Ֆելիքս Կլայն
Ֆելիքս Կլայն (գերմ.՝ Felix Christian Klein), ապրիլի 25, 1849[1][2][3][…], Դյուսելդորֆ, Հռենոսի պրովինցիա, Պրուսիայի թագավորություն[4][2] - հունիսի 22, 1925[4][5][6][…], Գյոթինգեն, Պրուսիայի ազատ պետություն, Վայմարյան Հանրապետություն[4][2]), գերմանացի մաթեմատիկոս, Բեռլինի ԳԱ թղթանդամ (1913 թվական), Բոննի համալսարանի փիլիսոփայության դոկտոր (1868 թվական)։
Կենսագրություն
խմբագրել1872 թվականից՝ Էրլանգենի համալսարանի, 1875 թվականից՝ Մյունխենի դպրոցի, 1880 թվականից՝ Լայպցիգի, 1886-1913 թվականներին՝ Գյոթինգենի համալսարանների մաթեմատիկայի պրոֆեսոր։ Հիմնական աշխատանքները վերաբերում են ոչ էվկլիդեսյան երկրաչափությանը, անընդհատ խմբերի, հանրահաշվական հավասարումների, էլիպտիկ և ավտոմորֆ ֆունկցիաների տեսություններին։ Երկրաչափության վերաբերյալ իր գաղափարները Կլայնը շարադրել է «Երկրաչափական նոր հետազոտությունների համեմատական քննարկում» աշխատությունում (1872 թվական), որը հայտնի է «էրլանգենյան ծրագիր» անունով։
Բացահայտումներ
խմբագրելԿլայնը ձգտել է բացահայտել մաթեմատիկայի առանձին ճյուղերի, ինչպես նաև մաթեմատիկայի և ֆիզիկայի ու տեխնիկայի ներքին կապերը։ 1910-1923 թվականներին Ա. Զոմմերֆելդի աշխատակցությամբ գրել է «Հոլի տեսություն» քառահատոր աշխատությունը։ Զբաղվել է մաթեմատիկայի կրթության հարցերով։
Աշխատանքներ
խմբագրելՀոդվածներ
խմբագրել- Felix Klein, Gesammelte mathematische Abhandlungen, 3 Bde.
- Felix Klein, Vergleichende Betrachtungen über geometrische Forschungen, Erlanger Programm 1872(չաշխատող հղում)
Դասախոսություններ երկրաչափական ֆունկցիայի տեսություն
խմբագրել- Felix Klein, Դասախոսություններ երկրաչափական ֆունկցիայի տեսություն
- Конспект: Einleitung in die geometrische Funktionentheorie.
- Издание: Felix Klein, Funktionentheorie in geometrischer Behandlungsweise. Leipzig: Teubner, 1987
- Felix Klein, Über Riemanns Theorie der algebraischen Funktionen
- Felix Klein, Theorie der elliptischen Modulfunktionen, mit Robert Fricke.
- Felix Klein, Ausgewaehlte Kapitel aus der Theorie der linearen Differentialgleichungen zweiter Ordnung. Bd. 1, Bd. 2
- Felix Klein, Ueber lineare differentialgleichungen der zweiten ordnung.
- Felix Klein Vorlesungen über die hypergeometrische Funktion(չաշխատող հղում)
Գրականություն
խմբագրել- Выгодский М. Я. Феликс Клейн и его историческая работа. См. в книге։ Клейн Ф. Лекции о развитии математики в XIX столетии. Том I. Արխիվացված 2010-04-28 Wayback Machine М.-Л., ГОНТИ, 1937, 432 с.
- Гиндикин С. Феликс Клейн. Արխիվացված 2010-12-31 Wayback Machine «Квант», 1975, № 12.
- Колмогоров А. Н., Юшкевич А. П. (ред.) Математика XIX века. М.։ Наука.
- Том 1 Математическая логика. Алгебра. Теория чисел. Теория вероятностей. 1978.(չաշխատող հղում)
- Том 2 Геометрия. Теория аналитических функций. 1981.(չաշխատող հղում)
- Феликс Клейн на Math.ru.
- Яглом И. М. Феликс Клейн и Софус Ли. — М.։ Знание, 1977.
- Klein’s Web Pages.
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 www.accademiadellescienze.it (իտալ.)
- ↑ 3,0 3,1 https://mathshistory.st-andrews.ac.uk/Biographies/Klein/
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 4,8 Клейн Феликс // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ — 1994.
- ↑ Find A Grave — 1996.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 https://timenote.info/de/Felix-Klein
- ↑ http://www-hm.ma.tum.de/geschichte/node18.html
- ↑ http://www.universalis.fr/encyclopedie/felix-klein/
- ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
- ↑ 12,0 12,1 https://catalogues.royalsociety.org/CalmView/Record.aspx?src=CalmView.Persons&id=NA5396&pos=1
- ↑ https://www.bbaw.de/die-akademie/akademie-historische-aspekte/mitglieder-historisch/historisches-mitglied-felix-klein-1395
- ↑ https://www.accademiadellescienze.it/accademia/soci/Felix-Klein
- ↑ CONOR.Sl
- ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
- ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
- ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
- ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
- ↑ 20,00 20,01 20,02 20,03 20,04 20,05 20,06 20,07 20,08 20,09 20,10 20,11 20,12 20,13 20,14 20,15 20,16 20,17 20,18 20,19 20,20 20,21 20,22 20,23 20,24 20,25 20,26 20,27 20,28 20,29 20,30 20,31 20,32 20,33 20,34 20,35 20,36 20,37 20,38 20,39 20,40 20,41 20,42 20,43 20,44 20,45 20,46 20,47 20,48 20,49 20,50 20,51 20,52 20,53 Mathematics Genealogy Project — 1997.
- ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
- ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
- ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
- ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
- ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
- ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
- ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
- ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
- ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
- ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
- ↑ Award winners : Copley Medal — Royal Society.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ֆելիքս Կլայն» հոդվածին։ |
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 5, էջ 472)։ |