Օգյուստ Մարիետ

Օգյուստ Մարիետ; ֆր.՝ Auguste Mariette; ֆր.՝ François Auguste Ferdinand Mariette
Ծնվել է	փետրվարի 11, 1821[…]; Բոլուն սյուր Մեր
Մահացել է	հունվարի 18, 1881 (59 տարեկան); Կահիրե, Եգիպտոս; բնական մահով
Գերեզման	Կահիրե
Քաղաքացիություն	Ֆրանսիա
Մասնագիտություն	եգիպտագետ, հնագետ, ֆոնդապահ և գրող
Գործունեության ոլորտ	Եգիպտագիտություն
Պաշտոն(ներ)	թանգարանի տնօրեն, տնօրեն և ֆոնդապահ
Անդամակցություն	Արձանագրությունների և բելետրիստիկայի ակադեմիա, Թուրինի գիտությունների ակադեմիա, Société nationale des Antiquaires de France?, Academia Imperial de Belas Artes (Brazil)?, Արձանագրությունների և բելետրիստիկայի ակադեմիա, Բելգիայի գիտությունների, գրականության և կերպարվեստի թագավորական ակադեմիա, Բրիտանացի ճարտարապետների թագավորական ինստիտուտ, Société nationale des Antiquaires de France? և Royal Academy of Archaeology of Belgium?
Տիրապետում է լեզուներին	ֆրանսերեն
Պարգևներ	և
	Ստորագրություն;
	Auguste Mariette Վիքիպահեստում

Ֆրանսուա Օդյուստ Ֆերդինան Մարիետ (ֆր.՝ François Auguste Ferdinand Mariette, փետրվարի 11, 1821(1821-02-11)^[1]^[2]^[3]^[…], Բոլուն սյուր Մեր^[4]^[5] - հունվարի 18, 1881(1881-01-18)^[5]^[6], Կահիրե, Եգիպտոս^[4]^[5]), ֆրանսիացի եգիպտագետ, ով 19-րդ դարի կեսերին եգիպտական իշխանություններից ստացել է մենաշնորհ երկրում հնագիտական հետազոտություններ կատարելու համար։ Կահիրեի Եգիպտական թանգարանի հիմնադիրն ու առաջին ղեկավարը։

Կենսագրություն

Մարիետը Հին Եգիպտոսով տարվել է, ուսումնասիրելով իր կուզենի՝ մոտիկ ընկեր և ուղեկից Շամպոլյոնի թղթերը։ 1849 թվականին նա ծառայության մտավ Լուվրում և հաջորդ տարի ուղարկվեց Եգիպտոս՝ հին ձեռագրերի որոնման համար։ Գրադարանի լռության մեջ աշխատելու փոխարեն նա ուղևորվեց Սահարայում գտնվող Աստիճանավոր բուրգ և սկսեց ուսումնասիրել նրա շրջակայքը։ Շուտով նրա կողմից հայտնաբերվեցին Սֆինքսների Ալլեան և Սերապեումը՝ սուրբ ցուլերի հուղարկավորության վայրը։ Մարիետը 4 տարի շարունակում էր իր հնագիտական հետազոտությունները Սահարայում, Լուվր ուղարկելով բազում գտածոներ, ինչի համար Ֆրանսիա վերադառնալուց հետո նշանակվեց հսկիչ։ Հենց նա է ներշնչել Ջուզեպպե Վերդիին գրել հին եգիպտական թեմայով օպերա։

1858 թվականին Մարիետը ընդունեց եգիպտական իշխանությունների «Պեղումների և եգիպտական հնությունների» բաժնում հնությունների վերակացու աշխատելու հրավերը և նորից ուղևորվեց Եգիպտոս, բայց այս անգամ ընդմիշտ։ Նա արգելք դրեց հնությունների վաճառքի և երկրից արտահանելու վրա, ինչպես նաև վճռական միջոցներ ձեռնարկեց հնագետ - սիրահարների կողոպտիչ գործունեության դեմ։ Պատմության մեջ առաջին անգամ նա պեղումներ իրականացրեց Կառնակում, Աբիդոսում, Դեյր էլ-Բահարիում, Թանիսում և Ջեբել - Բարկալում։ Նրա հայտնագործություններից են՝ հրաշալի պահպանված Սեթի I - ի տաճարը, Էդֆուի և Դանդերի տաճարները։ Նրա կողմից հրապարակված Սահարայի պատերի գրությունները թույլ տվեցին վերստեղծել Հին Թագավորության կյանքի մանրամասն պատկերը։ Մեծ Սֆինքսը նրա ղեկավարությամբ ազատվել է բազմադարյա ավազոտ շերտերից և ձեռք է բերել իր ներկայիս տեսքը։

Նստածները (աջից ձախ)՝ Օգյուստ, Ժոզեֆինա դը Ֆոնսեքա Կոստա, Բոմ Ռեթրիոյի բարոն, Թերեզա Քրիստինա և Պեդրո II (աջից)

Իր բազում ծառայությունների համար Մարիետը, բացի եվրոպական ակադեմիաների անդամակցությունից, արժանացել է տեղական իշխանությունների կողմից արժանացել է փաշայի և բեյի կոչումների։ 1859 թվականին նա թույլատվություն է ստացել իր գտածոները ցուցադրել Կահիրեում հատուկ այդ նպատակով կառուցված շենքում։

1869 թվականի հոկտեմբեր - նոյեմբեր ամիսներին Մարիետը եղել է Եվգենյա կայսրուհու անձնական զբոսավարը, նրա Եգիպտոս այցելության ժամանակ, երբ եկել էր Սուեզի ջրանցքի բացումը կատարելու։

1859 թվականին Մուհամեդ Սաիդ փաշայի կառավարման ժամանակ, որպեսզի վերջ դնի հնագիտական պեղումների վայրերի կողոպուտներին և փրկի թանկագին գտածոները ֆրանսիացի եգիպտագետ Օգյուստ Մարիետը գլխավորեց «Եգիպտական հնությունների ծառայությունը»^[23]։ 1878 թվականին նրա կողմից գլխավորած Բուլակյան թանգարանը տուժեց ջրհեղեղից, որը վնասեց ցուցանմուշները, ոչնչացրեց նկարներն ու գրառումները։ Թանգարանը փակեցին վերակառուցողական աշխատանքների համար մինչև 1881 թվականը^[23]։ Կուրացած ու թույլ գիտնականը հետնորդ նշանակեց Գաստոն Մասպերոյին։

Նրա կտակի համաձայն Մարիետին դրել էին մարմարե սարկոֆագի մեջ և թաղել Թահրիր հրապարակում իր կողմից հիմնված թանգարանի այգում^[23]։

Հիշատակ

Օգյուստ Մարիետի հուշարձանը և սարկոֆագը Կահիրեի եգիպտական թանգարանի տարածքում

Օգյուստ Մարիետի հուշարձանը գտնվում է Կահիրեի Եգիպտական թանգարանի մեծ եգիպտագետներին նվիրված հուշահամալիրում^[24]։ Բրոնզե արձանը հիշեցնում է երկաթյա կամքով, եգիպտական արտեֆակտները պահպանող գիտնականի մասին^[23]։

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 Encyclopædia Britannica
↑ ^3,0 ^3,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 Archivio Storico Ricordi — 1808.
↑ ^5,00 ^5,01 ^5,02 ^5,03 ^5,04 ^5,05 ^5,06 ^5,07 ^5,08 ^5,09 www.accademiadellescienze.it (իտալ.)
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 Annuaire prosopographique : la France savante / B. Delmas — 2009.
↑ http://www.aibl.fr/membres/academiciens-depuis-1663/article/auguste-mariette
↑ https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b525134292/f842.item
↑ https://aibl.fr/academiciens-depuis-1663/
↑ https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b525134292/f718.item
↑ https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b525134292/f699.item
↑ https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b525134292/f722.item
↑ https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b525134292/f759.item
↑ https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b525134292/f795.item
↑ https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b525134292/f831.item
↑ https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b525134292/f838.item
↑ https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b525134292/f845.item
↑ https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b525134292/f705.item
↑ https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b525134292/f771.item
↑ https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b525134292/f778.item
↑ https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b525134292/f806.item
↑ https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b525134292/f823.item.zoom
↑ ^23,0 ^23,1 ^23,2 ^23,3 REVIVAL OF THE EGYPTIAN MUSEUM (англ.) // Foreign Office of the Federal Republic of Germany. — С. 10. Архивировано из первоисточника 29 Մարտի 2017.
↑ Dans la cour du musée du Caire, le monument de Mariette... et les bustes qui l'entourent

[_3f130929cb769e2f-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_654bed1e1b007812-2] 2,0 ^2,1 Encyclopædia Britannica

[_1aa4bf6b3476e8c0-3] 3,0 ^3,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)

[_9a625a7e4f6bb684-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 Archivio Storico Ricordi — 1808.

[_9ab4bc5e8122df75-5] 5,00 ^5,01 ^5,02 ^5,03 ^5,04 ^5,05 ^5,06 ^5,07 ^5,08 ^5,09 www.accademiadellescienze.it (իտալ.)

[_00d89fcc1aebfcd9-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 Annuaire prosopographique : la France savante / B. Delmas — 2009.

[_a505f4870bce1f57-7] ttp://www.aibl.fr/membres/academiciens-depuis-1663/article/auguste-mariette

[_20831423a2a56851-8] ttps://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b525134292/f842.item

[_25495ea73ee1415f-9] ttps://aibl.fr/academiciens-depuis-1663/

[_c73fb245ce46d8c9-10] ttps://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b525134292/f718.item

[_d8c23acb0a17b521-11] ttps://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b525134292/f699.item

[_e6cd537bba4bab77-12] ttps://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b525134292/f722.item

[_b3e25d206f3f8543-13] ttps://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b525134292/f759.item

[_bd42ccf068a9e5e3-14] ttps://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b525134292/f795.item

[_4784d7ac447b7015-15] ttps://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b525134292/f831.item

[_ea7ebd7e7d7f5f43-16] ttps://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b525134292/f838.item

[_0a46c9f50f7dbd03-17] ttps://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b525134292/f845.item

[_b73a1ce4a1947379-18] ttps://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b525134292/f705.item

[_8d9388ad02913733-19] ttps://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b525134292/f771.item

[_6018200772b50831-20] ttps://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b525134292/f778.item

[_c24b78f011f2c371-21] ttps://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b525134292/f806.item

[_e71b0dc635d40d6f-22] ttps://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b525134292/f823.item.zoom

[:0-23] 23,0 ^23,1 ^23,2 ^23,3 REVIVAL OF THE EGYPTIAN MUSEUM (англ.) // Foreign Office of the Federal Republic of Germany. — С. 10. Архивировано из первоисточника 29 Մարտի 2017.

[24] Dans la cour du musée du Caire, le monument de Mariette... et les bustes qui l'entourent

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[20]

[18]

[21]

[22]

[19]

[23]

[24]

Օգյուստ Մարիետ ֆր.՝ Auguste Mariette ֆր.՝ François Auguste Ferdinand Mariette

Ծնվել է	փետրվարի 11, 1821(1821-02-11)^[1]^[2]^[3]^[…] Բոլուն սյուր Մեր^[4]^[5]
Մահացել է	հունվարի 18, 1881(1881-01-18)^[5]^[6] (59 տարեկան) Կահիրե, Եգիպտոս^[4]^[5] բնական մահով
Գերեզման	Կահիրե
Քաղաքացիություն	Ֆրանսիա
Մասնագիտություն	եգիպտագետ, հնագետ, ֆոնդապահ և գրող
Գործունեության ոլորտ	Եգիպտագիտություն
Պաշտոն(ներ)	թանգարանի տնօրեն, տնօրեն և ֆոնդապահ
Անդամակցություն	Արձանագրությունների և բելետրիստիկայի ակադեմիա^[7]^[8]^[9], Թուրինի գիտությունների ակադեմիա^[5]^[10], Société nationale des Antiquaires de France?^[11], Academia Imperial de Belas Artes (Brazil)?^[12], Արձանագրությունների և բելետրիստիկայի ակադեմիա^[13], Բելգիայի գիտությունների, գրականության և կերպարվեստի թագավորական ակադեմիա^[14], Բրիտանացի ճարտարապետների թագավորական ինստիտուտ^[15], Société nationale des Antiquaires de France?^[16] և Royal Academy of Archaeology of Belgium?^[17]
Տիրապետում է լեզուներին	ֆրանսերեն^[1]
Պարգևներ	^[20] ^[18] ^[21] ^[22] և ^[19]
Ստորագրություն
Auguste Mariette Վիքիպահեստում