Ջորջե Էնեսկու

Ջորջե Էնեսկու
Բնօրինակ անուն	ռումիներեն՝ George Enescu
Ծնվել է	օգոստոսի 19, 1881[…]; Ջորջե Էնեսկու, George Enescu, Botoșani County, Ռումինիայի թագավորություն
Երկիր	Ռումինիա և Ֆրանսիա
Մահացել է	մայիսի 4, 1955[…] (73 տարեկան); Փարիզի 8-րդ շրջան, Ֆրանսիա
Գերեզման	Պեր Լաշեզ և Grave of Enesco
Ժանրեր	օպերա, սիմֆոնիա, կամերային երաժշտություն և piano repertoire?
Մասնագիտություն	կոմպոզիտոր, ջութակահար, դաշնակահար, դիրիժոր, երաժշտության ուսուցիչ, համալսարանի դասախոս և երաժշտագետ
Գործիքներ	ջութակ և դաշնամուր
Աշխատավայր	Փարիզի կոնսերվատորիա, Փարիզի Նորմալ երաժշտական դպրոց, Չիկիի երաժշտական ակադեմիա, George Enescu Philharmonic Orchestra?, New York Philharmonic Orchestra? և BBC Symphony Orchestra?
Կրթություն	Փարիզի կոնսերվատորիա և Վիեննայի երաժշտության և կատարողական արվեստի համալսարան
Ամուսին	Marie Cantacuzène?
Պարգևներ
	George Enescu Վիքիպահեստում

Ջորջե Էնեսկու (ռումիներեն՝ George Enescu; օգոստոսի 19, 1881(1881-08-19)^[1]^[2]^[3]^[…], Ջորջե Էնեսկու, George Enescu, Botoșani County, Ռումինիայի թագավորություն - մայիսի 4, 1955(1955-05-04)^[1]^[2]^[3]^[…], Փարիզի 8-րդ շրջան, Ֆրանսիա^[5]), ռումինացի կոմպոզիտոր, ջութակահար, դիրիժոր և մանկավարժ, ազգային դասական, 20-րդ դարի մեծագույն երաժիշտներից մեկը։

Կենսագրություն խմբագրել

Սկսել է ստեղծագործել հինգ տարեկանից։ Յոթ տարեկանում ուղարկել են Վիեննայի կոնսերվատորիա սովորելու, որն ավարտել է արծաթե մեդալով։ Վիեննայում ելույթ է ունեցել համերգներով։ 1895 թ. գնացել է Փարիզ, որտեղ սովորել է Ժյուլ Մասնեի և Գաբրիել Ֆորեի մոտ Գի Ռոպարցի հետ նույն կուրսում։ 1923 թ. առաջին անգամ ելույթ է ունեցել Նյու Յորքում, որպես դիրիժոր։ 1920-1930 թթ. ապրել է Բուխարեստում և Փարիզում, իսկ 1946 թ.-ից հետո Փարիզում, համերգներով ելույթ է ունեցել Եվրոպայում և ԱՄՆ-ում, որպես ջութակահար և դիրիժոր, նաև Մոսկվայում 1946 թ. (նա եղել է այնտեղ 1909 և 1919 թթ.) նվագել է Բ. Բարտոկի, Է. Իզաիի, Կ. Հասկիլի, Պ. Կազալսի, Դ. Օյստրախի, Գ. Նովաիշի և ուրիշ մեծ կատարողների հետ։ Ջ. Էնեսկուի աշակերտներից են աշխարհահռչակ երաժիշտներ Իեգուդի Մենուխինը, Արթյուր Գրումյոն, Ժինեթ Նեվյոն, Քրիստիան Ֆերրան և ուրիշներ։

Ստեղծագործություն խմբագրել

Էնեսկուին են պատկանում երեք սիմֆոնիա, դաշնամուրային երեք և լարային երկու կվարտետ, ջութակի երեք և թավջութակի երկու սոնատ, վոկալի ստեղծագործություններ ֆրանսիական Սիմվոլիզմի բանաստեղծությունների վրա և այլն։ Էնեսկուի երաժշտությունը ստեղծվել է Եվրոպական Ռոմանտիզմի (Շուման, Վագներ, Բրամս) ազդեցության ներքո։

Հետագայում Էնեսկուի երաժշտությունը զարգացել է Ստրավինսկու, Պրոկոֆևի որոնումներին զուգահեռ, իսկ օպերային ժանրում՝ («Էդիպ» օպերա 1910-1931 թթ.) ընդունել է Ռիխարդ Շտրաուսի, նորվիեննական դպրոցի, նոր դասականության, նեոբարոկկոյի ազդեցությունը։ Այդ բոլոր փուլերում Էնեսկուի համար կարևոր և բնորոշ է եղել ռումինական ֆոլկլորի օգտագործումը (հայտնի են նրա երկու «Ռումինական Ռապսոդիաները» 1901 և 1902 թթ.)։ Վարպետի ավարտված ստեղծագործությունները շատ չեն (33 ստեղծագործություն), իսկ ահագին ստեղծագործություններ (այդ թվում երկու սիմֆոնիա) մնացել են անավարտ։

Ճանաչում խմբագրել

Էնեսկուի մահից հետո Լիվենի գյուղը վերանվանվել է երաժշտի անունով։ Նրա անունով ստեղծվել է միջազգային ընկերություն, որի հովանու տակ հրատարակվում են կոմպոզիտորի ստեղծագործությունները, լույս են տեսնում նրա ստեղծագործությունների ուսումնասիրության երկերը։ Ռումինական Ֆիլհարմոնիան կրում է Էնեսկուի անունը։ Բուխարեստում երկու տարին մեկ անգամ կազմակերպվում է Ջորջե Էնեսկուի անվան միջազգային մրցույթ-փառատոն։

Գրականություն խմբագրել

Voicana M. George Enescu. București։ Editura Academiei Republicii Socialiste România, 1971
Malcolm N. George Enescu։ his life and music. London։ Toccata Press, 1990
Samson J. Placing genius։ the case of George Enescu. Trondheim։ Norwegian University of Science and Technology, 2006
Ямпольский И. М. Дж. Энеску. М., 1956
Котляров Б. Я. Джордже Энеску. М., 1965

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Gran Enciclopèdia Catalana (կատ.) — Grup Enciclopèdia, 1968.
↑ https://www.la-croix.com/Culture/OEdipe-Georges-Enesco-fait-grand-retour-lOpera-Paris-2021-09-27-1201177536
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #118684639 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
↑ Bauer P. Deux siècles d'histoire au Père Lachaise (ֆր.) — Versailles: 2006. — P. 314. — ISBN 978-2-914611-48-0

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Էնեսկու միավորում (անգլ.)
կայք Էնեսկուի անվան փառատոնի մասին (ռում.)
կայք Էնեսկուի մասին (անգլ.)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ջորջե Էնեսկու» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 4, էջ 55)։

[_a7669dece4a430c2-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_14ff2dd17378fb79-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)

[_aa66c17d9e04062e-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Gran Enciclopèdia Catalana (կատ.) — Grup Enciclopèdia, 1968.

[_3439557196fe377b-4] ttps://www.la-croix.com/Culture/OEdipe-Georges-Enesco-fait-grand-retour-lOpera-Paris-2021-09-27-1201177536

[_e9938c38401aeb15-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #118684639 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.

[_8824161da40dc957-6] Bauer P. Deux siècles d'histoire au Père Lachaise (ֆր.) — Versailles: 2006. — P. 314. — ISBN 978-2-914611-48-0

[1]

[2]

[3]

[5]

[4]

[6]