Որմնանկարչությունը Հայաստանի պետական պատկերասրահում (գիրք-ուղեցույց)
«Որմնանկարչությունը Հայաստանի պետական պատկերասրահում», հայագետ, աղբյուրագետ, պատմաբան, պատմական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր, Մատենադարանի գիտական գծով փոխտնօրեն Կարեն Մաթևոսյանի երկրորդ գիրքը, որը նվիրված է Հայաստանի ազգային պատկերասրահի որմնանկարների ցուցադրությանը, և միաժամանակ, հայկական որմնանկարչության պատմությանը[1][2]։ Հրատարակվել է 1990 թվականին Երևանում, ՀԽՍՀ Կուլտուրայի մինիստրութանը ենթակա Հայաստանի պետական պատկերասրահի կողմից[2]։ Գրքի մասնագետ խմբագիրն է՝ արվեստագիտության դոկտոր Հրավարդ Հակոբյանը, գրախոսը՝ արվեստաբան Մարտին Միքայելյանը, գեղարվեստական խմբագիրն է՝ Ն․ Մանուկյանը, տեխնիկական խմբագիրը՝ Գ․ Առաքելյան, լուսանկարները Կ․ Թորոսյանի, սլայդը՝ Գ․ Գասպարյանի, վերստուգող սրբագրիչ՝ Գ․ Կիրակոսյան[2]։
Որմնանկարչությունը Հայաստանի պետական պատկերասրահում | |
|---|---|
.png) Գրքի կազմերեսը, որի վրա պատկերված է՝ Աշխեն թագուհին (հատված Էջմիածնի որմնանկարից) | |
| Հեղինակ | Կարեն Մաթևոսյան |
| Տեսակ | book edition? |
| Թեմա | Որմնանկարչություն, Հայաստանի ազգային պատկերասրահ |
| Բնօրինակ լեզու | Հայերեն |
| Ստեղծման տարեթիվ | 1990 |
| Նկարագրում է | Հայաստանի ազգային պատկերասրահ որմնանկարների ցուցադրությունը և պատմությունը |
| Էջեր | 64 |
| Խմբագիր | Հրավարդ Հակոբյան (մասնագետ), Ն․ Մանուկյան (գեղարվեստական), Գ․ Առաքելյան (տեխնիկական) |
| Նկարազարդող | Կ․ Թորոսյան |
| Երկիր | .svg){kind=small} Հայկական ԽՍՀ |
| Հրատարակման վայր | Երևան |
| Հրատարակիչ | Հայաստանի պետական պատկերասրահ, ՀԽՍՀ Կուլտուրայի մինիստրություն |
| Հրատարակված է | «Հակոբ Մեղապարտ» պոլիգրաֆկոմբինատ |
| Հրատարակման տարեթիվ | 1990 |
| Թվային տարբերակ | armenianart.org/books/Karen-Matevosyan-Vormnankarchutyun.pdf |
Գիրքը նախատեսված է հայկական արվեստի պատմության հարցերով հետաքրքրվող լայն շրջանակների համար[2]։
Բովանդակություն խմբագրել
Գրքում ներկայացվում է Հայաստանի ազգային պատկերասրահում պահվող հայկական 16 որմնանկարների պատճեները, և դրանք վերլուծվում են հայ ու ընդհանուր քրիստոնեական որմնանկարչության շրջագծում[1]։ Գրքի նպատակն է ներկայացնել պատկերասրահի ցուցադրությունում տեղ գտած որմնանկարները՝ հայ մոնումենտալ գեղանկարչության պատմության ընդհանուր համատեքստում։
Գրքում ներկայացված հայկական 16 որմնանկարները[Ն 1]․
- Անիի Գրիգոր Լուսավորչի եկեղեցի, 13-րդ դարի առաջին կես
- Արուճի Սուրբ Գրիգոր եկեղեցի, 666 թվական
- Քոբայրի Մեծ եկեղեցի, 1282 թվական
- Տաթևի Պողոս-Պետրոս եկեղեցի, 930 թվական
- Էջմիածնի Մայր տաճար, 1712-1721 թվականներ
- Գնդեվանք, 10-15-րդ դարեր
- Էրեբունի, մ․թ․ա․ 8-րդ դար
- Լմբատավանքի Սուրբ Ստեփանոս եկեղեցի, 7-րդ դար
- Առաքելոց վանք, 13-րդ դար
- Մեղրիի Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի, 19-րդ դարի առաջին կես
- Ախթալայի Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի, 13-րդ դարի առաջին կես
- Գառնիի խճանկար, 3-րդ դար
- Ղրիմի Սուրբ Խաչ վանք, 14-15-րդ դարեր
- Հաղբատի Սուրբ Նշան եկեղեցի, 10-13-րդ դարեր
- Ախթալայի Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի, 13-րդ դարի երկրորդ կես
- Ղրիմի Սուրբ Ստեփանոս եկեղեցի, 15-րդ դար
Տես նաև խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 Վարդան Դևրիկյան ԿԱՐԵՆ ՄԱԹԵՎՈՍՅԱՆ (Ծննդյան 65-ամյակի առթիվ) (հայերեն) // Պատմա-բանասիրական հանդես. — № 2. — Էջ 334 - 341. — ISSN 0135-0536.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 ««Որմնանկարչությունը Հայաստանի պետական պատկերասրահում», Կարեն Մաթևոսյան» (PDF). armenianart.org. Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 20-ին.
Նշումներ խմբագրել
- ↑ հուշարձանների անվանումներից հետո նշվում է որմնանկարների ստեղծման ժամանակը