Վիքիպեդիա

Դևիդ Թրիմբլ

Ուիլյամ Դևիդ Թրիմբլ, Բարոն Թրիմբլ (հոկտեմբերի 15, 1944(1944-10-15)[2][3][4][…], Բելֆասթ, Հյուսիսային Իռլանդիա, Միացյալ Թագավորություն - հուլիսի 25, 2022(2022-07-25)[5], Բելֆասթ, Հյուսիսային Իռլանդիա, Միացյալ Թագավորություն[6]), Հյուսիսային Իռլանդիայի քաղաքական գործիչ, որը 1998-2002 թվականներին Հյուսիսային Իռլանդիայի երդմնակալության առաջին նախարարն էր, իսկ 1995-ից 2005 թվականներին՝ Օլսթեր Յունիոնիստական կուսակցության (ՕՅԿ) առաջնորդը[10]։ 1990-2005 թվականներին նա նաև եղել է Պառլամենտի անդամ և խորհրդարանի անդամ 1998-2007 թվականներին։

Դևիդ Թրիմբլ
 
Կուսակցություն՝ Մեծ Բրիտանիայի պահպանողական կուսակցություն և Ulster Unionist Party?
Կրթություն՝ Քուինս համալսարան, Elizabethtown College? և Bangor Grammar School?[1]
Մասնագիտություն՝ քաղաքական գործիչ, համալսարանի դասախոս և բարիսթեր
Ծննդյան օր հոկտեմբերի 15, 1944(1944-10-15)[2][3][4][…]
Ծննդավայր Բելֆասթ, Հյուսիսային Իռլանդիա, Միացյալ Թագավորություն
Վախճանի օր հուլիսի 25, 2022(2022-07-25)[5] (77 տարեկան)
Վախճանի վայր Բելֆասթ, Հյուսիսային Իռլանդիա, Միացյալ Թագավորություն[6]
Քաղաքացիություն  Միացյալ Թագավորություն
Հայր William Trimble?[3]
Մայր Ivy Trimble?[3]
Ամուսին Daphne Orr?[7]
Զավակներ Nicholas Trimble?
 
Կայք՝ davidtrimble.org
 
Պարգևներ

Թրիմբլը սկսել է իր կարիերան՝ դասավանդելով իրավունք Բելֆաստի Քուինս համալսարանում 1970-ականներին, այդ ընթացքում նա սկսում է ներգրավվել կիսառազմականացված Ավանգարդ առաջադիմական միութենական կուսակցությունում։ 1975 թվականին նա ընտրվում է Հյուսիսային Իռլանդիայի Սահմանադրական Համաժողովի անդամ, իսկ 1978 թվականին միացել է ՕՅԿ-ին[10]։ Մնալով Քուինսի համալսարանում, նա շարունակում է իր ակադեմիական կարիերան մինչև 1990 թվականին խորհրդարանի ընտրատարածքի պատգամավոր ընտրվելը։ 1995-ին նա անսպասելիորեն ընտրվում է ՕՅԿ-ի ղեկավար[10]։ Նա մեծ դեր է ունենում բանակցություններում, որոնք հանգեցնում են Բելֆաստի համաձայնագրի կնքմանը 1998 թվականին, և այդ տարի իր ջանքերի արդյունքում Ջոն Հյումի հետ միասին արժանանում է Խաղաղության Նոբելյան մրցանակի։ Հետագայում նա ընտրվում է Հյուսիսային Իռլանդիայի առաջին նախարար, թեև նրա պաշտոնավարումը բուռն էր և հաճախ ընդհատվում էր Իռլանդիայի հանրապետական բանակի ժամանակավոր ապառազմականացման ժամանակացույցի շուրջ տարաձայնություններով։

2006 թվականի հունիսին նա ընդունում է հարատև գործընկերության առաջարկը Լորդերի պալատում՝ ստանալով Բարոն Թրիմբլ տիտղոսը Անտրիմ շրջանի Լիսնագարվի քաղաքից[11]։ Նա կրկին չմասնակցեց Վեհաժողովին, որը վերջապես գումարվեց 2007 թվականին, փոխարենը լքում է ՕՅԿ-ն՝ Պահպանողական կուսակցությանը միանալու համար[12]։

Վաղ կյանք և կրթություն

խմբագրել

Թրիմբլը ծնվել է Բելֆաստում 1944 թվականի հոկտեմբերի 15-ին[13][14]։ Նա Ուիլյամ և Այվի Թրիմբլների որդին էր՝ ցածր միջին դասի Պրեսբիտերականներ, ովքեր ապրում էին Դաուն շրջանի Բանգոր քաղաքում[15][16]։ 1956-1963 թվականներին հաճախել է Բանգորի քերականական դպրոց[17]։ Այնուհետև 1964–1968 թվականներին նա ուսումը շարունակել է Բելֆաստի Քուինս համալսարանում, որտեղ նրան պարգևատրել են իրավագիտության համար "McKane" մեդալով[17]։ Նա ստացել է առաջին կարգի գերազանցության աստիճան (առաջինը Քուինս հանալսարանում երեք տարվա ընթացքում), ստանալով իրավագիտության բակալավրի աստիճան[18]։

Վաղ կարիերա

խմբագրել

Ակադեմիական կարիերա

խմբագրել

1969 թվականին Թրիմբլը ստանում է իրավաբանի (բրիտանացի իրավաբան) որակավորում։ Այդ տարին նա սկսում է Բելֆաստի Քուինս համալսարանում դասախոսելով, այնուհետև 1973-1975 թվականներին դառնում է իրավաբանական ֆակուլտետի դեկանի օգնական, 1977 թվականին՝ ավագ դասախոս,  1981-1989 թվականներին՝ առևտրի և սեփականության իրավունքի ամբիոնի վարիչ[17][19][20][21]։ Նա համալսարանում իր կարիերան ավարտում է 1990 թվականին, երբ ընտրվում է խորհրդարանի պատգամավոր[17]։

1983 թվականին, երբ նա նստած էր համալսարանի իր աշխատասենյակում, լսում է կրակոցի ձայներ, որոնք, պարզվում է, եղել են Իռլանդյայի ժամանկավոր հանրապետական բանակի կողմից Էդգար Գրեհեմի սպանության կրակոցները, ով Թրմբլի ընկերն էր և նույն համալսարանի իրավագիտության դասախոս[21]։ Նրան խնդրում են բացահայտել դիակի ինքնությունը[21]։ 1994 թվականին Թագավորական Օլսթեր Ոստիկանությունից նրան հայտնում են, որ Էդգար Գրեհեմը սպանության թիրախ է դարձած եղել[21]։

Քաղաքական կարիերա

խմբագրել

1970-ականների սկզբին Թրիմբլը ներգրավվում է աջակողմյան, կիսառազմականներին հարող  Ավանգարդ Յունիոնիստական Առաջադիմական կուսակցությունում (հայտնի որպես Ավանգարդ)։ 1973 թվականին նա կուսակցությանն անդամակցելու անհաջող փորձ է ունենում Հյուսիս-Դաունի համագումարի ընտրություններում, զբաղեցնելով վերջին հորիզոնականը[22]։ 1974 թվականին Սունինգդեյլի համաձայնագրի դեմ  Աշխատավորների խորհրդի բարեհաջող գործադուլի ընթացքում, նա եղել է Օլսթեր Աշխատավորների խորհրդի իրավախորհրդատու[23]։

1975 թվականին Թրիմբլը ընտրվում է Հյուսիսային Իռլանդիայի Սահմանադրական Համագումարի անդամ՝ որպես հարավային Բելֆաստի Ավանգարդ անդամ, և որոշ ժամանակ ծառայել է, որպես կուսակցության միասնական փոխնախագահ՝ Օլսթեր Պաշտպանության ասոցիացիայի Գլեն Բարրի հետ միասին[24]։ Կուսակցությունը ստեղծվել էր Բիլ Քրեյգի կողմից, որը միտված էր դեմ լինել իռլանդացի ազգայնականների հետ իշխանությունը կիսելուն և հանգեցնում էր Իռլանդիայի Հանրապետության հետ ավելի սերտ կապերի կանխմանը։ Այնուամենայնիվ, Թրիմբլը նրանցից մեկն էր, ով աջակցում էր Քրեյգին, այն ժամանակ երբ կուսակցությունը պառակտվեց Քրեյգի առաջարկից, այն էր թույլ տալ իշխանության կամավոր բաժանումը Սոցիալ-դեմոկրատական և աշխատավորական կուսակցության հետ[25]։

Ավանգարդի կազմալուծումից հետո 1978 թվականին Թրիմբլը միանում է ՕՅԿ–ին և ընտրվում կուսակցության չորս քարտուղարներից մեկը[18][24]։ Նա 1983-1985 թվականներին աշխատել է Լագան կիրճի Միութենական Միության փոխնախագահ, իսկ 1985 թվականին նշանակվել է նախագահ[19]։ 1989-1995 թվականներին նա ծառայել է որպես ՕՅԿ իրավական կոմիտեի նախագահ, իսկ 1990–1996 թվականներին՝ Օլսթեր Յունիոնիստական խորհրդի պատվավոր քարտուղար[19]։

1990 թվականին միջանկյալ ընտրություններում Թրիմբլն ընտրվում է խորհրդարանի պատգամավոր՝ ստանալով ձայների 58%–ը[24][26][27]։ Նա այն եզակի բրիտանացի քաղաքական գործիչներից էր, ով 1990-ականների քաղաքացիական պատերազմի ժամանակ կոչ էր անում աջակցել Բոսնիա և Հերցեգովինայի կառավարությանը[25]։

Օլսթեր Յունիոնիստական կուսակցության առաջնորդ

խմբագրել
 
Թրիմբլը ԱՄՆ նախագահ Բիլ Քլինթոնի հետ Բելֆաստում, 1995 թ

1995 թվականի սեպտեմբերի 8-ին Թրիմբլը անսպասելիորեն հաղթում է ընտրություններում որպես ՕՅԿ-ի առաջնորդ՝ հաղթելով առաջատար Ջոն Թեյլորին և երեք այլ թեկնածուների[20][28]։

 
Որմնանկար Հյուսիսային Իռլանդիայում, որն աջակցում է Նարնջագույն միաբանությանը

Թրիմբլի ընտրությունը որպես Առաջնորդ եղավ Դրամքրի կոնֆլիկտում նրա դերակատարությունից հետո, որում նա գլխավորեց 1995 թվականի Նարնջագույն միաբանության բողոքականների վիճահարույց երթը, ազգայնականների բողոքի ֆոնին, հիմնականում կաթոլիկ ազգայնական Գարվաղի ճանապարհին[15][20]։ Թրիմբլը և Դեմոկրատական Յունիոնիստական կուսակցության (ԴՅԿ) առաջնորդ Յան Փեյսլին քայլում էին ձեռք ձեռքի տված, որն արգելված էր 1997 թվականից, մինչ երթի ճանապարհը շարունակվում էր[29]։ Շատ իռլանդացի կաթոլիկներ դրան անտարբեր էին վերաբերվում, մինչդեռ շատ բողոքականներ կարծում էին, որ դա նշան է, որ Թրիմբլը պաշտպանում է իրենց[20]։

Ընտրություններից անմիջապես հետո Թրիմբլը դարձավ 30 տարվա մեջ (Թերենս Օ'Նիլից հետո) առաջին ՕՅԿ ղեկավարը, ով Դուբլինում հանդիպեց Թաոիսխի հետ[20]։ 1997 թվականին նա դառնում է առաջին յունիոնիստ առաջնորդը 1921 թվականի Իռլանդիայի բաժանումից հետո, ով համաձայնում է բանակցել Շինն Ֆեյնի հետ[30]։

Հետագա Համակուսակցական բանակցություններում Թրիմբլը գլխավորում է ՕՅԿ պատվիրակությունը և սեղան նստում Շինն Ֆեյնի հետ, թեև բանակցությունների ութ ամիսների ընթացքում նա երբեք ուղղակիորեն չի խոսում նրանց առաջնորդ Ջերի Ադամսի հետ[15][19]։ Թրիմբլը սկզբում դեմ է լինում ԱՄՆ նախկին սենատոր Ջորջ Միտչելի նշանակմանը համակուսակցական բանակցությունների նախագահ, բայց ի վերջո ընդունում է նրան[25]։ Բանակցությունները հաջողությամբ ավարտվում են 1998 թվականի ապրիլի 10-ին Բելֆաստի համաձայնագրով, որը հանգեցնում է ազգայնականների հետ իշխանության կիսմանը[18][19]։ Հետագայում Թրիմբլի առաջարկությամբ իր կուսակցությությունը համաձայնությանը ընդունում է համաձայնագիրը[31]։ 1998 թվականի մայիսի 22-ին Հյուսիսային Իռլանդիայի ընտրողները հավանություն են տալիս համաձայնագրին, 71 տոկոս կողմ հարաբերակցությամբ[19]։

1998 թվականին Թրիմբլը նշանակվում է Միացյալ Թագավորության Գաղտնի Խորհրդի անդամ[32][33]։

Հյուսիսային Իռլանդիայի առաջին նախարար

խմբագրել
 
Թրիմբլը Վաշինգտոնում, 2001 թ

1998 թվականի հունիսի 25-ին Թրիմբլն ընտրվում Հյուսիսային Իռլանդիայի Խորհրդարանի ընտրատարածքի ժողովի անդամ[19]։ 1998 թվականի հուլիսի 1-ին նա ընտրվում է Հյուսիսային Իռլանդիայի առաջին նախարար[19]։

Իռլանդիայի ժամանակավոր հանրապետական բանակի լուծարման շուրջ վեճերը հանգեցնում են շարունակական պառակտումենրի Թրիմբլի՝ առաջին նախարարի, պաշտոնավարման ընթացքում։ Մասնավորապես․

  • 2000թ. փետրվարի 11-ից մինչև 2000թ. մայիսի 30-ը Առաջին նախարարի պաշտոնը կասեցվում է։ Այդ ընթացքում Թրիմբլը փորձում է հանգստացնել կուսակցության անդամներին, ովքեր թերահավատորեն էին վերաբերվում Բելֆաստի պայմանագրի դրույթներին, ասելով. «Պատերազմը հաղթեցին միութենականները... Համաձայնագիրը միութենությանը հնարավորություն տվեց վերահսկողության տակ առնել Հյուսիսային Իռլանդիայի սահմանադրական ապագան և մեծ բաժնետոմս վերցնել մեր երկրի կառավարությունում... Արդյո՞ք որևէ մեկը իսկապես կարծում է, որ Ջերի Ադամսը դա էր ուզում»[34]։
  • Թրիմբլը հրաժարական է տալիս առաջին նախարարի պաշտոնից 2001 թվականի հուլիսի 1-ին շարունակվող փակուղու պատճառով, որը ծագում էր Իռլանդիայի հանրապետական բանակի կողմից իր սպառազինությունների լուծարման պահանջներից հրաժարվելու պատճառով, համաձայն այն պարտավորությունների, որոնք բոլոր կողմերը ստորագրել էին Բելֆաստի համաձայնագրի[35] 7-րդ բաժնի 3–րդ կետում (էջ 25)[36] բայց 2001 թվականի նոյեմբերի 5-ին նա վերընտրվում է[25]։
  • Համագումարը կասեցվում է 2002 թվականի հոկտեմբերի 14-ից մինչև 2007 թվականը, քանի որ այնտեղ գործում էր Իռլանդիայի հանրապետական բանակի լրտեսական ցանցը (այսպես կոչված՝ Սթորմոնթգեյթի ընդհարումը), որը Թրիմբլը նկարագրում էր, որպես տասն անգամ ավելի վատ, քան Ուոթերգեյթյան սկանդալը[37]։

1998 թվականին Թոնի Բլեերը հայտարարում է նոր դատական հետաքննություն՝ «Արյունոտ կիրակի»․ 1972 թվականին Դերիում քաղաքացիական իրավունքների 13 անզեն երթի մասնակիցների սպանության վերաբերյալ։ Նախորդ հետաքննությունը՝ Վիջերի դատարանում նույն իրադարձության վերաբերյալ վարկաբեկվել էր։ Համայնքների պալատում տեղի ունեցած բանավեճի ժամանակ Թրիմբլը սակավաթիվ այլախոհ ձայներից մեկն էր։ Նա ասել է «Ցավում եմ, որ պետք է ասեմ վարչապետին, որ կարծում եմ, որ Ֆոյլի համար հարգարժան անդամի հայտնած հույսը, որ կլինի բուժման գործընթացի մի մասը, հավանաբար անտեղի է։ Նման հին վերքերը բացելը, հավանաբար, ավելի շատ վնաս կհասցնի, քան օգուտ։ Իրավիճակի հիմնական փաստերը հայտնի են և վիճարկման ենթակա չեն»[38]։

2010 թվականին զեկուցելով՝ Սավիլ հետաքննությունը հաստատել է, որ բոլոր 13 սպանությունները և 13 վիրավորումները անհիմն էին և չարդարացված[39]։

Ազնվականություն

խմբագրել
 
Թրիմբլը 2009 թ․

2005 թվականի համընդհանուր ընտրություններում Թրիմբլը պարտություն է կրում Դեմոկրատական Միութենական կուսակցություն անդամ Դևիդ Սիմփսոնի կողմից՝ Վեսթմինսթերում պառլամենտում վերընտրվելու իր թեկնածությունում[40]։ 2005 թվականի համընդհանուր ընտրություններից հետո[40] Օլսթեր Յունիոնիստական կուսակցությունը պահպանում է միայն մեկ մանդատ խորհրդարանում (Հյուսիսային Իռլանդիայի 18 մանդատներից) և Թրիմբլը հրաժարական է տալիս կուսակցության ղեկավարությունից 2005 թվականի մայիսի 7-ին[41]։

2006 թվականի ապրիլի 11-ին պարզվում է, որ Թրիմբլը տեղ կզբաղեցնի Լորդերի պալատում՝ աշխատելով որպես լորդ (մարդ, ում տրված է «Տեր» կամ «Տիկին» կոչում, որը նրանք կարող են օգտագործել իրենց ողջ կյանքի ընթացքում, բայց որը չեն կարող փոխանցել իրենց ժառանգներին)[42]։ 2006 թվականի մայիսի 21-ին հայտարարվում է, որ նա ընտրել է Լիսնագարվի աշխարհագրական անվանումը՝ իր հայրենի Լիսբերն քաղաքի սկզբնական անվանումը։ Այնուհետև, 2006 թվականի հունիսի 2-ին, նա ստեղծում է Բարոն Թրիմբլը, Անտրիմ շրջանի Լիսնագարվի քաղաքից[43]։ Ութ ամիս անց նա հաստատում է, որ հաջորդ ընտրություններում կլքի Հյուսիսային Իռլանդիայի օրենսդրական ժողովը[44]։

Թրիմբլը 2007 թվականի ապրիլի 17-ին հայտարարարում է, որ որոշել է միանալ Պահպանողական կուսակցությանը՝ Միացյալ Թագավորության քաղաքականության մեջ ավելի մեծ ազդեցություն ունենալու համար[12]։ Այնուամենայնիվ, նա միևնույն ժամանակ հայտարարում է, որ մտադիր չէ քարոզարշավ իրականացնել Օլսթեր Յունիոնիստական կուսակցության դեմ և առաջարկում է պահպանողականների և Օլսթերի յունիոնիստների միջև ապագա դաշինքի գաղափարը, որը նման էր 1974 թվականին և դրա հետևանքներին՝ Սանինգդեյլի համաձայնագրին։ Այս գաղափարն իրականություն է դառնում 2008 թվականի վերջին Օլսթերի պահպանողականների և յունիոնիստների ընտրական դաշինքի ձևավորմամբ։ Հաղորդվում է, որ եթե պահպանողականները հաղթեն 2010 թվականի համընդհանուր ընտրություններում, Թրիմբլը կստանա «նշանակալի» նախարարական դեր, հնարավոր է նախարարների նստավայրում[45]։ Պահպանողական-Լիբերալ դեմոկրատների կոալիցիոն կառավարության ձևավորումից հետո Թրիմբլին նման ոչինչ չի առաջաչկվում[46]։

2010 թվականի մայիսին Թրիմբլը միանում է Իսրայելի ընկերների նախաձեռնությանը, որը ոչ հրեական, Իսրայելի գոյության իրավունքին աջակցող, միջազգային նախագիծ է։ Նախաձեռնությունը, որը սկսել է Իսպանիայի նախկին վարչապետ Խոսե Մարիա Ազնարը, ներառում էր նաև ՄԱԿ-ում Միացյալ Նահանգների նախկին դեսպան Ջոն Բոլթոնը, բրիտանացի պատմաբան Էնդրյու Ռոբերտսը և Պերուի նախկին նախագահ Ալեխանդրո Տոլեդոն[47]։ 2013 թվականի հունվարի 29-ին Թրիմբլը և Ազնարը համատեղ հոդված են գրում Թայմսում, որտեղ դատապարտում են Հեզբոլլահին և կոչ անում եվրոպական կառավարություններին այն ներառել ահաբեկչական կազմակերպությունների ցանկում[48]։

2016 թվականին Թրիմբլը աջակցել է «Լքող» կողմին ԵՄ անդամակցության վերաբերյալ Մեծ Բրիտանիայի հանրաքվեում։ Նա աել է, որ եթե ինքը երբևէ կասկածներ ունեցել է այդ հարցի վերաբերյալ, «Իր ութ տարին Լորդերի պալատում ԵՄ Ընտրյալ հանձնաժողովներում, որոնք մանրակրկիտ ուսումնասիրում են ԵՄ-ի գործունեությունը, իրեն հասցրել են այն եզրահանգմանը, որ անհրաժեշտ է Բրյուսելի հետ հարաբերությունները խզել»։ Նա մեջբերել է մի ուսումնասիրություն, որը ցույց է տվել, որ Մեծ Բրիտանիայի տնտեսական աճը նվազել է ընդհանուր շուկա մուտք գործելու որոշումից հետո, և ավելի է նվազել, երբ Մեծ Բրիտանիան մտել է միասնական շուկա[49]։

Թյուրքելի հետաքննող հանձնաժողով

խմբագրել

2010 թվականի հունիսի 14-ին Թրիմբլը նշանակվել է Գազայի նավատորմի գրոհի հետաքննության Իսրայելի հատուկ անկախ հանրության Թյուրքելի հետաքննող հանձնաժողովի դիտորդ[50][51]։

Հանձնաժողովը հետաքննել է, թե արդյոք Իսրայելի գործողությունները Գազայի նավերի ժամանումը կանխելու հարցում համապատասխանում են միջազգային իրավունքին[51]։ Այն կենտրոնացել է Գազայի հատվածում ծովային շրջափակում կիրառելու անվտանգության նկատառումներին, անդրադարձ կատարել թե արդյոք ծովային շրջափակումը համապատասխանում է միջազգային իրավունքի կանոններին, ինչպես նաև հետաքննել նավատորմի անձնակազմի գործողությունները և այդ անձանց ինքնությունը[51]։

Հանձնաժողովի կազմում էին Իսրայելի Գերագույն դատարանի նախկին դատավոր Հակոբ Թյուրքելը և Տեքնիոն համալսարանի նախկին նախագահ Ամոս Հորևը, ինչպես նաև երկու այլ անդամներ, որոնք միացան 2010թ. հուլիսին (Բար Իլան համալսարանի միջազգային իրավունքի պրոֆեսոր Շաբթայ Ռոզենը նույնպես աշխատել է հանձնաժողովում հիմնադրման պահից մինչև իր մահը՝ 2010 թվականի սեպտեմբերի 21-ը)[52]։ Բացի այդ, հանձնաժողովն ուներ երկու օտարերկրյա դիտորդ՝ Թրիմբլը և կանադական ռազմական դատական համակարգի նախկին ղեկավար, գլխավոր փաստաբան դատավոր Քեն Ուոթկինը, ովքեր մասնակցում էին լսումներին և քննարկումներին, սակայն վերջնական եզրակացություններին չքվեարկեցին[53][54]։ Հանձնաժողովը 2011 թվականի հունվարին կազմում է եզրակացություն, ըստ որի ինչպես Իսրայելի կողմից Գազայի ծովային շրջափակումը, այնպես էլ նավատորմի կալանավորումը «պարզվել է, որ օրինականորեն համապատասխանում են միջազգային իրավունքի կանոններին»[55]։

Ընտանիք

խմբագրել

Թրիմբլն ամուսնացել է իր առաջին կնոջ՝ Հիզեր Մակ Քոմբի հետ 1968 թվականին։ Նրանք երեխաներ չեն ունեցել՝ ունենալով երկվորյակ որդիների մահացած ծնունդ[56]։ 1976 թվականին զույգն ամուսնալուծվում է։ Երկու տարի անց նա ամուսնանում է իր նախկին աշակերտուհու՝ Դաֆնե Էլիզաբեթի հետ[13]։ Նրանք ունենում են երկու որդի և երկու դուստր (Ռիչարդ, Վիկտորիա, Նիկոլաս և Սարա)[13][16]։ Ռիչարդ Թրիմբլը մաթեմատիկայի ուսուցիչ է և Գրեյվենի վեցերորդ դպրոցի ղեկավար (հարավ-արևմտյան Լոնդոնի Թութրնգ շրջանում)։ Լեդի Թրիմբլը ծառայել է որպես Հյուսիսային Իռլանդիայի հավասարության հանձնաժողովի անդամ, իսկ ավելի ուշ՝ Հյուսիսային Իռլանդիայի Մարդու իրավունքների հանձնաժողովի անդամ[57], մինչև 2010 թվականի մայիսին Մեծ Բրիտանիայի Պահպանողականների և Յունիոնիստների խորհրդարանական ընտրություններում անհաջող հանդես գալը[40]։

Նրա որդին՝ Նիկոլասը, ակտիվ էր Օլսթեր Յունիոնիստական կուսակցության շրջանակներում և ծառայում էր Լիսբերնի և Քասլերի քաղաքային խորհրդում[58]։ Նիկոլաս Թրիմբլը ընտրվում է 2016 թվականին՝ փոխարինելու Ալեքսանդր Ռեդփաթին որպես Լիսբերնի և Քասլերի քաղաքային խորհրդում Դաունշիր Արևմուտքը ներկայացնող խորհրդական[59]։

Թրիմբլը 2019 թվականի հուլիսին խոստովանել է, որ ստիպված է եղել փոխել իր դիրքորոշումը միասեռ ամուսնությունների և հարաբերության վերաբերյալ՝ դրանց դեմ քվեարկելուց հետո՝ իր լեսբուհի դստեր՝ Վիքիի պատճառով, ով 2017 թվականին Շոտլանդիայում ամուսնացել է իր ընկերուհու՝ Ռոզալինդ Սթիվենսի հետ։ Նա Լորդերի պալատի հասմախոհներին ասել է. «Ես չեմ կարող դա փոխել, և այժմ չեմ կարող հակառկը պնդել՝ ասելով, որ ես դեմ եմ դրան, քանի որ համաձայն եմ դրան։ Ահա մենք։»[60][61][62]։

Թրիմբլը մահացել է 2022 թվականի հուլիսի 25-ին կարճատև հիվանդությունից հետո՝ 77 տարեկան հասակում[57][40]։

Պարգևներ

խմբագրել
 
Խաղաղության Նոբելյան մրցանակ

1998 թվականի հոկտեմբերին Թրիմբլը և Ջոն Հյումը արժանացել են Խաղաղության Նոբելյան մրցանակի՝ Հյուսիսային Իռլանդիայում հակամարտության խաղաղ լուծում գտնելու ջանքերի համար[63]։ Նոբելյան ինստիտուտը նշել է.

Որպես Հյուսիսային Իռլանդիայում ավանդաբար գերակշռող կուսակցության առաջնորդ՝ Դևիդ Թրիմբլը մեծ քաղաքական քաջություն դրսևորեց, երբ գործընթացի կրիտիկական փուլում նա հանդես եկավ լուծումներով, որոնք հանգեցրին Բելֆաստի խաղաղության համաձայնագրին[63]։

1999 թվականի դեկտեմբերի 8-ին Փարիզում տեղի ունեցած արարողության ժամանակ Թրիմբլը Ֆրանսիայի կառավարության կողմից շնորհվել է Պատվո լեգեոնի սպա[64]։

2002 թվականին Թրիմբլը արժանացել է Ամերիկայի նվաճումների ակադեմիայի «Ոսկե ափսեի» մրցանակին[65]։

Ընտրված աշխատանքներ

խմբագրել

Գրքեր

խմբագրել
  • Trimble, David (2001). To Raise Up a New Northern Ireland: Articles and Speeches 1998–2000. The Belfast Press. ISBN 978-0953928712. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հուլիսի 25-ին.
  • Trimble, W D (1991). The foundation of Northern Ireland. Lurgan, County Armagh: Ulster Society Publications. էջ 43. ISBN 9781872076102. OCLC 26273413.

Հոդվածներ

խմբագրել

Տես նաև

խմբագրել

Նշումներ և հղումներ

խմբագրել
  1. ↑ 1,0 1,1 Who's who (բրիտ․ անգլ.) — (untranslated), 1849. — ISSN 0083-937X
  2. ↑ 2,0 2,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Lundy D. R. The Peerage
  4. ↑ 4,0 4,1 Munzinger Personen (գերմ.)
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 https://www.elnacional.cat/ca/internacional/mor-david-trimble-artifex-john-hume-pau-irlanda-nord_792615_102.html
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 https://www.washingtonpost.com/obituaries/2022/07/26/david-trimble-northern-ireland-dead/
  7. ↑ Lord Trimble, politician who jointly won the Nobel Peace Prize for his role in sealing the Good Friday Agreement – obituary / C. Evans — London: 2022. — ed. size: 622719 — ISSN 0307-1235; 1477-3805
  8. ↑ http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/peace/laureates/1998/
  9. ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 «David Trimble (British politician)». Encyclopædia Britannica. 1944 թ․ հոկտեմբերի 15. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ մարտի 18-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունիսի 29-ին.
  11. ↑ Կաղապար:London Gazette
  12. ↑ 12,0 12,1 «Statement by the Rt. Hon. The Lord Trimble, Tuesday, 17 April 2007». Official website (Press release). David Trimble. 2007 թ․ ապրիլի 17. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ հուլիսի 3-ին. Վերցված է 2007 թ․ ապրիլի 17-ին. «Consequently I have decided to join the Conservatives.»
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 Cowell, Alan (2022 թ․ հուլիսի 25). «David Trimble, Peace Prize Winner in Ulster Strife, Dies at 77». The New York Times. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հուլիսի 25-ին. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 25-ին.
  14. ↑ Hui, Sylvia; Lawless, Jill (2022 թ․ հուլիսի 25). «David Trimble, architect of N Ireland peace deal, dies at 77». Associated Press. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հուլիսի 25-ին. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 25-ին.
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 Abrams, Irwin (2001). The Nobel Peace Prize and the ... Science History Publications/USA. ISBN 9780881353884. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ հունվարի 5-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունիսի 29-ին.
  16. ↑ 16,0 16,1 Newsmakers (2000). Newsmakers. Gale Research. ISBN 9780787621124. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ օգոստոսի 31-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունիսի 28-ին.
  17. ↑ 17,0 17,1 17,2 17,3 «The Rt. Hon. Lord David Trimble». TMC Entertainment. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ հուլիսի 18-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունիսի 30-ին.
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 «Obiter Dicta» (PDF). Warwick Law Society. Spring 2004. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2012 թ․ մարտի 8-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունիսի 30-ին.
  19. ↑ 19,0 19,1 19,2 19,3 19,4 19,5 19,6 19,7 «David Trimble – Biography». Nobel Foundation. Արխիվացված օրիգինալից 2010 թ․ դեկտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունիսի 29-ին.
  20. ↑ 20,0 20,1 20,2 20,3 20,4 «Irish leader in U.S. for talks». The Day. 1995 թ․ նոյեմբերի 2. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 16-ին. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 31-ին – via Google News.
  21. ↑ 21,0 21,1 21,2 21,3 «New Unionist leader represents new style but old philosophy». Daytona Beach Sunday News. 1995 թ․ հոկտեմբերի 2. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 16-ին. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 31-ին – via Google News.
  22. ↑ Whyte, Nicholas. «North Down 1973–1982». Northern Ireland Elections. Northern Ireland Social and Political Archive. Արխիվացված օրիգինալից 2007 թ․ սեպտեմբերի 30-ին.
  23. ↑ Plowright, John (2006). The Routledge Dictionary of Modern British History. Routledge. ISBN 9780415192439. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ օգոստոսի 31-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունիսի 30-ին.
  24. ↑ 24,0 24,1 24,2 Abrams, Irwin (2001). The Nobel Peace Prize and the ... Science History Publications/USA. ISBN 9780881353884. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ օգոստոսի 31-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունիսի 29-ին.
  25. ↑ 25,0 25,1 25,2 25,3 «Lord Trimble, politician who jointly won the Nobel Peace Prize for his role in sealing the Good Friday Agreement – obituary». The Daily Telegraph. London. 2022 թ․ հուլիսի 25. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հուլիսի 25-ին. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 25-ին.
  26. ↑ «Tories trounced in N. Ireland». Tuscaloosa News. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ օգոստոսի 30-ին. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 31-ին.
  27. ↑ Կաղապար:London Gazette
  28. ↑ «Ulster Protestant Party Names a Hard-Liner». The New York Times. 1995 թ․ սեպտեմբերի 9. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 27-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունիսի 29-ին.
  29. ↑ «Drumcree Parade 1995». BBC News. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ հունիսի 3-ին.
  30. ↑ Clarity, James F. (1997 թ․ սեպտեմբերի 18). «Key Ulster Protestant agrees to join talks with Sinn Fein». Tuscaloosa News. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 16-ին. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 31-ին – via Google News Archive.
  31. ↑ «Key players». The Telegraph. London. 2001 թ․ հոկտեմբերի 25. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ նոյեմբերի 13-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունիսի 30-ին.
  32. ↑ Կաղապար:London Gazette
  33. ↑ «Life Peers to Order of the Companion of Honour». BBC News. 1997 թ․ դեկտեմբերի 31. Արխիվացված օրիգինալից 2010 թ․ դեկտեմբերի 30-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունիսի 28-ին.
  34. ↑ Trimble, David (2000 թ․ մայիսի 20). «We won the war – now for the peace». Belfast News Letter.
  35. ↑ «The long and arduous road to paramilitary decommissioning». Belfast Telegraph. 2009 թ․ հունիսի 19. Արխիվացված օրիգինալից 2009 թ․ հունիսի 24-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունիսի 29-ին.
  36. ↑ «The Agreement» (PDF). Northern Ireland Office. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2011 թ․ հոկտեմբերի 3-ին. Վերցված է 2011 թ․ նոյեմբերի 3-ին.
  37. ↑ «Stormontgate: how events unfolded». The Irish Times. Dublin. 2005 թ․ դեկտեմբերի 17. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հուլիսի 26-ին. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 25-ին.
  38. ↑ Department of the Official Report (Hansard), House of Commons, Westminster (1998 թ․ հունվարի 29). «Hansard Record of Commons Debate launching the Saville Inquiry». Hansard. UK Parliament. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ նոյեմբերի 7-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունիսի 16-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  39. ↑ «Bloody Sunday 'unjustified and unjustifiable'». The Independent. Press Association. 2010 թ․ հունիսի 15. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ դեկտեմբերի 9-ին. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 7-ին.
  40. ↑ 40,0 40,1 40,2 40,3 «Obituary: David Trimble, Northern Ireland's first first minister». BBC News. 2022 թ․ հուլիսի 25. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հուլիսի 25-ին. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 25-ին.
  41. ↑ «Trimble to announce resignation». The Guardian. London. 2005 թ․ մայիսի 7. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հուլիսի 26-ին. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 25-ին.
  42. ↑ «New working life peers unveiled». BBC News. 2006 թ․ ապրիլի 11. Արխիվացված օրիգինալից 2007 թ․ մարտի 13-ին. Վերցված է 2007 թ․ ապրիլի 18-ին.
  43. ↑ Կաղապար:London Gazette
  44. ↑ «Trimble set to quit assembly seat». BBC News. 2006 թ․ դեկտեմբերի 18. Արխիվացված օրիգինալից 2007 թ․ հունվարի 28-ին. Վերցված է 2007 թ․ ապրիլի 18-ին.
  45. ↑ «Lord Trimble lined up as minister in Cameron government». The Telegraph. London. 2008 թ․ հուլիսի 24. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ օգոստոսի 21-ին. Վերցված է 2008 թ․ հուլիսի 25-ին.
  46. ↑ «Who's who in the coalition cabinet». The Guardian. London. 2010 թ․ մայիսի 13. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 25-ին.
  47. ↑ «Aznar, Trimble to launch new pro-Israel project. 'Friends of Israel'». The Jerusalem Post. 2010 թ․ մայիսի 31. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ հունիսի 17-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունիսի 14-ին.
  48. ↑ David Trimble; Jose Maria Aznar (2013 թ․ հունվարի 29). «Don't Mince Words. Hezbollah are terrorists». The Times. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հունվարի 30-ին. Վերցված է 2013 թ․ հունվարի 29-ին.(subscription required)
  49. ↑ Sam McBride (2016 թ․ մարտի 26). «EU isn't working on economic grounds: Trimble». The Newsletter. Johnston Publishing. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 29-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 7-ին.
  50. ↑ Zrahiya, Zvi (2010 թ․ հունիսի 17). «Israeli members of flotilla inquiry panel meet for first time». Haaretz. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ օգոստոսի 7-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունիսի 17-ին.
  51. ↑ 51,0 51,1 51,2 «Cabinet asked to approve independent public commission». Israel Ministry of Foreign Affairs. 2010 թ․ հունիսի 13. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ հունիսի 22-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունիսի 17-ին.
  52. ↑ Ravid, Barak; Oren, Amir (2010 թ․ սեպտեմբերի 22). «Turkel Committee Member Shabtai Rosenne Dies at 93». Haaretz. Haaretz Daily Newspaper. Արխիվացված օրիգինալից 2010 թ․ հոկտեմբերի 7-ին. Վերցված է 2010 թ․ հոկտեմբերի 5-ին.
  53. ↑ «Gaza flotilla inquiry panel members». BBC News. 2010 թ․ հունիսի 14. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ օգոստոսի 19-ին. Վերցված է 2018 թ․ հուլիսի 21-ին.
  54. ↑ «Who's Who on Israel's Committee on the Gaza Flotilla Raid». Haaretz. Haaretz Daily Newspaper. 2010 թ․ հունիսի 14. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ հոկտեմբերի 17-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունիսի 22-ին.
  55. ↑ Weiss, Mark (2011 թ․ հունվարի 24). «Israeli inquiry clears soldiers over Gaza flotilla raid». The Irish Times. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ հունվարի 27-ին. Վերցված է 2011 թ․ հունվարի 24-ին.
  56. ↑ «David Trimble obituary: A man whose willingness to change course helped pave the way for peace». The Irish Times. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հուլիսի 27-ին. Վերցված է 2022 թ․ օգոստոսի 2-ին.
  57. ↑ 57,0 57,1 Badshah, Nadeem; Swinford, Steven (2022 թ․ հուլիսի 25). «Good Friday agreement architect David Trimble dies aged 77». The Times. London. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հուլիսի 26-ին. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 25-ին.
  58. ↑ «Cllr Hon. Nicholas Trimble». Lisburn and Castlereagh City Council. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հուլիսի 26-ին. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 25-ին.
  59. ↑ Doyle, Simon (2019 թ․ ապրիլի 29). «Constituency Notebook: Lisburn and Castlereagh City Council». The Irish News. Belfast. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հուլիսի 26-ին. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 25-ին.
  60. ↑ Lester, Nick; Bell, Jonathan (2019 թ․ հուլիսի 11). «Trimble reveals daughter is in a same-sex marriage». Belfast Telegraph. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 13-ին.
  61. ↑ «Daughter of former Northern Ireland first minister Trimble reveals his happiness with same-sex marriage». Belfast Telegraph. 2019 թ․ հուլիսի 14. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 16-ին.
  62. ↑ «It was accept our relationship or lose a daughter». BBC News Northern Ireland. 2019 թ․ հուլիսի 16. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հուլիսի 21-ին.
  63. ↑ 63,0 63,1 «Nobel Peace Prize 1998, John Hume and David Trimble». Boes.org. Արխիվացված օրիգինալից 2009 թ․ հոկտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունիսի 30-ին.
  64. ↑ «French elevate Trimble to 'living elite' with the Legion d'honneur». The Independent. London. 1999 թ․ դեկտեմբերի 9. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ օգոստոսի 10-ին. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 24-ին.
  65. ↑ «Golden Plate Awardees of the American Academy of Achievement». achievement.org. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ դեկտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2020 թ․ ապրիլի 20-ին.

Գրականություն

խմբագրել
  • Godson, Dean (2004). Himself Alone: David Trimble and the Ordeal of Unionism. HarperCollins, 0-00-257098-X
  • Kerr, Michael (2005). Transforming Unionism: David Trimble and the 2005 Election. Irish Academic Press, 0-7165-3389-8
  • MacDonald, Henry (2001). Trimble. Bloomsbury Publishing, 0-7475-5315-7
  • Millar, Frank (2004). David Trimble: The Price of Peace. Liffey Press, 1-904148-60-3
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դևիդ Թրիմբլ» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Դևիդ_Թրիմբլ&oldid=9589952» էջից