Եֆիմ Կոպելյան
Եֆիմ Զախարովիչ Կոպելյան (ռուս.՝ Ефим Захарович Копелян, մարտի 30 (ապրիլի 12), 1912[1], Ռեչիցա, Մինսկի նահանգ, Ռուսական կայսրություն - մարտի 6, 1975[2], Վսեվոլոժսկ, Լենինգրադի մարզ, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ[2]), թատրոնի և կինոյի խորհրդային դերասան, Սանկտ Պետերբուրգի Գեորգի Տովստոնոգովի անվան դրամատիկական մեծ թատրոնի առաջատար դերասաններից մեկն էր, ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ (1973 թ.)։
 | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | մարտի 30 (ապրիլի 12), 1912[1] |
| Ծննդավայր | Ռեչիցա, Մինսկի նահանգ, Ռուսական կայսրություն |
| Մահացել է | մարտի 6, 1975[2] (62 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Վսեվոլոժսկ, Լենինգրադի մարզ, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ[2] |
| Գերեզման | Լիտերատորսկիե մոստկի |
| Կրթություն | Ի. Ե. Ռեպինի անվան գեղանկարչության, քանդակագործության և ճարտարապետության ինստիտուտ |
| Քաղաքացիություն |  Ռուսական կայսրություն և  ԽՍՀՄ |
| Մասնագիտություն | դերասան և հնչյունավորող |
| Աշխատավայր | Գ․ Տովստոնոգովի անվան դրամատիկական մեծ թատրոն |
| Ամուսին(ներ) | Լյուդմիլա Մակարովա |
| Պարգևներ և մրցանակներ |          և  |
Կենսագրություն
խմբագրելԵֆիմ Կոպելյանը ծնվել է այն ժամանակ Ռուսական կայսրության, ներկայումս Բելառուսի Գոմելի մարզի Ռեչիցա քաղաքում` հրեական ընտանիքում, որտեղ մեծանում էին նաև նրա հինգ եղբայրները։ Նրա մայրական պապը` Մորդուխ Ֆրենկելը, քաղաքի հարուստ մարդկանցից էր և ուներ անտառահատման գործարան, որը փայտանյութով ապահովում էր ռազմական գերատեսչությանը` կամուրջներ կառուցելու համար[3]։ Եֆիմ Կոպելյանի ավագ եղբայրներից Իսահակ Կոպելյանը` հետագայում հայտնի նկարիչ դարձավ, իսկ երկուսը զոհվեցին ռազմաճակատում` Հայրենական մեծ պատերազմի ժամանակ[4]։
Դպրոցն ավարտելուց հետո, 1929 թվականին Եֆիմ Կոպելյանը մեկնել է Լենինգրադ, որոշ ժամանակով որպես խառատ, աշխատել է «Կարմիր Պուտիլովական» («Красный Путиловец») գործարանում, իսկ հետո ընդունվել Կայսերական գեղարվեստի ակադեմիայի (Լենինգրադի բարձրագույն գեղարվեստա-տեխնիկական ինստիտուտ) ճարտարապետության ֆակուլտետը, որտեղ նախկինում սովորել էին նաև իր երկու եղբայրները։
Օրվա հացը վաստակելու համար մասնակցել է դրամատիկական մեծ թատրոնի ներկայացումների զանգվածային տեսարաններին և, ի վերջո' ընդունվել նշված թատրոնին կից ստուդիան, որտեղ նրա ուսուցիչը Կոնստանտին Տվերսկոյն էր։ Այդ տարիներից էլ սկսել է խաղալ թատրոնի ներկայացումներում։ 1935 թվականին'ավարտելով ստուդիան' ընդգրկվել է նույն թատերախմբում և այնտեղ աշխատել մինչ իր կյանքի վերջը։ Հայրենական մեծ պատերազմի տարիներին Եֆիմ Կոպելյանը ռազմաճակատային Ժողովրդական աշխարհազորայինների թատրոնի դերասան էր (1941-1943 թթ.)։ Միաժամանակ նկարահանվում էր կինոյում` կատարելով բազմաթիվ հիշարժան դերեր։
Եֆիմ Կոպելյանի առավել հայտնի աշխատանքներից է «Գարնան տասնյոթ ակնթարթ» հեռուստատեսային ֆիլմի հեղինակային տեքստի ընթերցումը։ Նա բազմաթիվ դերեր է կրկնօրինակել «Լենֆիլմ» կինոստուդիայում, երկար տարիներ աշխատել է հեռուստատեսությունում։ Որպես ռեժիսոր' բեմադրել է մի քանի հեռուստաներկայացում։
Անձնական կյանքը
խմբագրել1935-1940 թվականներին Եֆիմ Կոպելյանն ամուսնացած է եղել դերասանուհի Տատյանա Պեվցովայի հետ։ 1941 թվականին ամուսնացել է դերասանուհի, ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստուհի Լյուդմիլա Մակարովայի հետ և ունեցել մեկ որդի, նույնպես դերասան` Կիրիլ Կոպելյանը։
Եֆիմ Կոպելյանը մահացել է երկրորդ ինֆարկտից` 1975 թվականի մարտի 6-ին, հուղարկավորված է Սանկտ Պետերբուրգում։
Մասնակի ֆիլմագրություն
խմբագրել| Թվական | Անվանում | Բնօրինակ անվանում | Կերպար |
|---|---|---|---|
| 1932 | Հերոսի սխալը | Ошибка героя | - |
| 1941 | «Դերբենտ» լցանավը | Танкер «Дербент» | նավավար |
| 1941 | Բռնցքամարտիկները | Боксёры | Կանդախչան |
| 1949 | Ալեքսանդր Պոպով | Александр Попов | մարքիզ Սոլյարի |
| 1952 | Ջամբուլ | Джамбул | Անաստաս Միկոյան |
| 1955 | Բոռ | Овод | սահմանապահ ուղեկալի պետ |
| 1956 | Հայսմավուրք | Пролог | Գեորգի Գապոն |
| 1956 | Որոնողները | Искатели | Սմորոդին |
| 1956 | Ծերունի Խոտաբիչը | Старик Хоттабыч | Ջաֆար Ալի Մուհամմեդով |
| 1957 | Բալթիական փառք | Балтийская слава | Սուսլիկով |
| 1958 | Կոչուբեյ | Кочубей | Սերգո Օրջոնիկիձե |
| 1958 | Հոկտեմբերի օրերին | В дни Октября | Լև Տրոցկի |
| 1961 | Ամենաառաջինները | Самые первые | Ռուբեն Գրիգորևիչ |
| 1962 | 713-րդը վայրէջք է խնդրում | 713-й просит посадку | դեղաբան |
| 1962 | Մահվան օղակում | В мёртвой петле | Արթուր Անատրա |
| 1962 | Լռում են միայն արձանները | Молчат только статуи | Հենրի Սմիթ |
| 1963 | Ամեն ինչ մնում է մարդկանց | Всё остаётся людям | Ֆիլիմոնով |
| 1963 | Ռեմբրանդ | Рембрандт | - |
| 1964 | Երազ | Сон | Պրեխտել |
| 1964 | Ցտեսություն, տղաներ | До свидания, мальчики! | թիթեղագործ |
| 1964 | Խիղճը չի ներում | Совесть не прощает | Նուրդին |
| 1965 | Վթար | Авария | դատախազ Գրիգորի Իվանովիչ |
| 1965 | Ժամանակն է, առաջ | Время, вперёд! | Նալբանդով |
| 1965 | Նույն մոլորակի վրա | На одной планете | իսպանական դեսպան |
| 1965 | Երջանկության խոստում | Обещание счастья | պատմող |
| 1965 | Բաքվի քսանվեց կոմիսարները | Двадцать шесть бакинских комиссаров | գեներալ Բախչարով |
| 1965 | «Ավրորայի» համազարկը | Залп «Авроры» | Լև Տրոցկի, գնդապետ Ռադոմիսլով |
| 1966 | Անորսալի վրիժառուները | Неуловимые мстители | ատաման Բուրնաշ |
| 1967 | Նիկոլայ Բաուման | Николай Бауман | Սավվա Մորոզով |
| 1967 | Կանանց թագավորություն | Бабье царство | Կասպար |
| 1967 | Յոթ նոտա լռության մեջ | Семь нот в тишине | կարդում է տեքստը |
| 1967 | Սոֆյա Պերովսկայա | Софья Перовская | Միքայել Լոռիս-Մելիքով |
| 1967 | Հատուկ կարծիք | Особое мнение | Կիրիլ Կլյուչարև |
| 1968 | Ամպրոպ Բելայի վրա | Гроза над Белой | Միխայիլ Խանժին |
| 1968 | Անորսալիների նոր արկածները | Новые приключения неуловимых | ատաման Բուրնաշ |
| 1968 | Ինտերվենցիա | Интервенция | Ֆիլիպ |
| 1968 | Կործանում | Крах | Վյաչեսլավ Մենժինսկի |
| 1968 | Մեր ծանոթները | Наши знакомые | դոկ. Դորն |
| 1968 | Ռեզիդենտի սխալը | Ошибка резидента | գեներալ Անդրեյ Սերգեև |
| 1969 | Նրա անունը Գարուն է | Её имя — Весна | Աքրամ Տուրախանով |
| 1969 | Վտանգավոր հյուրախաղեր | Опасные гастроли | Իվան Բոբրույսկի-Դումբաձե |
| 1969 | Ոճիր և պատիժ | Преступление и наказание | Արկադի Սվիդրիգայլով |
| 1969 | Վեզիր-Մուխտարի մահը | Смерть Вазир-Мухтара | Ալայար-Խան |
| 1969 | Ադամ և Խեվա | Адам и Хева | պատմող |
| 1970 | Ռեզիդենտի ճակատագիրը | Судьба резидента | գեներալ Անդրեյ Սերգեև |
| 1970 | Խաղաղություն խրճիթներին, պատերազմ ապարանքներին | Мир хижинам — война дворцам | Գերվասի Դրագոմիրեցկի |
| 1970 | Ճայը | Чайка | Եվգենի Դորն |
| 1970 | Ռուսաստանի սիրտը | Сердце России | Կոնստանտին Ռյաբցև |
| 1971 | Դաուրիա | Даурия | Ելիսեյ Կարգին |
| 1971 | Ռուսական կայսրության թագը, կամ Կրկին անորսալիները | Корона Российской империи, или Снова неуловимые | ատաման Բուրնաշ |
| 1971 | Եգոր Բուլիչովը և մյուսները | Егор Булычов и другие | Վասիլի Դոստիգաև |
| 1972 | Գիշերվա ժամանակագրությունը | Хроника ночи | Լուիս |
| 1972 | Աստղային րոպե | Звездная минута | կարդում է տեքստը |
| 1972 | 31-րդ բաժինը | 31-й отдел | ոստիկանության կոմիսար |
| 1972 | Վերադարձ | - | ակադեմիկոս Գրիգոր Վանունց |
| 1972 | Կարմիր քարերի մոտ գտնվող թաքստոցը | Тайник у Красных камней | Ջաֆար |
| 1972 | Սվեաբորգ | Свеаборг | գնդապետ Ալեքսեյ Նոտարա |
| 1972 | Գրոսմայստերը | Гроссмейстер | ուսուցիչ Պավել Մաքսիմովիչ |
| 1973 | Գարնան տասնյոթ ակնթարթ | Семнадцать мгновений весны | կարդում է տեքստը |
| 1973 | Ինժեներ Գարինի կործանումը | Крах инженера Гарина | Գաստոն Լեկլեր «Բադի Քիթ» |
| 1973 | Բեռնակիրը | Докер | - |
| 1973 | Դա ինձանից զորեղ է | Это сильнее меня | ավագ մեխանիկ |
| 1973 | Պաշտոնակատարը | Исполняющий обязанности | ճարտարապետ Աշոտ Բադալյան |
| 1973 | Բաց գիրք | Открытая книга | Պավել Մաքսիմով |
| 1973-1976 | Հին ամրոցը | Старая крепость | դոկ. Գրիգորենկո |
| 1973-1983 | Հավերժական կանչ | Вечный зов | Միխայիլ Կաֆտանով |
| 1974 | Հյուսիսային տարբերակ | Северный вариант | նախարար |
| 1974 | Ծղոտե գլխարկը | Соломенная шляпка | մսյո Բոպերտյուի |
| 1974 | Ձմռան վերջին օրը | Последний день зимы | Մավրին |
| 1974 | Վիպակ մարդկային սրտի մասին | Повесть о человеческом сердце | Նիկոլայ Բուրցև |
| 1975 | Օլգա Սերգեևնա | Ольга Сергеевна | Ալեքսանդր Դուբրովսկի |
| 1975 | Յարոսլավ Դոմբրովսկի | Ярослав Домбровский | իշխան Բեհբութով |
Գրականություն
խմբագրել- Եֆիմ Կոպելյան։ «Ֆիլմ», 1972, № 10։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 Ефим Захарович Копелян. Биографическая справка — Rossiya Segodnya, 1941.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Копелян Ефим Захарович // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ Влад Макаревич «Ефиму „Закадровичу“ — 100»
- ↑ Е. З. Копелян
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Եֆիմ Կոպելյան» հոդվածին։ |