Վիքիպեդիա

Յուհան Քրիստիան Կլաուսեն Դալ

Յուհան Քրիստիան Կլաուսեն Դալ (նորվ.՝ Johan Christian Klausson Dahl, փետրվարի 24, 1788(1788-02-24)[1][2][3][…], Բերգեն, Նորվեգիա[4] - հոկտեմբերի 14, 1857(1857-10-14)[1][2][3][…], Դրեզդեն, Գերմանական միություն[4][5]), նորվեգացի գեղանկարիչ, գրաֆիկ։ Նա համարվում է նորվեգական ազգային գեղանկարչության հիմնադիրներից մեկը։

Յուհան Քրիստիան Կլաուսեն Դալ
նորվ.՝ Johan Christian Klausson Dahl
Ի ծնեանգլ.՝ Johan Christian Claussen Dahl
Ծնվել էփետրվարի 24, 1788(1788-02-24)[1][2][3][…]
ԾննդավայրԲերգեն, Նորվեգիա[4]
Վախճանվել էհոկտեմբերի 14, 1857(1857-10-14)[1][2][3][…] (69 տարեկան)
Մահվան վայրԴրեզդեն, Գերմանական միություն[4][5]
Քաղաքացիություն Նորվեգիա
ԿրթությունԴանիայի գեղարվեստի թագավորական ակադեմիա
Մասնագիտություննկարիչ և պրոֆեսոր
Ժանրբնանկար
ԹեմաներՆորվեգիա
Ուշագրավ աշխատանքներՆորվեգական Լեռնային լանդշաֆտ և Դրեզդենի տեսքը լուսնի լույսի ներքո
ՈւսուցիչՔրիստիան Ավգուստ Լորենցեն[6]
ԱշակերտներՅոհան Հերման Կարմիենկ, Անտոն Դորֆ, Հայնրիխ Շտուլման, Թոմաս Ֆերնլի և Էռնստ Ֆերդինանդ Օեմե
Պարգևներ
Սուրբ Օլաֆ շքանշանի ասպետ Knight of the Order of Vasa և Դաննեբերգի ասպետական շքանշան
ԱմուսինԷմիլի ֆոն բլոկ[7] և Ամալյա ֆոն Բասեվից[7]
ԶավակներՅոհան Զիգվալդ Դալ[8] և Քերոլայն Էլիզաբեթ Դալ[9]
 Johan Christian Clausen Dahl Վիքիպահեստում

Կենսագրություն և կարիերա

խմբագրել
 
«Վեզուվի ժայթքումը», 1820

Յուհան Քրիստիան Կլաուսեն Դալը ծնվել է 1788 թվականի փետրվարի 24-ին Նորվեգիայի երկրորդ քաղաք Բերգենում։ Նկարչության դասեր առել է հայրենի քաղաքում նկարիչ Մյուլլերի մոտ 1808 թվականին։ 1811 թվականից ուղևորվում է Դանիա և ընդունվում է սովորելու Կոպենհագենի գեղարվեստի ակադեմիայում։

1817 թվականից Յուհան Քրիստիան Կլաուսեն Դալը այստեղ նկարչության դասարանում սկսում է ուսուցչությամբ զբաղվել։

Իսկ 1818 թվականիս ապրում ու ստեղծագործում է Դրեզդենում։

Հենց այս գերմանական քաղաքում Յուհան Քրիստիան Կլաուսեն Դալը ծանոթանում է գերմանացի գեղանկարիչ Կասպար Դավիդ Ֆրիդրիխի հետ։ Վերջինս մեծ ազդեցություն թողեց Յուհան Քրիստիան Կլաուսեն Դալի ստեղծագործական կյանքի վրա։

Յուհան Քրիստիան Կլաուսեն Դալի կտավներում զգացվում է գերմանական ռոմանտիզմի ազդեցությունը։ Ամառային ամիսներին նկարիչը հաճախակի էր այցելում հայրենիք։ 1820 թվականից սկսած ուղևորվում է Իտալիա և աշխատանքի անցնում Նեապոլում։ Այստեղ նա տարվում է բնատեսարաններով և սկսում է դրանք կտավին հանձնել։ Իտալիայում եղած տարիներին ստեղծում է իր լավագույն կտավներից մեկը՝ «Վեզուվի ժայթքումը», որի առաջին պլանում, ինչպես Ֆրիդրիխի կտավում, պատկերված են մարդիկ։

Յուհան Քրիստիան Կլաուսեն Դալն ապրել և ստեղծագործել է իտալական Մոնտե Սանտ Անջելո բնակավայրի արվարձանում։ Նկարիչը բազմաթիվ անգամներ ջրաներկով ու յուղաներկով պատկերել է իր վիլլայի պատշգամբից և պատուհաններից բացվող տեսարանները։ Ուսումնասիրելով հոլանդական գեղանկարչությունը, նա իր բնանկարներում հաճախակի է օգտագործում տոնայնությունը՝ գուներանգությունը։ 1826, 1834, 1839, 1844, 1850 թվականներին վերադարձել է Նորվեգիա։ Իսկ 1836 թվականից սկսել է դասավանդել Դրեզդենի գեղարվեստի ակադեմիայում։

1818 թվականին ստանում է հատուկ թոշակ դանիական արքայազն Ֆրեդերիկի կողմից և ուղևորվում է Սաքսոնիա ու հինավորվում Դրեզդենում։ Այստեղ Յուհան Քրիստիան Կլաուսեն Դալը միանում է ռոմանտիկ-նկարիչների խմբին, որը ձևավորվել էր Կասպար Դավիդ Ֆրիդրիխի շուրջ։

Շուտով նկարիչը ամուսնանում է Էմիլիա ֆոն Բլոկի հետ։ 1820-1823 թվականներին վերստին այցելում է Իտալիա։ Այստեղ հետաքրքրվում է անտիկ հնություններով և հիանալի բնատեսարաններով։ Հընթացս այդ այցելության, Յուհան Քրիստիան Կլաուսեն Դալը ստեղծում է բազմաթիվ էսքիզային աշխատանքներ, որոնք հետո կազմեցին նրա գլխավոր ստեղծագործությունների հիմքը։

1824 թվականին վերադառնում կրկին Դրեզդեն։ Այստեղ Ֆրիդրիխի հետ համատեղ ստանում է պրոֆեսորի կաֆեդրա տեղի Գեղարվեստի ակադեմիայում։ Դրանից հետո ևս մի քանի անգամ հայրենիք ու եվրոպական այլ երկրներ շրջագայություններ է կատարում։ Իմպրեսիոնիզմի ոճով ստեղծված նրա ստեղծագործությունները, որոնցում պատկերված է Նորվեգիայի բնությունը, մեծ հռչակ վայելեցին։

Յուհան Քրիստիան Կլաուսեն Դալը իր կտավներում պահպանել է XVII դարի հոլանդացի գեղանկարիչների ոճը։ Դալը հիմնականում վրձնին էր հանձնում լեռների, գետերի, դաշտերի, հովիտների ու նորվեգական լճերի տեսարանները։ Նկարչի կտավները հիմնականում համայնապատկերներ են։

1857 թվականի հոկտեմբերի 14-ին՝ վաթսունինը տարեկան հասակում Յուհան Քրիստիան Կլաուսեն Դալը կնքում է իր մահկանացուն գերմանական Դրեզդեն քաղաքում։

Պատկերասրահ

խմբագրել

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Johan Christian Dahl (նիդերլ.)
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Johan Christian Clausen Dahl // Benezit Dictionary of Artists — OUP, 2018. — ISBN 978-0-19-977378-7 — doi:10.1093/BENZ/9780199773787.ARTICLE.B00045822
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Kunstindeks Danmark (դան.)
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Даль Юхан Кристиан Клаусен // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 http://www.1st-art-gallery.com/Johan-Christian-Clausen-Dahl/Johan-Christian-Clausen-Dahl-oil-paintings-2.html
  6. ↑ https://www.kulturarv.dk/kid/VisWeilbach.do?kunstnerId=161&wsektion=uddannelse
  7. ↑ 7,0 7,1 https://nbl.snl.no/Johan_Christian_Dahl
  8. ↑ Union List of Artist Names — 2017.
  9. ↑ https://online-sammlung.hamburger-kunsthalle.de/de/objekt/E-5421/elbe-und-neustaedter-ufer-in-dresden-im-abendlicht?term=dahl&context=default&position=7

Գրականություն

խմբագրել
  • Johann Christian Dahl. 1788—1857. Ein Malerfreund Caspar David Friedrich. Ausstellung (1988—1989). München, 1989.
  • Caspar David Friedrich. Johann Christian Dahl. Zeichnungen der Romantik. Staatliches Museum Schwerin. Schwerin, 2001.
  • P.Wegmann: Caspar David Friedrich to Ferdinand Hodler:A Romantic Tradition, Frankfurt-am-Main/Leipzig 1993
  • N.Wolf: Malerei der Romantik, Köln 1999
  • Die Welt der Malerei, Köln 1990.

Արտաքին հղումներ

խմբագրել
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Յուհան Քրիստիան Կլաուսեն Դալ» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Յուհան_Քրիստիան_Կլաուսեն_Դալ&oldid=10105755» էջից