Աիդա (անձնանուն)
| ||||||||||||
Աիդա, իգական անձնանուն։ Եվրոպական լեզուներում տարածվել է շնորհիվ՝ Ջուզեպպե Վերդիի «Աիդա»[2] օպերայի։
Ծագում և իմաստ խմբագրել
Ենթադրաբար, Աիդա անունը (ֆրանսիական բնօրինակ գրությամբ՝ Aïda) հորինվել է ֆրանսիացի եգիպտագետ Օգյուստ Մարիետի կողմից, որն առաջարկել էր Վերդիին համանուն օպերայի լիբրետոյի պատմական հիմքը[3][4]։ 1870 թվականի ապրիլի 27-ին Կամիլ դյու Լոկլին ուղղված նամակում[5] Մարիետը գրել է.
|
Թող ձեզ չանհանգստացնի անվանումը։ Աիդան եգիպտական անուն է։ Նրա ճիշտ տարբերակը պետք է լինի Աիտա։ Բայց այդպիսի անունը շատ կոպիտ է հնչում, և երգիչները անխուսափելիորեն մեղմացրին այն՝ դարձնելով Աիդա[6]։ | 
|
Այսօր հայտնի հինեգիպտական գրերում այդ անունը կամ նրա ցանկացած համարժեքն ուղղակիորեն չի հանդիպում[7]։ Սակայն, ըստ ամերիկացի արվեստագետ Ջոն Սոլոմոնի վարկածի[8], այն կարող է ձևավորված լինել Մարիետի կողմից՝ Աետայից, ենթադրական Աետ անվանումից (հին հունարեն Ἀετός՝ այդ անունը անշուշտ հայտնի է եղել Մարիետին Ռոզետայի քարի հունարեն հատվածի մասի արձանագրությունից[9], որտեղ հիշատակվում է քուրմ Աետ, որդի Աետի անունը)[10]։
Դրա հետ մեկտեղ կա կարծիք, որ այդ անունն ունի արաբական ծագում[11]։ Իրականում, ժամանակակից արաբերենում կա Աիդա անձնանունը (عَائِدَةُ [ʕaːʔida(tu)]) և բառացի նշանակում է՝ عَادَ [ʕaːda] «այցելել», «այցի գնալ», «վերադառնալ»[12][13]։
Դրանից բացի, Աիդա անվան ծագումը երբեմն վերագրում են Աֆրիկա մայրցամաքին։ Իգբո լեզվով Ադա նշանակում է «առաջին դուստր», յորուբա լեզվով Ադէ մասնիկն անուններում նշանակում է «թագավորական իշխանություն»[14], սվահիլի լեզվով ada (արաբերենից փոխառություն)՝ «մրցանակ»[15]։
Աիդա անվան համանունը կա նաև ճապոներենում (間):
Անվանակոչության տոն խմբագրել
Օգոստոսի 31-ին Իտալիայում նշում են սուրբ Աիդանոյի օրը[16], իսկ հուլիսի 28-ին և հունվարի 2-ին՝ Լեհաստանում[17]։
Հայտնի անուններ խմբագրել
- Աիդա Գարիֆուլլինա
- Աիդա Ներսիսյան
- Աիդա Թոփուզյան
- Աիդա Բոյաջյան
- Աիդա Սարգսյան
- Աիդա Ավետիսյան (գիտնական)
- Աիդա Ավետիսյան (կոմպոզիտոր)
- Աիդա Օլիվիեր
- Աիդա Հովհաննիսյան
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ ГРАМОТА.РУ – справочно-информационный интернет-портал «Русский язык», gramota.ru Կաղապար:Проверено
- ↑ Петровский Н. А, Словарь русских личных имён. М., 2005. С. 43
- ↑ Budden. J. Verdi. Oxford University Press, 2008. p. 107.
- ↑ Reveles, N. Արխիվացված 2018-02-07 Wayback Machine The Libretto of Aida Արխիվացված 2011-07-01 Wayback Machine. San Diego Opera Site.
- ↑ Lettre autographe signée d'Auguste Mariette à Camille Du Locle, Boulay, 27 avril 1870. BnF. Catalogue général.
- ↑ «Ne vous effarouchez pas du titre. Aïda est un nom égyptien. Il faudrait régulièrement Aïta. Mais le nom serait trop dur et les chanteurs l'adouciraient irrésistiblement en Aïda». См. Budden, J. Le opere di Verdi, Vol. 3 (ed. italiana). E.D.T. 1988. p. 176.
- ↑ Les noms de l'opéra Aida.
- ↑ Jon Solomon. University of Illinois at Urbana-Champaign. Profiles.
- ↑ Στήλη της Ροζέττας. Wikisource.
- ↑ Solomon, J. The Rosetta Stone, Ptolemaic Aetos, and Aida. Acta Musicologica, 85(2), 187-198 (2013).
- ↑ И могло быть использовано авторами либретто оперы «Аида», подобно тому, как в те же годы Георг Эберс взял из арабского языка имя Уарда (араб. وَرْدَةٌ, «роза») для героини своего популярного одноименного романа из древнеегипетской истории.
- ↑ Aida - A Quranic Name for Girls
- ↑ Баранов, Х.К. Арабско-русский словарь. М.: Рус. яз., 1996. — стр. 547, 548.
- ↑ boysnames_a.htm
- ↑ Etymological Dictionary of Swahili Արխիվացված 2008-09-17 Wayback Machine
- ↑ «Italian Baby Names: Aida». Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ ապրիլի 1-ին. Վերցված է 2018 թ․ օգոստոսի 23-ին.
- ↑ Польская Википедия. Aida 2 февраля 2007
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Աիդա (անձնանուն)» հոդվածին։ |