում հաստատել է, որ «Բեթմեն. Ֆանտազմի դիմակը» չի ստացել հրապարակայնություն, երբ ցուցադրվել է կինոթատրոններում, քչերն էին տեղյակ դրա գոյության մասին, իսկ հետո ֆիլմը անհետացել է։ Դերասանուհու խոսքերով, իրականում դա հաճախ էր պատահում իր աշխատանքում։ Այդ ժամանակ մուլտֆիլմը գնահատված չէր, և նա հետագայում վերադարձավ։ 1990-ականների սկզբին օգտագործվում էին ծիծաղելի ձայներ, իսկ «Ֆանտազմի դիմակներ»-ի ստեղծողները ցանկանում էին, որ ամեն ինչ լինի իրական, լավ կատարված, շատ լուրջ[35]։

Մրցանակներ և անվանակարգեր խմբագրել

1994 թվականին «Բեթմեն. Ֆանտազմի դիմակը», «Առյուծ արքա» և «Մղձավանջը Սուրբ Ծննդից առաջ» ֆիլմերի հետ միասին առաջադրվել է «Էննի» մրցանակի «Լավագույն անիմացիոն ֆիլմ» անվանակարգում, սակայն պարտվել է «Առյուծ արքային»[36]։ 2010 թվականին IGN կայքի կողմից հրապարակված լավագույն անիմացիոն ֆիլմերի ցանկում «Ֆանտազմի դիմակը» զբաղեցրել է քսանհինգերորդ տեղը[37]։

Ադապտացիաներ խմբագրել

1993 թվականի դեկտեմբերին տեղի ունեցավ ֆիլմի երկու նորոգման թողարկումը։ Առաջին տարբերակը գրվել է Ալան Բարնետի, Պոլ Դինիի և Էնդրյու Հելֆների կողմից[38]։ Մյուսը գրվել է Գիրի Գրեյվելի կողմից[39]։ Ֆիլմը նաև DC Comics-ի կողմից թողարկված կոմիքսների տեսքով է ադապտացվել՝ Քելլի Պակետի սցենարի հիման վրա և Մայք Պարոբեկի նկարազարդմամբ[40]։

Տեսանյութ խմբագրել

Առաջին անգամ VHS ձևաչափով Ֆիլմի թողարկումը տեղի է ունեցել 1994 թվականի մայիսին[41]։ 2003 թվականի ապրիլին «Բեթմեն. ֆանտազմի դիմակը» թողարկվել է որպես «Բեթմեն և պարոն Ֆրիզ» և «Բեթմեն ապագայում» անիմացիոն ֆիլմերի երեք տեսաերիզների հավաքածուի մաս[42]։ 1999 թվականի դեկտեմբերին տեղի ունեցավ ֆիլմի առաջին DVD-թողարկումը սնեփքեյսում[43], իսկ 2004 թվականին «ֆանտազմի դիմակը» «Բեթմեն և Միստր Ֆրիզ» և «Ապագայի Բեթմենը։ Ջոկերի վերադարձը» ֆիլմերի հետ մտավ երեք սկավառակներից բաղկացած կոլեկցիոն հրատարակության մեջ[44]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 http://www.imdb.com/title/tt0106364/
  2. ↑ 2,0 2,1 http://www.allocine.fr/film/fichefilm_gen_cfilm=133496.html
  3. ↑ 3,0 3,1 http://www.filmaffinity.com/es/film526741.html
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 http://www.allocine.fr/film/fichefilm-133496/casting/
  5. ↑ http://www.imdb.com/title/tt0106364/fullcredits
  6. ↑ 6,0 6,1 Internet Movie Database — 1990.
  7. ↑ Box Office Mojo — 1999.
  8. ↑ Box Office Mojo — 1999.
  9. ↑ «Batman: Mask of the Phantasm Blu-ray». Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ նոյեմբերի 19-ին. Վերցված է 2021 թ․ նոյեմբերի 19-ին.
  10. ↑ Preorder Batman: Mask of the Phantasm in 4K UHD at Amazon
  11. ↑ Jacquie Kubin (1997-04). «An Interview With Mark Hamill» (անգլերեն). Animation World Magazine. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ հոկտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 27-ին. {{cite news}}: External link in |publisher= (օգնություն)
  12. ↑ Jesse Schedeen (2011 թ․ դեկտեմբերի 1). «Batman Characters Created for TV and Film» (անգլերեն). IGN. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ դեկտեմբերի 30-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 27-ին.
  13. ↑ Barry Freiman (2005 թ․ հունիսի 14). «Exclusive Interview with Dana Delany» (անգլերեն). Superman Homepage. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ փետրվարի 10-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 27-ին.
  14. ↑ «Dana Delany Interview: Superman The Animated Series Remaster». Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ նոյեմբերի 19-ին. Վերցված է 2021 թ․ նոյեմբերի 19-ին.
  15. ↑ Exclusive Interview — Dana Delany on Lois Lane’s popularity and 80 year romance with Superman
  16. ↑ «Superman: The Animated Series Star Details Her Iconic Take on Lois Lane». Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ նոյեմբերի 19-ին. Վերցված է 2021 թ․ նոյեմբերի 19-ին.
  17. ↑ 17,0 17,1 Paul Dini; Chip Kidd Batman Animated. — Կաղապար:Нп3, 1998. — С. 114. — ISBN 1-84023-016-9
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 Joe Tracy. «Interview with Michael Reaves» (անգլերեն). Animation Artist. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ փետրվարի 11-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 27-ին. {{cite news}}: External link in |publisher= (օգնություն)
  19. ↑ Les Daniels Batman: The Complete History. — Կաղապար:Нп3, 2000. — С. 184. — ISBN 0-8118-2470-5
  20. ↑ Emru Townsend (1999 թ․ մայիսի 17). «Paul Dini: From Babs and Buster Bunny to Batman» (անգլերեն). Purple Planet Media. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հուլիսի 26-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 27-ին.
  21. ↑ «Batman: Mask of the Phantasm (Original Motion Picture Soundtrack)» (անգլերեն). iTunes. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 9-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 27-ին.
  22. ↑ «Batman: Mask of the Phantasm» (անգլերեն). Allmusic. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 9-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 29-ին.
  23. ↑ «Batman: Mask of the Phantasm: Limited edition» (անգլերեն). La-La Land Records. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 9-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 27-ին.
  24. ↑ Richard Verrier (1996 թ․ սեպտեմբերի 14). «More That Meets the Eye: Producer-Writer of Batman Gives All». Los Angeles Times (անգլերեն).
  25. ↑ Richard Corliss (1994-04). «Corliss' Roundups of Latest VHS Releases» (անգլերեն). Time.
  26. ↑ «Batman: Mask of the Phantasm». Rotten Tomatoes (անգլերեն). Flixster. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ հունվարի 30-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 27-ին.
  27. ↑ «Batman: Mask of the Phantasm» (անգլերեն). Empire. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 27-ին.
  28. ↑ «Batman: Mask of the Phantasm» (անգլերեն). TV Guide. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 27-ին.
  29. ↑ Harrington, Richard (1993 թ․ դեկտեմբերի 27). «Batman: Mask of the Phantasm». The Washington Post (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ նոյեմբերի 4-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 27-ին.
  30. ↑ Randall Larson (2006 թ․ դեկտեմբերի 7). «Remembering Shirley Walker» (անգլերեն). Mania Music. Արխիվացված է օրիգինալից 2006 թ․ դեկտեմբերի 10-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 27-ին.
  31. ↑ Holden, Stephen (1993 թ․ դեկտեմբերի 25). «Batman: Mask of the Phantasm». The New York Times (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 9-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 27-ին. {{cite news}}: More than one of |author= and |last= specified (օգնություն)
  32. ↑ Hicks, Chris (1994 թ․ հունվարի 6). «Batman: Mask of the Phantasm». Deseret News (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ հունիսի 27-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 27-ին.
  33. ↑ Klady, Leonard (1993 թ․ դեկտեմբերի 27). «Batman: Mask of the Phantasm» (անգլերեն). Variety. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 27-ին.
  34. ↑ «Batman: Mask of the Phantasm (2005)» (անգլերեն). Box Office Mojo. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 27-ին.
  35. ↑ «SUPERMAN: THE ANIMATED SERIES Interview: Dana Delany On Lois Lane's Legacy And A Possible Return (Exclusive)». Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ նոյեմբերի 19-ին. Վերցված է 2021 թ․ նոյեմբերի 19-ին.
  36. ↑ «Annie Awards: 1994» (անգլերեն). Internet Movie Database. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 27-ին.
  37. ↑ «Top 25 Animated Movies of All-Time» (անգլերեն). IGN. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 27-ին.
  38. ↑ «Batman: Mask of the Phantasm - The Animated Movie, A Novelization» (անգլերեն). Amazon. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 27-ին.
  39. ↑ «Batman: Mask of the Phantasm (Mass Market Paperback)» (անգլերեն). Amazon. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 27-ին.
  40. ↑ «Mask of the Phantasm: Batman : the Animated Movie (Comic)» (անգլերեն). Amazon. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 27-ին.
  41. ↑ «Batman: Mask of the Phantasm (1993)» (անգլերեն). Amazon. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 27-ին.
  42. ↑ «Batman Animated Collection (Sub Zero/Batman Beyond - The Movie/Mask of the Phantasm) (1998)» (անգլերեն). Amazon. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 27-ին.
  43. ↑ «Batman - Mask of the Phantasm (1993)» (անգլերեն). Amazon. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 27-ին.
  44. ↑ «Batman Collection DVD 3-Pack (Mask of the Phantasm / SubZero / Return of the Joker) (1998)» (անգլերեն). Amazon. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 27-ին.

Գրականություն խմբագրել

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բեթմեն։ Ֆանտազմի դիմակը» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Բեթմեն։_Ֆանտազմի_դիմակը&oldid=9733582» էջից