Վիքիպեդիա

Կատարժինա Կոբրո

Կատարժինա Կոբրո (հունվարի 26, 1898(1898-01-26)[1][2][3][…], Մոսկվա, Ռուսական կայսրություն[4] - փետրվարի 21, 1951(1951-02-21)[2][5][6], Լոձ, Łódzkie Voivodeship, Լեհաստանի Ժողովրդական Հանրապետություն), 20-րդ դարի երկրորդ քառորդի ռուս և լեհ նկարչուհի, քանդակագործուհի ավանգարդիստ։ Աշխատել է սուպրեմատիզմի, կոնստրուկտիվիզմի և նեոպլաստիցիզմի ոճերով։

Կատարժինա Կոբրո
լեհ.՝ Katarzyna Kobro
Ծնվել էհունվարի 26, 1898(1898-01-26)[1][2][3][…]
ԾննդավայրՄոսկվա, Ռուսական կայսրություն[4]
Վախճանվել էփետրվարի 21, 1951(1951-02-21)[2][5][6] (53 տարեկան)
Մահվան վայրԼոձ, Łódzkie Voivodeship, Լեհաստանի Ժողովրդական Հանրապետություն
Քաղաքացիություն Ռուսական կայսրություն,  ԽՍՀՄ և  Լեհաստան
ԿրթությունՄոսկվայի նկարչության, քանդակագործության և ճարտարապետության ուսումնարան
Մասնագիտություննկարչուհի, քանդակագործ և արվեստի տեսաբան
Ոճաբստրակցիոնիզմ
Ժանրաբստրակցիոնիզմ
Թեմաներքանդակագործություն[7] և արվեստի տեսություն[7]
ԱմուսինՎլադիսլավ Ստրժեմինսկի[8]
ԶավակներNika Strzemińska?
 Katarzyna Kobro Վիքիպահեստում

Կենսագրություն խմբագրել

Մանկություն խմբագրել

Կատարժինա (Եկատերինա Նիկոլաևնա) Կոբրո, գերմանառուսական ծագում ունի։ Հայրը գերմանացի նավատեր Նիկոլուս ֆոն Կոբրոն էր, մայրը ռուս, ծնունդով Եվգնիա Ռոզանովան։ Կատարժինան մորից ընդունել է ուղղափառ կրոնը։ Մանկական տարիներն անցել են Ռիգայում։ Գիմնազիա է ընդունվել Վարշավայում։ Առաջին համաշխարհային պատերազմի տարիներին գիմնազիան տարհանվել է Մոսկվա, այստեղ՝ 1916 թվականին, 18-ամյա Կատարժինան հոսպիտալում վիրավոր զինվորներին խնամելու ժամանակ հանդիպում է իր ապագա՝ ծագումով լեհ ամուսնուն՝ Վլադիսլավ Ստրժեմինսկուն։

Մոսկվա խմբագրել

1917-1920 թվականներին Կատարժինան սովորել է Մոսկվայի նկարչության, քանդակագործության և ճարտարապետության դպրոցում[9], որի հիման վրա բացում են Պետական ազատ գեղարվեստական արվեստանոցները։ Այդտեղ դասավանդում էին Կազիմիր Մալևիչը, Օլգա Ռոզանովան, Վլադիմւիր Տատլինը, Ալեքսանդր Ռոդչենկոն։ Կատարժինային շատ է օգնել Երիտասարդ նկարիչների միավորման նկարիչ-կոնստրուկտիվիստներ Կարլ Յոգանսոնի և Ստենբերգ եղբայրների հետ շփումը։

Լեհաստան խմբագրել

1920 թվականին Կատարժինա Կոբրոն ամուսնացել է Վլադիսլավ Ստրեժմինսկու հետ, և ամուսնուն «վարակել» արվեստով[10]։ Ամուսինը, որ աշխատում էր ՌՍՖՍՀ Լուսավորության ժողովրդական կոմիսարիատում, 1920 թվականին նոր նշանակում է ստանում և ընտանիքը տեղափոխվում է Սմոլենսկ։ Տեղի Ազատ արվեստանոցներում Կատերժինան քանդակի և խեցեգործության մասին դասախսություններ է կարդում, իսկ 1921 թվականից մասնակցում է Վիտեբսկի խմբի սմոլենսկյան բաժանմունքի աշխատանքներին։ Աշխատում է որպես բեմի նկարիչ և պլակատիստ։

1922 թվականին ապրել են նաև Կիևում և Լվովում։ Հետո մեկնում են Լեհաստան և 1924 թվականիքն ընդունում են լեհական քաղաքացիություն։ Երիտասարդ զույգը Լեհաստանում ապրելու առաջին տարիներից լեհական արվեստում առաջատար դիրք են գրավում։ 1924 թվականին Վարշավայում մասնակցում են ( լրիվ՝ «Կուբիստների, սուպրեմատիստների և կոնստրուկտիվիստների բլոկ») ավանգարդիստական խմբի ստեղծմանը, որը թողարկում էր համանուն, ամսագիրը[11]։

Գրականություն խմբագրել

  • Grzegorz Sztabiński: Dlaczego geometria? problemy współczesnej sztuki geometrycznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2004, ISBN 83-7171-729-6. (լեհ.)
  • Andrzej Turowski: Budowniczowie świata. Z dziejów radykalnego modernizmu w sztuce polskiej, Universitas, Kraków 2000, ISBN 83-7052-673-X (լեհ.)
  • Katarzyna Kobro 1898–1951; w setną rocznicę urodzin – katalog wystawy, Muzeum Sztuki w Łodzi, 1999, ISBN 83-906130-9-3 (լեհ.)
  • Janusz Zagrodzki: Katarzyna Kobro i kompozycja przestrzeni, PWN, Warszawa 1984 (լեհ.)
  • Andrzej Turowski: Konstruktywizm polski. Próba rekonstrukcji nurtu 1921–1943, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1981, ISBN 83-04-00557-3 (լեհ.)

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Katarzyna Kobro (նիդերլ.)
  3. ↑ 3,0 3,1 Mikina E. Kobro, Katarzyna // Grove Art Online / J. Turner — [Oxford, England], Houndmills, Basingstoke, England, New York: OUP, 2018. — ISBN 978-1-884446-05-4 — doi:10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T047075
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #118986767 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.
  7. ↑ 7,0 7,1 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
  8. ↑ Union List of Artist Names — 2021.
  9. ↑ Kitowska-Łysiak,, Małgorzata. «Katarzyna Kobro». Culture.pl. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 21-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ հավելյալ կետադրություն (link)
  10. ↑ . «Երկնագուն ծաղիկներ».
  11. ↑ Ամսագրում առաջին անգամ ավանգարդիստ Ստրեժմինսկին շարադրել է Ոնիզմ (Unizm) նոր ուղղության մասին

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կատարժինա Կոբրո» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Կատարժինա_Կոբրո&oldid=9225006» էջից