Վիքիպեդիա

Ջոն Գուդենաֆ

Ջոն Բանիսթեր Գուդենաֆ (անգլ.՝ John Bannister Goodenough, հուլիսի 25, 1922(1922-07-25)[1][2], Ենա, Թյուրինգիա, Գերմանական ռայխ - հունիսի 25, 2023(2023-06-25)[3], Օստին, ԱՄՆ[4]), ամերիկացի գիտնական, ֆիզիկայի և նյութագիտության մասնագետ։ Նա լիթիում-իոնային մարտկոցում, որպես կատոդ, առաջարկել է լիթիումի կոբալտիտ (LixCoO2)։ Մի շարք հեղինակավոր մրցանակների դափնեկիր է։ 2012 թվականից՝ ԱՄՆ գիտությունների ազգային ակադեմիայի անդամ[23], 1992 թվականից՝ Ֆրանսիայի գիտությունների ակադեմիայի[24] և 2012 թվականից՝ Լոնդոնի թագավորական ընկերության՝ օտարերկրյա անդամ[25]։

Ջոն Գուդենաֆ
անգլ.՝ John Bannister Goodenough
Ծնվել էհուլիսի 25, 1922(1922-07-25)[1][2]
Ենա, Թյուրինգիա, Գերմանական ռայխ
Մահացել էհունիսի 25, 2023(2023-06-25)[3] (100 տարեկան)
Օստին, ԱՄՆ[4]
ԳերեզմանAustin Memorial Park Cemetery[5]
Քաղաքացիություն ԱՄՆ
Մասնագիտությունֆիզիկոս, գյուտարար և օդերևութաբան
Հաստատություն(ներ)Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտ, Օսթինի տեխասյան համալսարան, Օքսֆորդի համալսարան[6] և ԱՄՆ-ի Ազգային գվարդիայի ռազմաօդային ուժեր[7]
Գործունեության ոլորտպինդ մարմնի ֆիզիկա
ԱնդամակցությունԼոնդոնի թագավորական ընկերություն[8], ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա[9], Ֆրանսիական գիտությունների ակադեմիա[10] և Ճարտարագիտական ազգային ակադեմիա[11]
Ալմա մատերԵյլի համալսարան[2] և Չիկագոյի համալսարան[2]
Տիրապետում է լեզուներինանգլերեն
Գիտական ղեկավարClarence Zener?
Ազդվել էՆեվիլ Մոտտ, Ջոն Սլեյտեր, Ֆիլիպ Անդերսոն և Ջեյ Ֆորրեսթեր
Պարգևներ
Ազգային գիտական մեդալ[12]

Չարլզ Ստարկ Դրեյպերի մրցանակ

[13]

Հարյուրամյակի մրցանակ

Ամերիկայի ֆիզիկայի ակադեմիայի անդամ

Բենջամին Ֆրանկլինի մեդալ

Ճապոնիայի մրցանակ

 Էնրիկո Ֆերմի պարգև[14]

Welch Award in Chemistry?

[15]

Սանտյագո դե Կոմպոստելայի համալսարանի պատվավոր դոկտոր

Von Hippel Award?

[2]

Լոնդոնի թագավորական միության արտասահմանյան անդամ

[16]

The Eric and Sheila Samson Prime Minister's Prize for Innovation in Alternative Fuels for Transportation?

[17]

Քիմիայի Նոբելյան մրցանակ

[18]

Ենայի համալսարանի պատվավոր դոկտոր

 Կոպլիի մեդալ[19]

Olin Palladium Award?

[20]

Clarivate Citation Laureate

[21] և

Վաշինգտոնյան մրցանակ

[22]
ՀայրErwin Ramsdell Goodenough?[2]
Կայքme.utexas.edu/people/faculty-directory/goodenough​(անգլ.)
 John B. Goodenough Վիքիպահեստում

Գործունեություն խմբագրել

1944 թվականին գերազանցությամբ ավարտել է Եյլի համալսարանը, որից հետո որոշ ժամանակ ծառայել է ԱՄՆ բանակում։ Զորացրվելով՝ 1947 թվականին Չիկագոյի համալսարանում պաշտպանել է ֆիզիկայի վերաբերյալ իր թեզը (գիտական կոնսուլտանտ՝ Քլարենս Զեներ)։

Վերջին տարիներին աշխատել է մարտկոցի նոր տեսակի վրա, որտեղ մետաղը վերածվում է ապակու։ Գուդենաֆի կարծիքով՝ որոշ գիտնականներ բնութագրվում են ուշ հասունությամբ, և ամենից կարևոր գիտական նվաճումները նրանց են գալիս ծերության շրջանում[26]։

Լիթիում-իոնային մարտկոցների աշխատանքներին մասնակցելու համար Գուդենաֆը 2019 թվականին արժանացել է Քիմիայի Նոբելյան մրցանակի (Սթենլի Ուիթինգհեմի և Ակիրա Յոշինայի հետ)։ Նա դարձել է մրցանակի ամենածեր դափնեկիրը․ մրցանակի պարգևատրման պահին նա եղել է 97 տարեկան։

Մահացել է 2023 թվականի հունիսի 25-ին՝ կյանքի 101-րդ տարում[27]։

Մրցանակներ խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Who's who (բրիտ․ անգլ.) — (untranslated), 1849. — ISSN 0083-937X
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Obituary. Goodenough, Nobel laureate who gave the world Li-ion batteries, passes away — Business Line, 2023.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Nobelprize.org — Nobel Foundation.
  5. ↑ Find A Grave — 1996.
  6. ↑ Montenegro A. ORCID Public Data File 2023 — 2023. — doi:10.23640/07243.24204912.V1
  7. ↑ Montenegro A. ORCID Public Data File 2023 — 2023. — doi:10.23640/07243.24204912.V1
  8. ↑ John Goodenough: Biography — Royal Society.
  9. ↑ John B. Goodenough, The University of Texas at Austin — NAS.
  10. ↑ John Goodenough — French Academy of Sciences.
  11. ↑ Dr. John B. Goodenough — NAE.
  12. ↑ The President's National Medal of Science: Recipient Details — NSF.
  13. ↑ Charles Stark Draper Prize for Engineering: Dr. John B. Goodenough — NAE.
  14. ↑ https://science.osti.gov/fermi/Award-Laureates
  15. ↑ https://welch1.org/awards/welch-award-in-chemistry/past-recipients
  16. ↑ New Fellows 2010
  17. ↑ https://www.jpost.com/Israel-News/Netanyahu-announces-2015-alternative-fuels-prize-421231
  18. ↑ The Nobel Prize in Chemistry 2019 — Royal Swedish Academy of Sciences, 2019.
  19. ↑ Award winners : Copley Medal
  20. ↑ Olin Palladium Award — Electrochemical Society.
  21. ↑ https://clarivate.com/citation-laureates
  22. ↑ https://www.washingtonaward.com/directory/2020s/
  23. ↑ Профиль на сайте Национальной академии наук США.
  24. ↑ Профиль на сайте Французской академии наук.
  25. ↑ Профиль на сайте Лондонского королевского общества.
  26. ↑ Pagan Kennedy. To Be a Genius, Think Like a 94-Year-Old // The New York Times, 7.04.2017.(անգլ.)
  27. ↑ «Goodenough, Nobel laureate who gave the world Li-ion batteries, passes away». www.thehindubusinessline.com (անգլերեն). 2023 թ․ հունիսի 26. Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 26-ին.
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ջոն Գուդենաֆ» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ջոն_Գուդենաֆ&oldid=9310163» էջից