Մելվին Քելվին
Մելվին Էլիս Քելվին (անգլ.՝ Melvin Ellis Calvin, ապրիլի 8, 1911[1][2][3][…], Սեյնթ Փոլ, ԱՄՆ[4] - հունվարի 8, 1997[1][2][3][…], Բերկլի, Ալամեդա շրջան, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ), ամերիկացի քիմիկոս է, ով ավելի հայտնի է որպես Քելվին ցիկլի հայտանգործողը Էնդրյու Բենսոնի և Ջեյմս Բեսշամի հետ, որի համար քիմիայի ասպարեզում արժանացել է Նոբելյան մրցանակի 1961 թվականին։ Նա իր հինգ տասնամյակի մեծ մասն անց է կացրել Կալիֆորնիայի համալսարանում, Բերկլի։
Մելվին Քելվին անգլ.՝ Melvin Ellis Calvin | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | ապրիլի 8, 1911[1][2][3][…] Սեյնթ Փոլ, ԱՄՆ[4] |
| Մահացել է | հունվարի 8, 1997[1][2][3][…] (85 տարեկան) Բերկլի, Ալամեդա շրջան, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ |
| Քաղաքացիություն |  ԱՄՆ |
| Մասնագիտություն | քիմիկոս, կենսաքիմիկոս, համալսարանի դասախոս, կենսաբան և ճարտարագետ |
| Հաստատություն(ներ) | Կալիֆոռնիայի համալսարան, Բերքլի[4] և Մինեսոտայի համալսարան[4] |
| Գործունեության ոլորտ | Կենսաքիմիա |
| Անդամակցություն | Լոնդոնի թագավորական ընկերություն, Լեոպոլդինա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Նիդերլանդական արվեստների և գիտությունների թագավորական ակադեմիա, Ամերիկական փիլիսոփայական ընկերություն[5] և ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա |
| Ալմա մատեր | Մինեսոտայի համալսարան[4], Մանչեսթերի համալսարան[4], Michigan Technological University?[4] և Central High School? |
| Տիրապետում է լեզուներին | անգլերեն[1][6] |
| Գիտական ղեկավար | Michael Polanyi? |
| Եղել է գիտական ղեկավար | Cyril Ponnamperuma? և Jan Anderson? |
| Պարգևներ | |
| Ամուսին(ներ) | Genevieve Calvin?[19] |
 Melvin Calvin Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն խմբագրել
Քելվինը ծնվել է Մինեսոտայում՝ Էլիաս Քելվինի և Ռոզ Հուրվիթցի ընտանիքում[20]։ Նրանք հրեաներ են, որոնք ներգաղթել են Ռուսական Կայսրությունից։ Նրա հայրը ծնվել է Լիտվիայում, որը Ռուսական կայսրության մի մասն էր կազմում, իսկ մայրը՝ Վրաստանում։ Երբ նա փոքր էր, ընտանիքը տեղափոխվում է Դետրոյթ և հենց այնտեղ նա 1928 թվականին նա ավարտել է կենտրոնական միջնակարգ դպրոցը[21]։
Մելվին Քելվինն իր բակալավրի կոչումը ստացել է Միչիգանի տեխնոլոգիական քոլեջում 1931 թվականին։ Ընտրվել է գիտությունների թեկնածու Մինեսոտայի համալսարանում 1935 թվականին։ Այնուհետև նա չորս տարի աշխատել է Մանչեսթերի համալսարանում։ 1942 թվականին նա ամուսնացել է Մարի Ջենեվիվի հետ։ Նրանք ունեցել են երկու դուստր և մեկ որդի։ 1937 թվականին նա ընդունվել է Կալիֆորնիայի համալսարան և 1947 թվականին նշանակվել քիմիայի պրոֆեսոր։ Օգտագործելով ածխածնի 14-րդ իզոտոպը՝ Քելվինը, Էնդրյուն և Ջեյմսը պարզում են, որ ածխածինը ֆոտոսինթեզի ընթացքում անցնում է բույսի միջով՝ սկսելով կլանել այն որպես մթնոլորտային ածխածնի երկօքսիդ տարբեր օրգանական միացություններ և ածխաջրեր ստեղծելու համար[22][23]..[24]:Դրանով նրանք ցույց տվեցին, որ արևի լույսն ազդում է բույսերի քլորոֆիլի վրա ոչ թե ինչպես առաջ էին կարծում ածխածնի երկօքսիդի, այլ՝ օրգանական միացություններ արտադրելու համար։ 1961 թվականին Քելվինը միակն էր, որ ստացավ նոբելյան մրցանակ քիմիայի ասպարեզում, որը հաճախ անվանում են Քելվին-Բենսոնն-Բեսշեմ ցիկլ։ Երեսուն տասնամյակ անց Քելվինը գրում է ինքնակենսագրական «Հետևելով լույսի արահետին» խորագրով[24]։ 1950–ականներին նա ընդհանուր հասարակական համակարգերի հետազոտությունների առաջին անդամներից էր։ 1963 թվականին նա ստացել է հավելյալ մրցանակ որպես մոլեկուլային կենսաբանության պրոֆեսոր։ Նա քիմիական բիոդինամիկայի լաբորատորիայի գլխավոր հիմնադիրն ու տնօրենն է, ինչպես նաև նա տնօրինել է Բերկլիի ռադիոացիոն լաբորատորիան, որտեղ էլ իրականացրել է իր հետազոտությունները մինչև 1980 թվականը։ Իր վերջին տարիներին նա շատ հետազոտություններ է կատարել, սովորել է ինչպես նավթն օգտագործել որպես վերականգնվող էներգիայի աղբյուր։ Նա նաև երկար տարիներ զբաղվել է կյանքի քիմիական էվոլուցիայի թեստավորմամբ և այդ թեմայով գրել է գիրք, որը տպագրվել է 1969 թվականին։
Բանավեճեր խմբագրել
2011 թվականին BBC հեռուստատեսային բուսաբանական ծրագրում Թիմոթի ՈՒոքերը՝ Օքսֆորդի բուսաբանական այգու տնօրենը, քննադատել է Քելվինի բուժումը՝ կատարված Էնդրյու Բենսոնի համար, պնդելով, որ Քելվինը մեծ վարկ է ստացել Բենսոնի կողմից[25] : Այնուհետև Քելվինն անգամ իր կենսագրականի մեջ չի նշել Էնդրյու Բենսոնի դերը[26]։
Աշխատություններ խմբագրել
- Calvin, M. and A. A. Benson."The Path of Carbon in Photosynthesis", Ernest Orlando Lawrence Berkeley National Laboratory, University of California Radiation Laboratory-Berkeley, United States Department of Energy (through predecessor agency the Atomic Energy Commission), (March 8, 1948).
- Stepka, W., Benson, A. A., and M. Calvin. "The Path of Carbon in Photosynthesis II. Amino Acids", Ernest Orlando Lawrence Berkeley National Laboratory, University of California Radiation Laboratory-Berkeley, United States Department of Energy (through predecessor agency the Atomic Energy Commission), (May 25, 1948).
- Benson, A. A. and M. Calvin. "Path of Carbon in Photosynthesis III.", Ernest Orlando Lawrence Berkeley National Laboratory, University of California Radiation Laboratory-Berkeley, United States Department of Energy (through predecessor agency the Atomic Energy Commission), (June 1, 1948).
- Calvin, M. and A. A. Benson "The Path of Carbon in Photosynthesis IV. The Identity and Sequence of the Intermediates in Sucrose Synthesis.", Ernest Orlando Lawrence Berkeley National Laboratory, University of California Radiation Laboratory-Berkeley, United States Department of Energy (through predecessor agency the Atomic Energy Commission), (December 14, 1948).
- Benson, A. A., Bassham, J. A., Calvin, M., Goodale, T. C., Haas, V. A. and W. Stepka. "The Path of Carbon in Photosynthesis V. Paper Chromatography and Radioautography of the Products.", Ernest Orlando Lawrence Berkeley National Laboratory, University of California Radiation Laboratory-Berkeley, United States Department of Energy (through predecessor agency the Atomic Energy Commission), (June 13, 1949).
- Calvin, M. "The Path of Carbon in Photosynthesis VI.", Ernest Orlando Lawrence Berkeley National Laboratory, University of California Radiation Laboratory-Berkeley, United States Department of Energy (through predecessor agency the Atomic Energy Commission), (June 30, 1949).
- Benson, A. A. and M. Calvin. "The Path of Carbon in Photosynthesis VII. Respiration and Photosynthesis.", Ernest Orlando Lawrence Berkeley National Laboratory, University of California Radiation Laboratory-Berkeley, United States Department of Energy (through predecessor agency the Atomic Energy Commission), (July 21, 1949).
- Bassham, J. A., Benson, A. A. and M. Calvin. "The Path of Carbon in Photosynthesis VIII. The Role of Malic Acid.", Ernest Orlando Lawrence Berkeley National Laboratory, University of California Radiation Laboratory-Berkeley, United States Department of Energy (through predecessor agency the Atomic Energy Commission), (January 25, 1950).
- Badin, E. J.and M. Calvin. "The Path of Carbon in Photosynthesis IX. Photosynthesis, Photoreduction, and the Hydrogen-Oxygen-Carbon Dioxide Dark Reaction.", Ernest Orlando Lawrence Berkeley National Laboratory, University of California Radiation Laboratory-Berkeley, United States Department of Energy (through predecessor agency the Atomic Energy Commission), (February 1, 1950).
- Calvin, M., Bassham, J. A., Benson, A. A., Lynch, V., Ouellet, C., Schou, L., Stepka, W. and N. E. Tolbert. "The Path of Carbon in Photosynthesis X. Carbon Dioxide Assimilation in Plants.", Ernest Orlando Lawrence Berkeley National Laboratory, University of California Radiation Laboratory-Berkeley, United States Department of Energy (through predecessor agency the Atomic Energy Commission), (April 1, 1950).
- Schou, L., Benson, A. A., Bassham, J. A. and M. Calvin. "The Path of Carbon in Photosynthesis XI. The Role of Glycolic Acid.", Ernest Orlando Lawrence Berkeley National Laboratory, University of California Radiation Laboratory-Berkeley, United States Department of Energy (through predecessor agency the Atomic Energy Commission), (September 11, 1950).
- Calvin, M., Bassham, J. A., Benson, A. A., Kawaguchi, S., Lynch, V. H., Stepka, W. and N. E. Tolbert. " The Path of Carbon in Photosynthesis XIV.", Ernest Orlando Lawrence Berkeley National Laboratory, University of California Radiation Laboratory-Berkeley, United States Department of Energy (through predecessor agency the Atomic Energy Commission), (June 30, 1951).
- Benson, A. A., Bassham, J. A., Calvin, M., Hall, A. G., Hirsch, H., Kawaguchi, S., Lynch, V. and N. E. Tolbert. "The Path of Carbon in Photosynthesis XV. Ribulose and Sedoheptulose.", Ernest Orlando Lawrence Berkeley National Laboratory, University of California Radiation Laboratory-Berkeley, United States Department of Energy (through predecessor agency the Atomic Energy Commission), (January 1952).
- Benson, A. A., Kawaguchi, S., Hayes, P. and M. Calvin. "The Path of Carbon in Photosynthesis XVI. Kinetic Relationships of the Intermediates in Steady State Photosynthesis.", Ernest Orlando Lawrence Berkeley National Laboratory, University of California Radiation Laboratory-Berkeley, United States Department of Energy (through predecessor agency the Atomic Energy Commission), (June 5, 1952).
- Buchanan, J. G., Bassham, J. A., Benson, A. A., Bradley, D. F., Calvin, M., Daus, L. L., Goodman, M., Hayes, P. M., Lynch, V. H., Norris, L. T. and A. T. Wilson. "The Path of Carbon in Photosynthesis XVII. Phosphorus Compounds as Intermediates in Photosynthesis.", Ernest Orlando Lawrence Berkeley National Laboratory, University of California Radiation Laboratory-Berkeley, United States Department of Energy (through predecessor agency the Atomic Energy Commission), (July 8, 1952).
- Buchanan, J. G., Lynch, V. H., Benson, A. A., Calvin, M. and D. F. Bradley. "The Path of Carbon in Photosynthesis XVIII. The Identification of Nucleotide Coenzymes.", Ernest Orlando Lawrence Berkeley National Laboratory, University of California Radiation Laboratory-Berkeley, United States Department of Energy (through predecessor agency the Atomic Energy Commission), (January 19, 1953).
- Calvin, M. and P. Massini. "The Path of Carbon in Photosynthesis XX. The Steady State.", Ernest Orlando Lawrence Berkeley National Laboratory, University of California Radiation Laboratory-Berkeley, United States Department of Energy (through predecessor agency the Atomic Energy Commission), (September 1952).
- Calvin, M. "Photosynthesis: The Path of Carbon in Photosynthesis and the Primary Quantum Conversion Act of Photosynthesis.", Ernest Orlando Lawrence Berkeley National Laboratory, University of California Radiation Laboratory-Berkeley, United States Department of Energy (through predecessor agency the Atomic Energy Commission), (November 22, 1952).
- Bassham, J. A., Benson, A. A., Kay, L. D. Harris, A. Z., Wilson, A. T. and Calvin, M. "The Path of Carbon in Photosynthesis XXI. The Cyclic Regeneration of Carbon Dioxide Acceptor.", Ernest Orlando Lawrence Berkeley National Laboratory, University of California Radiation Laboratory-Berkeley, United States Department of Energy (through predecessor agency the Atomic Energy Commission), (October 1, 1953).
- Bassham, J. A. and M. Calvin. "The Path of Carbon in Photosynthesis", Ernest Orlando Lawrence Berkeley National Laboratory, University of California Lawrence Radiation Laboratory-Berkeley, United States Department of Energy (through predecessor agency the Atomic Energy Commission), (October 1960).
- Calvin, M. "The Path of Carbon in Photosynthesis (Nobel Prize Lecture).", Ernest Orlando Lawrence Berkeley National Laboratory, University of California Radiation Laboratory-Berkeley, United States Department of Energy (through predecessor agency the Atomic Energy Commission), (December 11, 1961).
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Biography and Bibliographic Resources, from the Office of Scientific and Technical Information, United States Department of Energy
- Nobel speech and biographmems/mcalvin.html Tribute by Glenn Seaborg and Andrew Benson Արխիվացված 2006-06-22 Wayback Machine
- Research on the carbon dioxide assimilation in plants Wayback Machine-ի միջոցով: (archived Փետրվար 22, 2007)
- Biographical memoir by Glenn Seaborg and Andrew Benson Արխիվացված 2006-09-01 archive.today
- U.S. Patent 4427511 Արխիվացված 2016-03-03 Wayback Machine Melvin Calvin – Photo-induced electron transfer method
- Encyclopædia Britannica article
- USPS News Release: Celebrating American Scientists Press release for the new Forever Stamp designs featuring Melvin Calvin.
- National Academy of Sciences Biographical Memoir
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Սոլոմոն Գուգենհայմի թանգարան — 1937.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 4,8 https://www.gf.org/fellows/all-fellows/melvin-calvin/
- ↑ Notable Names Database — 2002.
- ↑ CONOR.Sl
- ↑ The Nobel Prize in Chemistry 1961 — Nobel Foundation.
- ↑ Table showing prize amounts — Nobel Foundation, 2019.
- ↑ https://chicagoacs.org/Willard_Gibbs_Award
- ↑ Award winners : Davy Medal
- ↑ Priestley Medal — ACS.
- ↑ List of Royal Society Fellows 1660-2007 — Royal Society. — P. 60.
- ↑ https://www.theaic.org/award_winners/goldmedal.html
- ↑ https://docs.google.com/spreadsheets/d/1dsunM9ukGLgaW3HdG9cvJ_QKd7pWjGI0qi_fCb1ROD4/pubhtml?gid=1286657180&single=true
- ↑ https://www.artsci.uc.edu/departments/chemistry/alumni-and-community/the-oesper-award-program-and-symposium/previous-recipients-of-the-oesper-award.html
- ↑ https://www.acs.org/funding/awards/glenn-seaborg-award-for-nuclear-chemistry/past-recipients.html
- ↑ https://www.newyorkacs.org/nicholsmedalists.html
- ↑ https://acsmaryland.org/remsen-award/
- ↑ https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1961/calvin/biographical/
- ↑ «Արխիվացված պատճենը» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2015 թ․ սեպտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 7-ին.
- ↑ http://www.bookrags.com/biography/melvin-calvin/
- ↑ CALVIN, M (1956). «[The photosynthetic cycle.]». Bull. Soc. Chim. Biol. Vol. 38, no. 11 (published 1956 թ․ դեկտեմբերի 7). էջեր 1233–44. PMID 13383309.
- ↑ BARKER, S A; BASSHAM, J A; CALVIN, M; QUARCK, U C (1956). «Intermediates in the photosynthetic cycle». Biochim. Biophys. Acta. Vol. 21, no. 2 (published 1956 թ․ օգոստոս). էջեր 376–7. doi:10.1016/0006-3002(56)90022-1. PMID 13363921.
- ↑ 24,0 24,1 Calvin, Melvin (1992). Following the Trail of Light: A Scientific Odyssey (Profiles, Pathways & Dreams) . Wiley VCH. ISBN 0-8412-1828-5.
- ↑ Walker, Timothy (2011). «Botany: A Blooming History». BBC Four. BBC, UK. Վերցված է 2014 թ․ հունիսի 17-ին.
- ↑ Interview conducted by Bob B. Buchanan, Scripps Institution of Oceanography, University of California, San Diego (June 26–27, 2012). «Interview Transcript – A Conversation with Andrew Benson – "Reflections on the Discovery of the Calvin-Benson Cycle"» (PDF). University of California, Berkeley. Վերցված է 2014 թ․ հունիսի 17-ին. «Page 25 – (24:51) BUCHANAN: So, would you use the word "fired?" (24:54) BENSON: Yeah. ... Page 30 – (30:04) BENSON: ... He published a book, an autobiography, Following the Trail of Light, which is a fantastic – a beautiful title for what it was about. It makes the whole volume about him getting a Nobel Prize, no mention of Benson at all in that book. And he didn't have to do that. He could have done it right. And finally, one of his last publications he mentioned – Dr. Benson and some graduate students were involved – but just briefly mentioned.»
{{cite web}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մելվին Քելվին» հոդվածին։ |