Էդուարդ Լի Տորնդայք (օգոստոսի 31, 1874(1874-08-31)[1][2][3], Ուիլյամսբուրգ, Համպշիր շրջան, Մասաչուսեթս, ԱՄՆ - օգոստոսի 9, 1949(1949-08-09)[4][3], Մոնթրոուզ, Cortlandt, Վեստչեստեր շրջան, Նյու Յորք, ԱՄՆ), ամերիկացի հոգեբան։ Կոլումբիայի համալսարանի պրոֆեսոր (1904 թվականից), ամերիկյան հոգեբանական ասոցիացիայի նախագահ (1912 թ.-ից)։

Էդուարդ Լի Տորնդայք
Edward Lee Thorndike
Ծնվել էօգոստոսի 31, 1874(1874-08-31)[1][2][3]
Ուիլյամսբուրգ, Համպշիր շրջան, Մասաչուսեթս, ԱՄՆ
Մահացել էօգոստոսի 9, 1949(1949-08-09)[4][3] (74 տարեկան)
Մոնթրոուզ, Cortlandt, Վեստչեստեր շրջան, Նյու Յորք, ԱՄՆ
Քաղաքացիություն ԱՄՆ
Դավանանքաթեիզմ
Մասնագիտությունհոգեբան, համալսարանի դասախոս և ուսուցիչ
Հաստատություն(ներ)Կոլումբիայի համալսարանի մանկավարժական քոլեջ, Կոլումբիայի համալսարան[5] և Քեյսի արևմտյան ռեզերվային համալսարան
Գործունեության ոլորտհոգեբանություն և մանկավարժություն
Պաշտոն(ներ)Ամերիկյան հոգեբանական ասոցիացիայի նախագահ
ԱնդամակցությունԱրվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա[6], Ամերիկական փիլիսոփայական ընկերություն[6], ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա և Ամերիկյան հոգեբանական ասոցիացիա
Ալմա մատերՍթենֆորդի համալսարան (1897)[5], Կոլումբիայի համալսարան[5], Կոլումբիայի համալսարանի մանկավարժական քոլեջ, Ուեսլեական համալսարան (1895) և Հարվարդի համալսարան
Գիտական աստիճանարվեստների մագիստրոս[5] (1897), փիլիսոփայության դոկտոր[5] (1898) և Բակալավր (1895)
Տիրապետում է լեզուներինանգլերեն[7][8]
Գիտական ղեկավարՋեյմս Մակկին Կետտել[5]
Եղել է գիտական ղեկավարFrederic Butterfield Knight? և Thomas Henry Briggs?
Պարգևներ
Երեխա(ներ)Robert L. Thorndike? և Elizabeth Frances Cope?[9]
 Edward Thorndike Վիքիպահեստում

Զբաղվել է գլխավորապես համեմատական հոգեբանության և ուսուցման հարցերով։ Ռորնդայքը բիհևիորիզմի նախահայրն է։ Առաջինը կենդանիների վարքը ուսումնասիրել է լաբորատոր պայմաններում, որի արդյունքները որոշ փոփոխություններով փորձել է կիրառել երեխայի վարքի օրինաչափությունները բացահայտելիս։ Ռորնդայքը ձևակերպել է «փորձերի և սխալների» օրենքը, որի օգնությամբ ուսումնասիրել է մի շարք կենդանիների (շուն, կատու, կապիկ) գործողություններն ու շարժումները։ Նա իրադրությունների (ստիմուլների համակարգի) և կենդանի օրգանիզմների միջև ստեղծված կապերը ընդունելով որպես սոսկ կենսաբանական պատասխան-ռեակցիաներ, մերժել է դրանց իդեա–շարժողական բնույթը, այսինքն՝ մտածողական տարրական կապակցությունների առկայությունը։ Տորնդայքը մշակել է մի շարք օրինաչափություններ (պատրաստակամություն, ներքին դիրքորոշում, յուրացում, վարժությունների փոխանցում ևն), որոնք մեկնաբանել է ելակետ ունենալով էապես կենսաբանական (հատկապես գենետիկական) կանխորոշման մի շարք սկզբունքներ։

Երկերի ընտրանի խմբագրել

  • Educational Psychology (1903)
  • Introduction to the Theory of Mental and Social Measurements (1904)
  • The Elements of Psychology (1905)
  • Animal Intelligence (1911)
  • Edward L. Thorndike. (1999) [1913], Education Psychology: briefer course, New York: Routledge, ISBN 978-0-415-21011-9
  • The Teacher's Word Book (1921)
  • The Psychology of Arithmetic (1922)
  • The Measurement of Intelligence (1927)
  • Human Learning (1931)
  • A Teacher's Word Book of the Twenty Thousand Words Found Most Frequently and Widely in General Reading for Children and Young People (1932)
  • The Fundamentals of Learning (1932)
  • The Psychology of Wants, Interests, and Attitudes (1935)
  • The Teacher's Word Book of 30,000 Words (co-authored with Irving Lorge) (1944)

Ծանոթագրություններ խմբագրել

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 
Վիքիդարանը
Վիքիդարանը ունի բնօրինակ գործեր, որոնց հեղինակն է՝
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Էդուարդ Լի Տորնդայք» հոդվածին։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։