Մեթիլդոպա

քիմիական միացություն

Մեթիլդոպա, առևտրային անունը Ալդոմետ, զարկերակային գերճնշման համար կիրառվող դեղ[2]։ Այն հղիության դեպքում առկա բարձր զարկերակային ճնշման ժամանակ նախընտրելի դեղ է[2]։ Զարկերակային գերճնշման այլ տեսակների համար, այդ թվում և շատ բարձ ճնշման դեպքում նախընտրելի են այլ դեղեր[2]։ Մեթիլդոպան կիրառվում է բերանացի կամ ներերակային եղանակով[2]։ Ազդեցությունը դրսևորվում է 5 ժամվա ընթացքում և տևում է մեկ օր[2]։ Տարածված կողմնակի ազդեցություններից է քնկոտությունը[2]։ Ավելի ծանր կողմնակի ազդեցություն են՝ արյան կարմիր բջիջների քայքայումը, լյարդային խնդիրները և ալերգիկ ռեակցիաները[2]։ Մեթիլդոպան պատկանում է ալֆա-2 ադրեներգիկ ընկալիչների համակորդների խմբին[2]։ Այն խթանում է գլխուղեղը և իջեցնում է սիմպաթիկ նյարդային համակարգի ակտիվությունը[2]։

Մեթիլդոպա
Քիմիական բանաձևC₁₀H₁₃NO₄
Մոլային զանգված3,5E−25 կիլոգրամ[1] գ/մոլ
Դասակարգում
CAS համար555-30-6
PubChem38853
EINECS համար209-089-2
SMILESCC(CC1=CC(=C(C=C1)O)O)(C(=O)O)N
ЕС209-089-2
ChEBI35562
Եթե հատուկ նշված չէ, ապա բոլոր արժեքները բերված են ստանդարտ պայմանների համար (25 °C, 100 կՊա)

Մեթիլդոպան հայտնաբերվել է 1960 թվականին[3]։ Այն ներառված է Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության անփոխարինելի դեղերի ցանկում՝ որպես մեծ արդյունավետություն և անվտանգություն ունեցող դեղ[4]։ Զարգացող երկրներում արժեքը կազմում է ամսական 4,31-9,48 ԱՄՆ դոլար[5]։ ԱՄՆ-ում արժեքը կազմում է ամսական 25 ԱՄՆ դոլար-ից քիչ[6]։

Բժշկական կիրառություն խմբագրել

Մեթիլդոպան կիրառվում է հետևյալ դեպքերում՝

Կողմնակի ազդեցություններ խմբագրել

Մեթիլդոպան առաջացնում է բազմաթիվ կողմնակի ազդեցություններ, որոնք տարբերվում են իրենց ծանրության աստիճանով։ Դրանք կարող են ունենալ մեղմ դրսևորում, եթե դեղաչափը ավելի քիչ է 1 գ/օր-ից[7]։ Կողմնակի ազդեցություններն են՝

Ճնշման բարձրացում խմբագրել

Մեթիլդոպայի հանկարծակի ընդհատումը բերում է զարկերակային ճնշման բարձրացման[8]։

Ազդեցության մեխանիզմ խմբագրել

Մեթիլդոպան ունի ազդեցության երկու մեխանիզմ՝

Ֆարմակոկինետիկա խմբագրել

Մեթիլդոպան ներծծվում է ստամոքս-աղիքային ճանապարհով։ Նյութափոխանակվում է լյարդում և աղիներում, հեռացվում է մեզով։

Պատմություն խմբագրել

Երբ մեթիլդոպան նոր էր ներկայացվել, համարվում էր հիմնական հակագերճնշումային դեղորայքը, բայց այժմ հատկապես ծանր գերճնշման դեպքում կիրառվում են այլ դեղամիջոցներ, մասնավորապես՝ ալֆա-պաշարիչներ, բետա-պաշարիչներ և կալցիումական անցուղիների պաշարիչներ։ Ընդհանրապես այն իջեցնում է սիրտ-անոթային համակարգի հիվանդությունների ռիսկը՝ սրտամկանի ինֆարկտ, կաթված, և նվազեցնում է մահացությունը[9]։ Այժմ այն համարվում է հղիների գերճնշման համար առավել արդյունավետ և անվտանգ դեղորայք, այլ հակագերճնշումային դեղերի հետ համեմատ, քանի որ դրանք ազդում են պտղի վրա։

Տես նաև խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 methyldopa
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 «Methyldopa». The American Society of Health-System Pharmacists. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ դեկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.
  3. Walker, S. R. (2012). Trends and Changes in Drug Research and Development (անգլերեն). Springer Science & Business Media. էջ 109. ISBN 9789400926592. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ սեպտեմբերի 14-ին.
  4. «WHO Model List of Essential Medicines (19th List)» (PDF). World Health Organization. April 2015. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2016 թ․ դեկտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.
  5. «Methyldopa». International Drug Price Indicator Guide. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.
  6. Hamilton, Richart (2015). Tarascon Pocket Pharmacopoeia 2015 Deluxe Lab-Coat Edition. Jones & Bartlett Learning. էջ 140. ISBN 9781284057560.
  7. British National Formulary 56. September 2008. էջեր 95–96. ISBN 978-0-85369-778-7.
  8. Methyldopa (PIM 342) Արխիվացված 2008-03-13 Wayback Machine
  9. Mah GT, Tejani AM, Musini VM. Methyldopa for primary hypertension. Cochrane Database of Systematic Reviews 2009, Issue 4. Art. No.: CD003893. DOI: 10.1002/14651858.CD003893.pub3.

Արտաքին հղումներ խմբագրել