Վիքիպեդիա

Ապոլոն Քութաթելաձե

Ապոլոն Քութաթելաձե (վրաց.՝ აპოლონ ყარამანის ძე ქუთათელაძე), դեկտեմբերի 25 1899 (հունվարի 6 1900)[1], Իվանդիդի, Խոնի շրջան, Իմերեթի մարզ, Վրաստան և Խոնի, Իմերեթի մարզ, Վրաստան[2][1] - հունիսի 25, 1972(1972-06-25)[2][1], Թբիլիսի, Վրացական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ[2][1]), խորհրդային, վրացի գեղանկարիչ և գծանկարիչ, սոցռեալիստական դպրոցի ներկայացուցիչ, մանկավարժ: ԽՍՀՄ ժողովրդական նկարիչ (1970 թվական):

Ապոլոն Քութաթելաձե
վրաց.՝ აპოლონ ქუთათელაძე
Ծնվել էդեկտեմբերի 25 1899 (հունվարի 6 1900)[1]
ԾննդավայրԻվանդիդի, Խոնի շրջան, Իմերեթի մարզ, Վրաստան և Խոնի, Իմերեթի մարզ, Վրաստան[2][1]
Վախճանվել էհունիսի 25, 1972(1972-06-25)[2][1] (72 տարեկան)
Մահվան վայրԹբիլիսի, Վրացական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ[2][1]
ՔաղաքացիությունՎրաստան և  ԽՍՀՄ
ԿրթությունԹբիլիսիի գեղարվեստի ակադեմիա
Մասնագիտություննկարիչ
Թեմաներգեղանկարչություն, իլյուստրացիա, Գրաֆիկական դիզայն և դասավանդում
ՈւսուցիչԵվգենի Լանսերե, Գեորգի Գաբաշվիլի և Iosif Adolfovich Charlemagne?
ԱշակերտներQ47489435?
Պարգևներ
Պաշտոնռեկտոր
ԱնդամակցությունԽՍՀՄ գեղարվեստի ակադեմիա[1]
ԶավակներԳուրամ Քութաթելաձե, Karaman Kutateladze?, Manana Apollonovna Kutateladze?, Nana Apollonovna Kutateladze? և Tariel Kutateladze?
ԱզգականներԳոգի Թոթիբաձե
 Apollon Kutateladze Վիքիպահեստում

Կենսագրություն

խմբագրել

Սովորել է Փոթիի գիմնազիայում, այնուհետև` «Նկարիչների խրախուսման կովկասյան ընկերություն» դպրոցում (1914-1915 թվականներ), Թիֆլիսի (այժմ` Թբիլիսի) Նիկոլայ Սկլիֆոսովսկու գեղանկարչության և նկարչության դպրոցում (1915 թվական)[3]:

1916 թվականին որպես կամավոր անցել է զինվորական ծառայության: Եղել է Վրաստանի խորհրդայնացման մասնակից (1921 թվական): Անկախության պաշտպանների պարտությունից հետո բանտարկության մեջ է եղել Մետեխի ամրոցում:

1922-1926 թվականներին սովորել է Թբիլիսիի գեղարվեստի ակադեմիայում Գիորգի Գաբաշվիլիի, Եվգենի Լանսերեի, Իոսիֆ Շառլեմանիայի մոտ, ստաժավորվել է Լենինգրադում:

1920-ական թվականների սկզբին աշխատել է «Նիանգի» («Կոկորդիլոս», Թիֆլիս) երգիծական ամսագրի խմբագրությունում:

Եղել է Կերպարվեստների և Արվեստի աշխատակիցների միության պատասխանատու քարտուղար (1922-1926 թվականներ): 1930 թվականին դարձել է Վրաստանի հեղափոխական նկարիչների «Սարմա» ասոցիացիայի համահիմնադիր[4]:

1943 թվականից ապրել և աշխատել է Թբիլիսիում, դասավանդել է Թբիլիսիի գեղարվեստի ակադեմիայում, իսկ 1946 թվականից` պրոֆեսոր, 1959-1972 թվականներին` Գեղարվեստի ակադեմիայի ռեկտոր:

Եղել է արտասովոր էներգիայով մարդ, տաղանդավոր կազմակերպիչ, դիվանագետ, կոմպոզիցիայի մեծ վարպետ, կարողացել է ոչ միայն պաշտպանել Թբիլիսիի գեղարվեստի ակադեմիայի կարգավիճակը, որին հենց այդ պահին ուզում էին զրկել այդ կարգավիճակից և փաստացի լուծարել, այլև կառուցել ութհարկանի շենք, որը դարձել է ակադեմիայի շենքի նոր մասնաշենքը և այնտեղ բացել է նոր ֆակուլտետներ:

Եղել է Վրացական Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետության նկարիչների միության հիմնարկի անդամ, ԽՍՀՄ նկարիչների միության հիմնարկի անդամ: Եղել է ԽՍՀՄ գեղարվեստի ակադեմիայի թղթակից-անդամ (1967 թվական):

Մահացել է 1972 թվականի հունիսի 25-ին Թբիլիսիում: Թաղված է Դիդուբեի պանթեոնում:

Ընտանիք

խմբագրել
  • Առաջին կինը` Վերա Քութաթելաձեն (մինչև ամուսնությունը` Մեգրելաձե), բժիշկ է:
  • Որդին` Թարիել Քութաթելաձեն (1921 — ?), վրացի ճարտարապետ է:
  • Որդին` Գուրամ Քութաթելաձեն (1924-1979 թվականներ), գեղանկարիչ է: Վրացական Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետության վաստակավոր նկարիչ:
  • Երկրորդ կինը` Մարիա Եվդոկիմովան է:
  • Դուստրը` Մանանա Քութաթելաձեն է:
  • Դուստրը` Նանա Քութաթելաձեն (1946-2015 թվականներ), ամուսնացել է Գեորգի Թոթիբաձեի հետ[5]:
  • Թոռը` Գեորգի Թոթիբաձեն (ծն. 1967 թվական), նկարիչ է[6], սպորտսմեն, ունի կարատեի երկրի առաջնության հինգ ոսկե մեդալ, Ճապոնիայի հեղինակությանը վերաբերող միջազգային մրցախաղի արծաթե և համաշխարհային առաջնության երկու բրոնզե մրցանակ[7]:
  • Թոռը` Կոնստանտին Թոթիբաձեն (ծն. 1969 թվական), նկարիչ է[8][9], սպորտսմեն, Ռուսաստանի եռակի չեմպիոն, կարատեի կարատեի աշխարհի առաջնության բրոնզե մեդալակիր:
  • Թոռնուհին` Մարիա Թոթիբաձեն (ծն. 1972 թվական), դիզայներ, մոդելագործ[10]: Ապրում և աշխատում է Փարիզում:
  • Ծոռը` Մուսյա Թոթիբաձեն (1996 թվական), երգչուհի, մոդել, Ռուսաստանի թատերական արվեստի ինստիտուտի ուսանողուհի[11]:
  • Ծոռը` Անտոն Թոթիբաձեն (1993 թվական), նկարիչ է[12]:
  • Երրորդ կինը` Միրել Զդանևիչ-Քութաթելաձեն, Կիրիլ Զդանևիչի դուստրն է:
  • Որդին` Կարաման Քութաթելաձեն, նկարիչ է[13]:

Հայտնի հասցեներ

խմբագրել
  • Թբիլիսի, Դմիտրի Բաքրաձեի փողոց, (նախկին աղյուսի նրբանցք), 13[14]:

Մրցանակներ և կոչումներ

խմբագրել

Ստեղծագործություն

խմբագրել

Պատմական կտավներ`

  • «Ընկեր Ստալին` 1902 թվականի բաթումցի բանվորների ցույցերի ղեկավար»[16]
  • «1902 թվականի ընկեր Ստալինի զրույցը աջարացի գյուղացիների հետ»[17]
  • «Սերգո Օրջոնիկիձեն լեռնցիներին կոչ է անում պաշտպանել Գրոզնի քաղաքը», 1938 թվական[18], Մարզային գավառագիտական թանգարան, Չերկեսկ
  • «Թամարա թագուհու որսը», 1970 թվական

Կենցաղային նկարներ`

Ցուցահանդեսներ

խմբագրել

Հիշատակ

խմբագրել
  • Թբիլիսիում Ապոլոն Քութաթելաձեի անվամբ փողոց է կոչվում:

Գրականություն

խմբագրել
  • Гудиашвили Н. Аполлон Кутателадзе. — Тбилиси: издательство Союза писателей Грузии «Заря востока», 1958. — 39 с.[20]
  • Кутателадзе Аполлон Грузия. — Москва: Огиз - Молодая гвардия, 1931. — 16 с.[21][22]

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 https://artinvestment.ru/en/auctions/26580/biography.html
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 Кутателадзе Аполлон Караманович // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  3. ↑ «Труженик искусства». Արխիվացված է օրիգինալից 2021-10-27-ին. Վերցված է 2019-11-30-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  4. ↑ «Грузинский художник Кутателадзе Аполлон Караманович (artist Kutateladze Apollon Karamanovich)». socrealizm.com.ua. Արխիվացված է օրիգինալից 2019-12-18-ին. Վերցված է 2018-02-24-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  5. ↑ «Пока все дома — дом четвертый» (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2018-02-03-ին. Վերցված է 2018-02-05-ին.
  6. ↑ «PHILLIPS: Gogi Totibadze» (անգլերեն). Phillips. Արխիվացված է օրիգինալից 2018-02-03-ին. Վերցված է 2018-02-05-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  7. ↑ «Счастливое число» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2018-02-02-ին. Վերցված է 2018-02-05-ին.
  8. ↑ «ЗАСТОЛЬНАЯ ЖИВОПИСЬ БРАТЬЕВ ТОТИБАДЗЕ | ARTотека еды» (ռուսերեն). www.art-eda.info. Արխիվացված է օրիգինալից 2018-02-18-ին. Վերցված է 2018-02-05-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  9. ↑ «Phillips: UK010612, Kostya Totibadze» (անգլերեն). Phillips. Արխիվացված է օրիգինալից 2018-02-03-ին. Վերցված է 2018-02-05-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  10. ↑ «Культовые героини мирового кино в дебютной коллекции бренда Cinema de Mes Nuits» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2018-02-03-ին. Վերցված է 2018-02-05-ին.
  11. ↑ «ცეცხლისფერთმიანი მუსია თოთიბაძე Chanel Haute Couture-ს სინჯებზე». What I See | Online Magazine (անգլերեն). 2014-04-29. Արխիվացված է օրիգինալից 2018-02-03-ին. Վերցված է 2018-02-05-ին.
  12. ↑ «Художник Антон Тотибадзе: «Эта шаурма шикарная, мне нравится её форма — она как женщина»». The Village. Արխիվացված է օրիգինալից 2018-02-02-ին. Վերցված է 2018-02-05-ին.
  13. ↑ «МАСТЕРСКАЯ ХУДОЖНИКА КАРАМАНА КУТАТЕЛАДЗЕ». Արխիվացված է օրիգինալից 2016-09-21-ին. Վերցված է 2016-04-19-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  14. ↑ ул. Дмитрия Бакрадзе, 13(չաշխատող հղում)
  15. ↑ «Указ Президиума ВС СССР от 24.02.1941». Արխիվացված է օրիգինալից 2018-12-08-ին. Վերցված է 2019-10-10-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  16. ↑ «Товарищ Сталин — руководитель демонстрации батумских рабочих в 1902 году». Արխիվացված է օրիգինալից 2018-07-13-ին. Վերցված է 2018-07-13-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն); no-break space character in |title= at position 15 (օգնություն)
  17. ↑ «Иллюстрации — Персоны — Кутателадзе Аполлон Караманович (06.01.1900-1972)». Արխիվացված է օրիգինալից 2016-06-11-ին. Վերցված է 2016-04-19-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն); no-break space character in |title= at position 12 (օգնություն)
  18. ↑ «А. К. Кутателадзе. Орджоникидзе призывает горцев встать на защиту г. Грозного». Արխիվացված է օրիգինալից 2018-10-10-ին. Վերցված է 2018-10-10-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  19. ↑ МАСЛОВКА - художники, картины, биографии, фотографии. Живопись, рисунок, скульптура. 20-й век. «МАСЛОВКА - художники, картины, биографии, фотографии. Живопись, рисунок, скульптура. 20-й век: 1931 г. Грузинская ССР». www.maslovka.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2018-02-24-ին. Վերցված է 2018-02-24-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link)
  20. ↑ «20170530_065139.jpg». Яндекс.Фотки. Արխիվացված է օրիգինալից 2018-02-24-ին. Վերցված է 2018-02-24-ին.
  21. ↑ BERNARD QUARITCH LTD (1). «Русская литература и переводы» (PDF). https://www.quaritch.com/ (անգլերեն). Bernard Quaritch. էջ 27. Արխիվացված է օրիգինալից (pdf) 2018-02-25-ին. Վերցված է 24-ին. {{cite web}}: External link in |website= (օգնություն); Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  22. ↑ Кутателадзе,_Аполлон_Караманович Грузия. — Москва: Молодая гвардия, 1931.
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ապոլոն Քութաթելաձե» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ապոլոն_Քութաթելաձե&oldid=10128172» էջից