Նենսի Կարդենաս
Նենսի Կարդենաս (իսպ.՝ Nancy Cárdenas, մայիսի 29, 1934[1], Պառաս դե լա Ֆուենտե, Կոաուիլա, Մեքսիկայի Միացյալ Նահանգներ - մարտի 23, 1994[1], Մեխիկո, Մեքսիկայի Միացյալ Նահանգներ), մեքսիկացի դերասանուհի, բանաստեղծուհի, գրող, ֆեմինիստ[2], դրամատուրգ, առաջին մեքսիկացի կանանցից մեկը, ով հրապարակավ հանդես է եկել քամինգ աութով։
| Նենսի Կարդենաս | |
|---|---|
| Ծնվել է | մայիսի 29, 1934[1] |
| Ծննդավայր | Պառաս դե լա Ֆուենտե, Կոաուիլա, Մեքսիկայի Միացյալ Նահանգներ |
| Մահացել է | մարտի 23, 1994[1] (59 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Մեխիկո, Մեքսիկայի Միացյալ Նահանգներ |
| Քաղաքացիություն |  Մեքսիկայի Միացյալ Նահանգներ |
| Կրթություն | Մեքսիկայի ազգային ինքնավար համալսարան |
| Մասնագիտություն | բանաստեղծուհի, գրող, թատրոնի դերասանուհի և հեռուստատեսային դերասանուհի |
| Կուսակցություն | Մեքսիկական կոմունիստական կուսակցություն |
Կենսագրություն խմբագրել
Նենսի Կարդենասը ծնվել է 1934 թվականի մայիսի 29-ին Կոաուիլա նահանգի Պառաս դե լա Ֆուենտե քաղաքում։ 1954-1960 թվականներին աշխատել է որպես ռադիոհաղորդավար։ Ստացել է փիլիսոփայության և գրականության դոկտորի կոչում Մեքսիկայի ազգային ինքնավար համալսարանում, 1960-1961 թվականներին սովորել է Եյլի համալսարանի թատրոնի և կինոյի ռեժիսուրայի ֆակուլտետում, 1961 թվականին Լոձում (Լեհաստան) անցել է լեհերեն լեզվի և գրականության դասընթացներ[3], շատ է ճանապարհորդել Եվրոպայում։
1960-ականներից զբաղվել է գրականությամբ, պիեսներ և մշակութային թեմաներով հոդվածներ է գրել տարբեր թերթերում և ամսագրերում, մասնակցել է 1968 թվականի բողոքի ցույցերին, ձերբակալվել ցույցի ժամանակ։ 1970 թվականին դարձել է թատրոնի ռեժիսոր՝ բեմադրելով El efecto de los rayos gamma sobre las caléndulas («Գամմա ճառագայթման ազդեցությունը նարգիզների վրա») պիեսը, որն ինքն է թարգմանել իսպաներեն։ Ներկայացումն արժանացել է Թատերական քննադատների ասոցիացիայի առաջին մրցանակին։
1970-ականների սկզբին սկսել է հետաքրքրվել ԱՄՆ-ում և Արևմտյան Եվրոպայում սեռական փոքրամասնությունների իրավունքների շարժումով, իր երկրում ԼԳԲՏ համայնքի վիճակով և իր տանը բացել է միասեռական գրողների համար գրական սալոն։ 1973 թվականին մեքսիկական հեռուստատեսությամբ 24 ժամ թոք-շոուի ժամանակ, երբ քննարկվել է միասեռական աշխատակցի աշխատանքից հեռացնելու հարցը, նա հայտարարել է իր կողմնորոշման մասին՝ այդպիսով դառնալով Մեքսիկայի առաջին բացահայտված լեսբուհին հասարակական գործիչների շրջանում։ 1974 թվականին հիմնադրել է Համասեռամոլների ազատագրման ճակատը (FLH)[4]: Մասնակցել է լեսբիների համաժողովներին Լատինական Ամերիկայում և սկսել է գրել ու բեմադրել ավելի բացահայտ լեսբիական պիեսներ։ 1979 թվականին համագործակցել է Կառլոս Մոնսիվայսի հետ՝ նկարահանելով México de mis amores[5] վավերագրական ֆիլմը։
1978 թվականի հոկտեմբերի 2-ին Տլատելոլկոյի կոտորածի հիշատակին նվիրված երթի ժամանակ նա գլխավորել է առաջին գեյ-շքերթը Երեք մշակույթների հրապարակում։
Մահացել է Մեխիկոյում 1994 թվականի մարտի 23-ին, կրծքագեղձի քաղցկեղից[6]։
Ստեղծագործություններ խմբագրել
Ֆիլմ խմբագրել
- México de mis amores (1979) (ռեժիսուրա և լուսանկարչություն - ռեժիսոր Կառլոս Մոնսիվայիսի հետ)[7]
Թատրոն խմբագրել
- El cántaro seco (The Empty Pitcher)[8]
- Y la maestra bebe un poco (And the teacher drinks a bit)[9]
- Los chicos de la banda de Matt Crowley (Մեթ Քրոուլիի «Boys in the Band» ստեղծագործության ադապտացիա)
- Cuarteto (Foursome)
- Misterio bufo (Բուֆի առեղծվածը)
- La hiedra (Ivy)
- La casa de muñecas de Henrik Ibsen (Հենրիկ Իբսենի տիկնիկների տունը)
- El pozo de la soledad de Radclyffe Hall (Միայնության ջրհորը)[3]
- Sida.... así es la vida (AIDS .... such is life)
Պոեզիա խմբագրել
- Cuaderno de amor y desamor (1968-1993) (Սիրո և ատելության գիրք)
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Nancy Cárdenas (իսպ.)
- ↑ Monsivais, Carlos (2004 թ․ սեպտեմբեր). «Nancy Cardenas, La Siempre Inoportuna». Nexos. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 28-ին. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 14-ին – via MLA International Bibliography.
- ↑ 3,0 3,1 Gianoulis, Tina. «Cárdenas, Nancy (1934-1994)». Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ հոկտեմբերի 30-ին. Վերցված է 2012 թ․ մայիսի 25-ին.
- ↑ «Human Rights and Activism in Latin America». Global Encyclopedia of Lesbian, Gay, Bisexual, Transgender, and Queer (LGBTQ) History. Vol. 2. Charles Scribner's Sons. 2019.
- ↑ Ávila, Livio (2011 թ․ մայիսի 29). «Nancy Cárdenas: La mujer que cambió a México». Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ օգոստոսի 15-ին. Վերցված է 2012 թ․ մայիսի 25-ին.
- ↑ Anodis.com (2004 թ․ մարտի 30). «Nancy Cárdenas a 10 diez años de su muerte». Արխիվացված է օրիգինալից 2005 թ․ հոկտեմբերի 31-ին. Վերցված է 2012 թ․ մայիսի 25-ին.
- ↑ Mexico of My Loves, Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ փետրվարի 7-ին, Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 6-ին
- ↑ «Box Turtle Bulletin » Born On This Day, 1934: Nancy Cárdenas». Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ նոյեմբերի 6-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 6-ին.
- ↑ Eckersley, Mark (2017 թ․ հուլիսի 25). «A Matter of Style: North America - 20th & 21st Century Female Theatre and Drama Practitioners». A Matter of Style. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ նոյեմբերի 6-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 6-ին.