Զվոլեն

Զվոլեն
Քաղաք
	Զվոլեն
	սլովակ.՝ Zvolen
	Զինանշան
Երկիր	Սլովակիա
Հիմնադրված է	1135 թ.
Առաջին հիշատակում	1135
Մակերես	98,73 կմ²
ԲԾՄ	293 մետր, 297 մետր
Բնակչություն	▼39 844 մարդ (2023)
Ժամային գոտի	UTC+1 և UTC+2
Հեռախոսային կոդ	045
Փոստային դասիչ	960 01
Ավտոմոբիլային կոդ	ZV
Պաշտոնական կայք	zvolen.sk
	Զվոլեն (Սլովակիա)
	Զվոլեն (Սլովակիա)
	Զվոլեն Վիքիպահեստում

Զվոլեն (սլովակ.՝ Zvolen, գերմ.՝ Altsohl, հունգ.՝ Zólyom), քաղաք Սլովակիայի կենտրոնական հատվածում, Գրոն և Սլատինա գետերի միաձուլման տեղում, Յավորյայի և Կրեմնիցկիի ստորոտին։ Բնակչությունը մոտ 44 հազար է։

Պատմություն խմբագրել

IX դարում Զվոլենի տեղում գոյություն է ունեցել Մեծ Մորավական տերության Մուոտյովա հնաքաղաքը, որը անհետացել է XI դարում։ Նրա պաշտպանողական ֆունկցիան անցել է Հին Զվոլեն ամրոցին,որը հետագայում անվանափոխվում և կրում է Անապատային Ամրոց անվանումը (սլով.՝ Pustý hrad) (Եվրոպայի միջնադարյան ամենամեծ ամրոցներից մեկը)։ 1172 թվականին դառնում է թագավորական կոմիտեի կենտրոնը։ 1230-ական թվականներին Հունգարիայի Բելա IV թագավորը Զվոլենին քաղաքի իրավունք է տալիս։ XIV դարի վերջին Լյուդովիկոս I Մեծ թագավորը այստեղ կառուցում է Զվոլենսկի ամրոցը։ Այդ ժամանակ Զվոլենը բուռն զարգացում է ապրում։ 1542-ում պաշարում և այրում է Հունյադի Յանոշը։ 1554 թվականին թուրքերը զավթում են Ֆիլյակովո ամրոցը և նրա պաշտպանողական ֆունկցիաներն անցնում են Զվոլենին։ Այստեղ զարգանում է մի նոր հզոր ամրոց, որը թուրքերին այդպես էլ չի հաջողվում զավթել։ 1702 թվականին քաղաքը այրում են Ֆերենց Ռակոցիի կուրուցները։ XVIII դարում Զվոլենը դառնում է Կենտրոնական Սլովակիայի կարևոր արդյունաբերական կենտրոնը։ 1872 թվականին այստեղ երկաթուղի են կառուցում մինչև Բուդապեշտ։

Չեխոսլովակիայում Զվոլենը դառնում է շրջանային կենտրոն։ 1944 թվականին քաղաքը Սլովակյան ապստամբության կենտրոններից մեկն էր։ Սլիաչ օդանավակայանում խորհրդային օդանավ են վայրէջք կատարել։ 1944 թվականի հոկտեմբերի 26-ին քաղաքը գրավում են գերմանական զորքերը։ 1945 թվականի մարտի 14-ին քաղաքն ազատագրվում է։

1968-1990 թվականներին Զվոլենում տեղակայված էր Խորհրդային բանակի 30-րդ գվարդիական մոտոհրաձգային դիվիզիան։ 1978 թվականին Զվոլեն փոխադրվել է Բերդիչվայում նոր կազմավորված 238 առանձին ուղղաթիռային գունդը։

Ժողովրդագրություն խմբագրել

Զվոլենի բնակչությունը կազմում է 43 147 մարդ (2005 թվականի դեկտեմբերի 31-ի դրությամբ^[2]:Ըստ 2001 թվականի մարդահամարի տվյալների, բնակիչների 95,9% - ը սլովակներ են, իսկ 1,2% -ը՝ չեխեր։ Կրոնական կազմը. 52,5 %-ը կաթոլիկներ են, 26,4%-ը՝ առանց կրոնական պատկանելության 15%-ը՝ լյութերականներ^[2]։