Գվինեայի տնտեսություն
Գվինեայի տնտեսություն, ազգային տնտեսություն, որը մեծապես կախված է գյուղատնտեսությունից և գյուղական այլ գործունեությունից[1]: Գվինեան առատորեն օժտված է օգտակար հանածոներով, ունի բոքսիտի համաշխարհային ապացուցված պաշարների մոտ քառորդը[2], ավելի քան 1,8 միլիարդ տոննա (2,0 միլիարդ տոննա) բարձրորակ երկաթի հանքաքար, ադամանդի և ոսկու զգալի հանքավայրեր և ուրանի անորոշ քանակություն։ 2021 թվականին Գվինեան ալյումինի հանքաքարի աշխարհի ամենամեծ արտահանողն էր (3,2 միլիարդ դոլար/ Ոսկի 5,5 միլիարդ դոլար), 2021 թվականի առևտրային հավելուրդը 4,3 միլիարդ դոլար էր:
| Ենթակատեգորիա | • Համաշխարհային տնտեսություն • Աֆրիկայի տնտեսություն  | |
|---|---|---|
| Երկիր | Գվինեա | |
| Վայր | Գվինեա | |
| Անվանական ՀՆԱ | 10 496 056 732,546 ԱՄՆ դոլար | |
| Մեկ շնչի հաշվով անվանական ՀՆԱ | 823 ԱՄՆ դոլար | |
| ՀՆԱ (ԳՀ) | 28 575 753 357 միջազգային դոլար | |
| Մեկ շնչի հաշվով ՀՆԱ ԳՀ | 2247,02 միջազգային դոլար | |
| Իրական ՀՆԱ-ի աճի տեմպ | 5,2±0,1 տոկոս | |
| Ընդհանուր պահուստներ | 942 834 196 ԱՄՆ դոլար | |
| Գնաճի մակարդակ | 8,7±0,1 տոկոս | |
Գվինեան նաև աճի զգալի ներուժ ունի գյուղատնտեսության և ձկնորսության ոլորտներում: Հողատարածքը, ջուրը և կլիմայական պայմանները հնարավորություն են տալիս լայնածավալ ոռոգվող հողագործության և ագրոարդյունաբերության համար: Արտասահմանում ապրող և աշխատող գվինեացիների դրամական փոխանցումները և սուրճի արտահանումը կազմում են Գվինեայի արտարժույթի փոխանակման արդյունաբերության մնացած մասը:
Տնտեսական պատմություն
Գվինեան մտնում էր ֆրանկի գոտու երկրների մեջ, որոնք ներառում էին նախկին ֆրանսիական գաղութների մեծ մասը։ Անկախությունից հետո այս երկրները տնտեսապես լիովին ազատ չդարձան։ Ֆրանսիան որոշեց դեմ լինել դրամավարկային ինքնավարությանը, ուստի նրանք չէին կարող օգտագործել ազատ փոխարկելի արժույթ: Նոր կառավարությունների պետական միջամտությունը բնութագրվում էր ներմուծման քվոտաների դադարեցմամբ և գների ներքին վերահսկողությամբ։ 1980 թվականին ֆրանկի գոտու երկրները միջինում ունեին ավելի ցածր գնաճ և ավելի բարձր տնտեսական աճ՝ համեմատած անգլոֆոն գործընկերների հետ, որոնք կարող էին օգտագործել իրենց արժույթները[3]։
1985 թվականից Գվինեայի կառավարությունը որդեգրել է քաղաքականություն՝ մասնավոր հատվածին առևտրային գործունեությունը վերադարձնելու, ներդրումները խթանելու, տնտեսության մեջ պետության դերը նվազեցնելու և վարչական և դատական դաշտը բարելավելու համար։ Կառավարությունը վերացրել է գյուղատնտեսական ձեռնարկությունների և արտաքին առևտրի սահմանափակումները, ավելացրել է ծախսերը կրթության վրա և զգալիորեն կրճատել է քաղաքացիական ծառայության ծավալները: Կառավարությունը լուրջ քայլեր է կատարել նաև պետական ֆինանսների վերակառուցման ուղղությամբ։
ԱՄՀ-ն և Համաշխարհային բանկը մեծապես ներգրավված են Գվինեայի տնտեսության զարգացման գործում, ինչպես նաև բազմաթիվ երկկողմ դոնոր երկրներ, ներառյալ ԱՄՆ: Գվինեայի տնտեսական բարեփոխումները նկատելի հաջողություն ունեն՝ բարելավելով տնտեսական աճի տեմպերը մինչև 5% և նվազեցնելով գնաճի մակարդակը մինչև մոտ 99%, ինչպես նաև ավելացնելով պետական եկամուտները՝ միաժամանակ զսպելով պաշտոնական ծախսերը: Չնայած Գվինեայի արտաքին պարտքի բեռը մնում է բարձր, երկիրը այժմ ավելի հետևողական է արտաքին պարտքի վճարման հարցում:
1990-ականներին Գվինեայի մեկ շնչին ընկնող ընթացիկ ՀՆԱ-ն կրճատվել է 16%-ով։
Տնտեսական վիճակագրություն
Հետևյալ աղյուսակում ներկայացված են 1990–2017 թվականների տնտեսական հիմնական ցուցանիշները[4]․
| Տարի | ՀՆԱ
(Մլրդ ԱՄՆ դոլար) |
ՀՆԱ մեկ շնչի հաշվով
(ԱՄՆ դոլար) |
ՀՆԱ
(Մլրդ ԱՄՆ դոլար անվանական) |
ՀՆԱ աճ (իրական) |
Գնաճ (տոկոս) |
Պետական պարտք (ՀՆԱ տոկոս) |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1990 | 5.51 | 916 | 3.7 | 3.7% | 25.7% | 72% |
| 1995 | 7.53 | 961 | 5.1 | 5.1% | 5.6% | 67% |
| 2000 | 9.92 | 1,134 | 4.0 | 4.0% | 6.8% | 91% |
| 2005 | 12.96 | 1,354 | 4.5 | 4.5% | 31.4% | 98% |
| 2006 | 13.70 | 1,398 | 4.2 | 4.2% | 34.7% | 95% |
| 2007 | 14.98 | 1,490 | 6.3 | 6.3% | 22.9% | 61% |
| 2008 | 15.90 | 1,542 | 7.0 | 7.0% | 18.4% | 58% |
| 2009 | 15.78 | 1,489 | 6.8 | −0.6% | 4.7% | 61% |
| 2010 | 16.64 | 1,530 | 6.9 | 6.9% | 15.5% | 69% |
| 2011 | 17.94 | 1,607 | 6.8 | 6.0% | 21.4% | 58% |
| 2012 | 19.35 | 1,690 | 7.4 | 7.3% | 15.2% | 27% |
| 2013 | 20.44 | 1,740 | 8.4 | 8.4% | 11.9% | 34% |
| 2014 | 21.57 | 1,791 | 8.8 | 8.8% | 9.7% | 35% |
| 2015 | 22.57 | 1,828 | 8.8 | 8.8% | 8.2% | 42% |
| 2016 | 24.37 | 1,926 | 8.6 | 8.2% | 8.2% | 43% |
| 2017 | 26.47 | 2,041 | 10.3 | 9.7% | 8.9% | 40% |
ՀՆԱ. գնողունակության համարժեքություն – 26,5 միլիարդ դոլար (2017)
ՀՆԱ – իրական աճի տեմպ՝ 6,7% (2017)
ՀՆԱ – մեկ շնչի հաշվով. գնողունակության համարժեքություն – $2000 (2017)
ՀՆԱ – կազմը՝ ըստ ոլորտների.
- գյուղատնտեսություն՝ 19.5%
- արդյունաբերություն՝ 38.4%
- ծառայություններ՝ 42.1% (2017 թ.)
Աղքատության շեմից ցածր բնակչություն՝ 47% (2006)
Ընտանիքի եկամուտը կամ սպառումը ըստ տոկոսային մասնաբաժնի.
- ամենացածր 10%՝ 2,7% (2007)
- ամենաբարձր 10%՝ 30,3% (2007)
Գնաճի մակարդակը (սպառողական գներ)՝ 8.9% (2017 թ.)
Աշխատուժ՝ 5,558 միլիոն (2017 թ.)
Աշխատուժ – ըստ մասնագիտության.
- գյուղատնտեսություն 76%,
- արդյունաբերություն և ծառայություններ 24% (2006)
Գործազրկության մակարդակը` 2,8% (2017)
Բիզնեսով զբաղվելու հնարավորություն՝ 179-րդ[5]
Բյուջե
- եկամուտ՝ 382,7 մլն դոլար
- ծախսեր՝ $711,4 մլն (2004)
- բոքսիտ, ոսկի, ադամանդ;
- ալյումինի վերամշակում;
- թեթև արդյունաբերություն
- գյուղատնտեսական վերամշակող արդյունաբերություն
Արդյունաբերական արտադրության աճի տեմպը՝ 8% (2017)
Էլեկտրաէներգիա, արտադրություն՝ 1 միլիարդ կՎտժ (2015)
Էլեկտրաէներգիա, արտադրություն ըստ աղբյուրի.
- հանածո վառելիք՝ 63,55%
- հիդրո` 36.45%
- միջուկային: 0%
- այլ՝ 0% (1998)
Էլեկտրաէներգիա, սպառում` 930 մլն կՎտժ (2015)
Էլեկտրաէներգիա, արտահանում՝ 0 կՎտժ (2016)
Էլեկտրաէներգիա, ներմուծում` 0 կՎտժ (2016)
Գյուղատնտեսություն
ապրանքներ՝ բրինձ, սուրճ, արքայախնձոր, արմավենու միջուկներ, կասավա (տապիոկա), բանան, կարտոֆիլ; խոշոր եղջերավոր անասուններ, փայտանյութ
Արտահանում` 2,115 միլիարդ դոլար (2017)
- ապրանքներ՝ բոքսիտ, կավահող, ոսկի, ադամանդ, սուրճ, ձուկ, գյուղմթերք
- գործընկերներ՝ Չինաստան 35.8%, Գանա 20.1%, ԱՄԷ 11.6%, Հնդկաստան 4.3% (2017)
Ներմուծում` 2,475 միլիարդ դոլար (2017)
- ապրանքներ. նավթամթերք, մետաղներ, մեքենաներ, տրանսպորտային սարքավորումներ, տեքստիլ, հացահատիկ և այլ սննդամթերք (1997)
- գործընկերներ՝ Նիդերլանդներ 17.2%, Չինաստան 13.2%, Հնդկաստան 11.8%, Բելգիա 10%, Ֆրանսիա 6.9%, ԱՄԷ 4.5% (2017)
Արտաքին պարտք՝ 1,53 միլիարդ դոլար (31 դեկտեմբերի 2017)
Տնտեսական օգնություն, ստացող՝ 359,2 միլիոն դոլար (1998)
Արժույթ՝ 1 Գվինեական ֆրանկ (GNF) = 100 սանտիմ
Գրականություն
- LaVarre Jr., William J. (August 1922). «Discovering Diamonds In British Guiana». The World's Work: A History of Our Time. XLIV: 425–433. Վերցված է 4 August 2009-ին.
Արտաքին հղումներ
- (ECOWAS) Արևմտյան Աֆրիկայի պետությունների տնտեսական համայնք
- Guinea economic analysis.
- West African Agricultural Market Observer/Observatoire du Marché Agricole (RESIMAO),Արևմտյան Աֆրիկայի շուկայի տեղեկատվական ցանցի (WAMIS-NET) նախագիծը, որն ապահովում է կենդանի շուկայական և ապրանքների գներ հիսունյոթ տարածաշրջանային և տեղական հանրային գյուղատնտեսական շուկաներից Բենինի, Բուրկինա Ֆասոյի, Կոտ դ'Իվուարի, Գվինեայի, Նիգերի, Մալիի, Սենեգալի տարածքում, Տոգոն և Նիգերիան. Շաբաթական 60 ապրանք է վերահսկվում: Ծրագիրն իրականացվում է Բենինի գյուղատնտեսության նախարարության և մի շարք եվրոպական, աֆրիկյան և ՄԱԿ-ի գործակալությունների կողմից:
- Encyclopedia of the Nations article on "Guinea – Mining"
- Guinea latest trade data on ITC Trade Map
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գվինեայի տնտեսություն» հոդվածին։ |
Ծանոթագրություններ
- ↑ «Guinea». Վերցված է 27 October 2019-ին.
- ↑ «Bauxite and alumina» (PDF), Mineral Resources Program, U.S. Geological Survey, January 2009, Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2009-05-09-ին
- ↑ Baten, Jörg (2016). A History of the Global Economy. From 1500 to the Present. Cambridge University Press. էջեր 331–332. ISBN 9781107507180.
- ↑ «Report for Selected Countries and Subjects» (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 7 September 2018-ին.
- ↑ «Doing Business in Guinea 2012». World Bank. Վերցված է 18 November 2011-ին.