Սե Ցզյուն (չինարեն ավանդ. 謝軍, հեշտ. 谢军 , պինին: Xiè Jūn, հոկտեմբերի 30, 1970(1970-10-30)[1][2], Բաոդին, Baoding Diqu, Հեբեյ, Չինաստան), չինացի շախմատիստուհի, շախմատի աշխարհի յոթերորդ չեմպիոնուհին։ Աշխարհի այն երեք չեմպիոնուհիներից մեկն է (Ելիզավետա Բիկովա, Սե Ցզյուն և Հոու Յիֆան), որոնք կարողացել են ընդմիջումից հետո հետ բերել շախմատային գահը։ Աշխարհի չեմպիոնուհի 1991 թվականի սկզբից մինչև 1996 թվականը և 1999 թվականից մինչև 2001 թվականը։ Վաստակավոր մարզիչ և ՖԻԴԵ-ի միջազգային մրցավար (2004)[4]։

Սե Ցզյուն
Պետություն(ներ){{{2}}} Չինաստան
Ծննդյան ամսաթիվհոկտեմբերի 30, 1970(1970-10-30)[1][2] (53 տարեկան)
ԾննդավայրԲաոդին, Baoding Diqu, Հեբեյ, Չինաստան
ԿոչումԳրոսմայստեր (1993)
Առավելագույն վարկանիշ2574 (հունվար 2008)
Ներկայիս վարկանիշ2574
ՖԻԴԵ համար8600147
365chessXie_Jun
Chesstempo համար231003
ICCF համար231003
Մասնակցել էԿանանց շախմատային օլիմպիադա 1988[3], Կանանց շախմատային օլիմպիադա 1990[3], Կանանց շախմատային օլիմպիադա 1992[3], Կանանց շախմատային օլիմպիադա 1994[3], Կանանց շախմատային օլիմպիադա 1996[3], Կանանց շախմատային օլիմպիադա 1988[3], Կանանց շախմատային օլիմպիադա 2000[3] և Կանանց շախմատային օլիմպիադա 2004[3]
 Xie Jun Վիքիպահեստում

Կենսագրություն խմբագրել

6 տարեկանից Սեն սկսել է խաղալ սիյանցի (չինական խաղ)։ 10 տարեկանում դարձել է Պեկինի աղջիկների չեմպիոնուհի։ Կառավարության պնդմամբ շուտով սկսում է խաղալ նաև շախմատ։

1990 թվականին ստանում է կանանց գրոսմայստերի կոչում։

1991 թվականին Սե Ցզյունն առաջին անգամ դառնում է կանանց աշխարհի առաջնության հաղթող՝ 8,5:6,5 հաշվով պարտության մատնելով Մայա Չիբուրդանիձեին։ 1993 թվականին նա հաջողությամբ պաշտպանում է իր տիտղոսը՝ 8,5:2,5 հաշվով հաղթելով Նանա Իոսելիանիին։ Նույն թվականին նա դառնում է գրոսմայստեր։

1996 թվականին կորցրել է իր տիտղոսը՝ 8,5:4,5 հաշվով զիջելով Ժուժա Պոլգարին։

1999 թվականին ՖԻԴԵ-ն Ժուժա Պոլգարին զրկում է կոչումից և Սե Ցզյունը վերադարձնում է չեմպիոնուհու կոչումը՝ 8,5:6,5 հաշվով հաղթելով Ալիսա Գալյամովային։

2000 թվականին ՖԻԴԵ-ն փոխում է աշխարհի առաջնությունների անցկացման կարգը՝ ներմուծելով մրցաշարից դուրս մնալու նոկաուտ համակարգը, և Սե Ցզյունը, եզրափակիչ մրցախաղում 2,5:1,5 հաշվով հաղթելով չինացի շախմատիստուհի Ցին Կանյինին դառնում է առաջին շախմատիստուհին, որը իր տիտղոսը նվաճել է նոկաուտ համակարգով։

Պաշտոնական մրցաշարերում հանդես է գալիս հազվադեպ, վերջին տարիներին, երկար ընդմիջումից հետո, խաղացել է 2008 թվականին՝ վարկանիշը պահպանելու նպատակով։

Վարկանիշի փոփոխության գծապատկեր խմբագրել

Էլոյի վարկանիշի փոփոխություններ[5][6]
Տարի Հնվ Փտր Մրտ Ապր Մայ Հուն Հուլ Օգս Սեպ Հոկ Նոյ Դեկտ Տարվա
լավագույն
Տարվա
վատագույն
1989 2310 2310 2310 2310
1990 2320 2360 2360 2320
1991 2460 2465 2465 2460
1992 2480 2480 2480 2480
1993 2470 2470 2470 2470
1994 2515 2515 2515 2515
1995 2555 2540 2555 2540
1996 2530 2510 2530 2510
1997 2500 2495 2500 2495
1998 2485 2510 2510 2485
1999 2532 2528 2532 2528
2000 2542 2568 2567 2568 2542
2001 2557 2557 2553 2553 2557 2553
2002 2562 2562 2562 2569 2569 2562
2003 2569 2569 2569 2569 2569 2569
2004 2564 2564 2564 2569 2569 2564
2005 2573 2573 2573 2573 2573 2573
2006 2573 2573 2573 2573 2573 2573
2007 2573 2573 2573 2573 2573 2573
2008 2574 2574 2574 2574 2574 2574
2009 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574
2010 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574
2011 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574
2012 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574
2013 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574
2014 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574
2015 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574
2016 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574
2017 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574
2018 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574
2019 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574
2020 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574 2574
2021 2574 2574 2574 2574 2574


Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 Encyclopædia Britannica
  2. 2,0 2,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 OlimpBase
  4. «Global Chess Academy». Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ մայիսի 3-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 30-ին.
  5. Էլոյի վարկանիշը ՖԻԴԵ ցանկերից։ Աղբյուրներ՝ fide.com, benoni.de, olimpbase.org
  6. Տեխնիկական խնդիրների պատճառով աղյուսակը ժամանակավորապես չի աշխատում։

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սե Ցզյուն» հոդվածին։


 
Շախմատի աշխարհի չեմպիոնուհիներ

Վերա Մենչիկ (1927-1944) | Լյուդմիլա Ռուդենկո (1950-1953) | Ելիզավետա Բիկովա (1953-1956, 1958-1962) | Օլգա Ռուբցովա (1956-1958) | Նոնա Գափրինդաշվիլի (1962-1978) | Մայա Չիբուրդանիձե (1978-1991) | Սե Ցզյուն (1991-1996, 1999-2001) | Ժուժա Պոլգար (1996-1999) | Չժու Չեն (2001-2004) | Անտոանետա Ստեֆանովա (2004-2006) | Սյույ Յուհուա (2006-2008) | Ալեքսանդրա Կոստենյուկ (2008-2010) | Հոու Յիֆան (2010-2012, 2013-2015, 2016-2017) | Աննա Ուշենինա (2012-2013) | Մարիա Մուզիչուկ (2015-2016) | Թան Չժունյի (2017-2018) | Ցզյու Վենցզյուն (2018-ից)