Ջոն Բըրնս

բրիտանացի լրագրող

Ջոն Ֆիշեր Բըրնս (անգլ.՝ John Burns, հոկտեմբերի 4, 1944(1944-10-04)[1], Նոթինգհեմ, Նոթթինգեմշիր, Անգլիա, Միացյալ Թագավորություն), բրիտանացի լրագրող, Պուլիցերյան մրցանակի կրկնակի դափնեկիր, «Նյու Յորք Թայմս» բյուրոյի լոնդոնյան մասնաճյուղի ղեկավար, որը պատասխանատու է միջազգային հարցերի համար։ Բըրնսը հաճախ է հայտնվում PBS-ում, դա է պատճառը, որ նրան անվանում են ամերիկյան միջազգային լրագրության պատրիարք»[3]։

Ջոն Բըրնս
Ծնվել էհոկտեմբերի 4, 1944(1944-10-04)[1] (79 տարեկան)
ԾննդավայրՆոթինգհեմ, Նոթթինգեմշիր, Անգլիա, Միացյալ Թագավորություն
Քաղաքացիություն ԱՄՆ
ԿրթությունՄաքԳիլի համալսարան և Հարվարդի համալսարան
Մասնագիտությունռազմական թղթակից, լրագրող և գրող
Պարգևներ և
մրցանակներ

Վաղ տարիներ խմբագրել

Ջոն Ֆիշեր Լոկսլի Բըրնսը ծնվել է Անգլիայի կենտրոնական մասում գտնվող Նոթինգհեմ քաղաքում։ Մանուկ հասակում ծնողների հետ արտագաղթել է Կանադա։ Այստեղ նա ընդունվել է ՄաքԳիլի համալսարան։ 1980-1981 թվականներին Հարվարդի համալսարանում ուսանել է ռուսաց լեզու, իսկ 1984 թվականին Քեմբրիջի համալսարանում՝ չինարեն[4]։ 1998-1999 թվականներին Բըրնսը ազատ ունկնդիր է եղել Քեմբրիջի արքայական քոլեջում, որտեղ ուսումնասիրել է իսլամի պատմությունը, տարածումն ու մշակույթը։ Այնտեղ սովորել է նաև ֆրանսերեն և գերմաներեն։

Մասնագիտական գործունեություն խմբագրել

1970-ական թվականների սկզբին Ջոն Բըրնսը կանադական «Globe and Mail» թերթի համար հոդված էր գրել՝ որպես խորհրդարանական լրագրող։ 1971 թվականին նրան Չինաստան են ուղարկել՝ Չինաստանի մշակութային հեղափոխության իրադարձությունները լուսաբանելու համար։ Դա տեղի է ունեցել այն թյուրիմացությունից հետո, որը ժամանակավոր արգելքի է հանգեցրել համայնքների պալատի խոսնակի կողմից խորհրդարանի մոտ հայտնվելը[5]։ 1975 թվականին Բըրնսը աշխատանքի է անցել «Նյու Յորք Թայմս»ում՝ սկզբում որպես լրագրող՝ մայրաքաղաքային մասնաճյուղի համար, իսկ հետո իրեն դրսևորել է նաև այլ բաժանմունքներում։

Ջոն Բըրնսը գլխավորել է նաև «Նյու Յորք Թայմս»ի մի քանի արտասահմանյան բյուրոներ։ Լրագրողների հետ միասին Ջոն Դարնթոնը և Մայքլ Կաուֆմանը 1978 թվականին արժանացել են Ջորջ գնդի մրցանակին Աֆրիկայից պատրաստած ռեպորտաժների համար։ 1981-1984 թվականներին Բըրնսն աշխատել է Մոսկվայում՝ որպես մասնաճյուղի ղեկավար։ 1986 թվականին նրան տեղափոխել են Պեկինի Նյու Յորք Թայմս բյուրոյի մասնաճյուղ, որտեղ Չինաստանի իշխանությունները նրան բանտ են նստեցրել լրտեսության կասկածանքով։ Հետաքննությունից հետո մեղադրանքները հանվել են, սակայն Բըրնսին արտաքսել են երկրից։

1993 թվականին Բըրնսը ստացել է առաջին Պուլիցերյան մրցանակը Բոսնիա և Հերցեգովինայում՝ իրադարձությունների լուսաբանման համար։ Այնուհետև 1996 թվականին նրան երկրորդ անգամ շնորհվել է Ջորջ գնդի մրցանակը[6]։ 1997 թվականին Պուլիցերյան երկրորդ մրցանակը նրան տրվել է՝ Աֆղանստանից ռեպորտաժներ պատրաստելու համար[7]։

2003 թվականին Իրաք կոալիցիոն ուժերի ներխուժման պահին Ջոն Բըրնսն աշխատել է Բաղդադում։ Նա մանրամասն լուսաբանել է պատերազմն ու հետպատերազմյան օկուպացիան։ 2007 թվականի հուլիսին Բըրնսը տեղափոխվել է Լոնդոն, որտեղ փոխարինել է Լոնդոնյան մասնաճյուղի ղեկավարին՝ Ալան Քոուելին։ 2007 թվականի սեպտեմբերի 30-ին Բըրնսն արժանացել է Էլայջի Պերիշ Լավջոյի մրցանակին, ինչպես նաև Քոլբի քոլեջի դոկտորի պատվավոր աստիճանին։

Ջոն Բըրնսը ակտիվորեն համագործակցել է PBS-ի հետ։ Նա բազմիցս հայտնվել է Չարլի Ռոուզի շոուներում և Ջիմ Լեհրերի հետ հանդես է եկել «նորությունների ժամ»-ով՝ Աֆղանստանից և Իրաքից ուղիղ ռեպորտաժներով։ Հարցազրույցներից մեկում, 2009 թվականի հունվարին, հեռուստամեկնաբան Մայքլ Բեյրոնը Բըրնսին անվանել է «մեր ժամանակների արտասահմանյան լավագույն թղթակիցներից մեկը»[8]։ 2010 թվականի օգոստոսին Չալի Ռոուզին տված հարցազրույցում Քրիստոֆեր Հիթչենզը, հիշելով Բյորնսի հետ Սարաևոյի իր ուղևորությունը, որում նրանք հայտնվել էին հրետակոծության տակ, գործընկերոջը անվանել է «մեր ժամանակների մեծագույն ռազմական լրագրող»[9]։

Քննադատություններ խմբագրել

Աֆղանստանում Ռուսաստանի դեսպան Զամիր Կաբուլովի հետ հարցազրույցում Բըրնսը նրան անվանել է ԽՍՀՄ Պետական անվտանգության կոմիտեի աշխատակից[10]։

1993 թվականին Պուլիցերյան մրցանակը Ջոն Բըրնսը ստացել է Սարաևոյի կործանման համարձակ և մանրամասն լուսաբանման, ինչպես նաև Բոսնիա և Հերցոգովինայի պատերազմում բարբարոս սպանությունների համար[11]։ Ավելի ուշ Բըրնսի Բոսնիա և Հերցեգովինայից նկարահանված  որոշ ռեպորտաժներ կասկածի տակ են դրվել տեղեկատվության աղբյուրների անվստահության պատճառով[12][13]։

Փիթըր Բլոկը իր մեդիամաքրման գրքում՝ «Dirty Reporting Journalism & Tragedy in Yugoslavia»-ում մշտապես քննադատում է Բըրնսին՝ իր լրագրողական անազնվության համար[14]։

Անձնական կյանք խմբագրել

Ջոն Ֆիշեր Բըրնսն ամուսնացած է «Նյու Յորք Թայմս» բյուրոյի Բաղդադի մասնաճյուղի ղեկավար Ջեյն Սքոթ Լոնգի հետ։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 SNAC — 2010.
  2. https://isd.georgetown.edu/programs/awards-lectures/weintal-prize/
  3. Samuels, David(3 December 2010) «The Shameful Attacks on Julian Assange», The Atlantic]'
  4. The 1997 Pulitzer Prize Winners; accessed 15 October 2009
  5. «Memories from Past Correspondents» Արխիվացված 2017-05-13 Wayback Machine The Globe and Mail, 3 October 2009; accessed 15 October 2009
  6. «George Polk Award - Previous award winners». Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 20-ին.
  7. Official Pulitzer website Pulitzer citation; accessed 6 May 2009
  8. Michael Barone Արխիվացված 2008-04-18 Wayback Machine. Uncommon Knowledge. Hoover Institution. Filmed 14 January 2008.
  9. Author Christopher Hitchens Արխիվացված 2013-01-15 Wayback Machine. Charlie Rose. 13 August 2010.
  10. «An Old Afghanistan Hand Offers Lessons of the Past», New York Times (19 October 2008); accessed 6 May 2009
  11. Official list of Pulitzer winners from 1993 Pulitzer website. Accessed 6th May 2009
  12. Media cleansing book review and analysis Global research ca. Accessed 6th May 2009
  13. Marlise Simons and the New York Times on the International Court of Justice Decision on Serbia and Genocide in Bosnia Արխիվացված 2008-03-13 Wayback Machine ZMagazine. Accessed 6th May 2009
  14. Brock, Peter. Media Cleansing: Dirty Reporting Journalism & Tragedy in Yugoslavia.. — GM Books, 2005. — 328 p. — ISBN 1-882383-30-3