Բելֆաստ
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Բելֆաստ (այլ կիրառումներ)
Բելֆասթ (անգլ.՝ Belfast, ['belfɑːst], իռլանդերեն՝ Béal Feirste․ /ˈbɛlfæst/ (
) BEL-fast, /-fɑːst/ -fahst;[Ն 1] Béal Feirste․ bʲeːlˠ ˈfʲɛɾˠ(ə)ʃtʲə [[:Media:Uladh - Aontroim - Béal Feirste.wav|]] )[1]), քաղաք Մեծ Բրիտանիայում, Հյուսիսային Իռլանդիա երկրամասում, պատմական Օլսթեր մարզում։ Բելֆասթը Հյուսիսային Իռլանդիայի վարչական կենտրոնն է, խոշորագույն բնակավայրը և գլխավոր նավահանգիստը։ Ընկած է Իռլանդական ծովի Belfast Lough ծոցի և նրա մեջ թափվող Լագան գետի ափերին[2]։ Զբաղեցնում է շուրջ 115 քառակուսի կիլոմետր տարածք, որի հիմնական մասը մտնում է Անթրիմ կոմսության, որոշ հատվածներ՝ Դաուն կոմսության կազմի մեջ։ Քաղաքի բնակչությունը 2021 թվականի տվյալներով կազմում է 345․418 մարդ[3], իսկ նրա անունը կրող մետրոպոլային տարածքում ապրողների թիվը 671․559 է[4](այդ ցուցանիշով Մեծ Բրիտանիայում զբաղեցնում է 14-րդ[5], իսկ Իռլանդիա կղզում՝ երկրորդ տեղը՝ 1-ին տեղը զիջելով Դուբլինին)։ Բելֆասթում են գտնվում Հյուսիսային Իռլանդիայի օրենսդիր մարմնի և կառավարության նստավայրերը[6]։ Քաղաքն ունի երկու համալսարան։ Նրա բնակիչներին ու հյուրերին սպասարկում է երկու օդանավակայան։
| Քաղաք | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Բելֆասթ | |||||
| անգլ.՝ Belfast իռլանդերեն՝ Béal Feirste | |||||
| |||||
 | |||||
| Երկիր | .svg){kind=small} Միացյալ Թագավորություն | ||||
| Երկրամաս | Հյուսիսային Իռլանդիա | ||||
| Կոմսություն | Անտրիմ | ||||
| Համայնք | Բելֆաստ | ||||
| Տվյալ կարգավիճակում | XVII դար թվականից | ||||
| Մակերես | 115 կմ² | ||||
| ԲԾՄ | 3 մ | ||||
| Բնակչություն | 579 554 մարդ (2001) | ||||
| Ժամային գոտի | UTC+0, ամառը UTC+1 | ||||
| Հեռախոսային կոդ | +44-28 | ||||
| Պաշտոնական կայք | belfastcity.gov.uk | ||||
| լեզու | en | ||||
| |||||
.svg)
Պատմություն
խմբագրելԲնակավայրը առաջին անգամ հիշատակվել է 12-րդ դարում, Belfeirsde անվանումով։
Բելֆասթը պատմականորեն եղել է վուշե գործվածքեղենի ու ծխախոտի արտադրության և նավաշինության կենտրոն։ Այստեղ հիմնադրված Harland and Wolff նավաշինական խոշորագույն ընկերության նավաշինարանում է կառուցվել և Բելֆասթի նավահանգստից է 1912 թվականին ծով դուրս եկել հանրահայտ Տիտանիկ նավը։
Բնակավայրը քաղաքի կարգավիճակ է ստացել 1888 թվականին։
Բելֆասթը երկար տարիներ եղել է կրոնական (կաթոլիկների ու բողոքականների միջև) ու քաղաքական (Իռլանդիայի Հանրապետության հետ միավորվել ցանկացողների և Մեծ Բրիտանիայի կազմում մնալու կողմնակիցների միջև) արյունալի հակամարտությունների թատերաբեմ․ դա իր արտացոլումն է գտել մի շարք գեղարվեստական գրքերում, երգերում, կինոնկարներում, տեսախաղերում։ 1998 թ․ Բելֆասթյան հաշտության համաձայնագրի կնքմանը հաջորդած տարիներից դարձել է բուռն թափով զարգացող քաղաք, զբոսաշրջային կենտրոն։
Կլիմա
խմբագրելԲելֆասթը, հյուսիսային լայնությունում գտնվելով հանդերձ, ունի համեմատաբար մեղմ, անձրևառատ կլիմա, որը պայմանավորված է այդ քաղաքի ծովամերձ դիրքով և Գոլֆստրիմի ազդեցությամբ։
| Բելֆասթ (Նյուֆորջ),[Ն 2] elevation: 40 m (131 ft), 1991–2020 normals, extremes 1982–presentի կլիմայական տվյալները | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ամիս | հունվ | փետ | մարտ | ապր | մայ | հուն | հուլ | օգոս | սեպ | հոկ | նոյ | դեկ | Տարի |
| Ռեկորդային բարձր °C (°F) | 15.0 (59) |
16.4 (61.5) |
19.7 (67.5) |
22.1 (71.8) |
25.4 (77.7) |
28.6 (83.5) |
30.2 (86.4) |
28.1 (82.6) |
23.7 (74.7) |
20.5 (68.9) |
17.1 (62.8) |
15.2 (59.4) |
30.2 (86.4) |
| Միջին բարձր °C (°F) | 8.2 (46.8) |
8.8 (47.8) |
10.5 (50.9) |
12.8 (55) |
15.7 (60.3) |
17.2 (63) |
19.7 (67.5) |
19.4 (66.9) |
17.3 (63.1) |
13.8 (56.8) |
10.7 (51.3) |
8.4 (47.1) |
13.7 (56.7) |
| Միջին օրական °C (°F) | 5.2 (41.4) |
5.5 (41.9) |
6.8 (44.2) |
8.8 (47.8) |
11.4 (52.5) |
14.0 (57.2) |
15.6 (60.1) |
15.4 (59.7) |
13.5 (56.3) |
10.4 (50.7) |
7.4 (45.3) |
5.4 (41.7) |
9.9 (49.8) |
| Միջին ցածր °C (°F) | 2.2 (36) |
2.1 (35.8) |
3.1 (37.6) |
4.7 (40.5) |
7.0 (44.6) |
9.7 (49.5) |
11.6 (52.9) |
11.5 (52.7) |
9.6 (49.3) |
6.9 (44.4) |
4.2 (39.6) |
2.3 (36.1) |
6.3 (43.3) |
| Ռեկորդային ցածր °C (°F) | −10.1 (13.8) |
−7.1 (19.2) |
−6.5 (20.3) |
−3.8 (25.2) |
−2.6 (27.3) |
1.3 (34.3) |
4.2 (39.6) |
2.5 (36.5) |
0.8 (33.4) |
−3.0 (26.6) |
−7.6 (18.3) |
−13.5 (7.7) |
−13.5 (7.7) |
| Տեղումներ մմ (դյույմ) | 88.5 (3.484) |
70.3 (2.768) |
71.4 (2.811) |
60.4 (2.378) |
59.6 (2.346) |
69.0 (2.717) |
73.6 (2.898) |
85.0 (3.346) |
69.6 (2.74) |
95.8 (3.772) |
102.3 (4.028) |
93.3 (3.673) |
938.7 (36.957) |
| Միջ. տեղումների օրեր (≥ 1.0 mm) | 14.4 | 12.7 | 12.6 | 11.3 | 11.5 | 11.4 | 13.0 | 13.5 | 11.6 | 13.8 | 15.5 | 14.8 | 156.2 |
| Միջին ամսական արևային ժամ | 40.1 | 65.2 | 97.7 | 157.1 | 185.1 | 151.1 | 146.3 | 141.9 | 112.0 | 92.4 | 52.9 | 35.3 | 1277 |
| Աղբյուր #1: Met Office[7] | |||||||||||||
| Աղբյուր #2: Starlings Roost Weather[8][9] | |||||||||||||
Քույր քաղաքներ
խմբագրելԲելֆասթի քույր քաղաքներն են՝
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ McKay, Patrick (2007). A Dictionary of Ulster Place-Names (2nd ed.). Belfast: Cló Ollscoil na Banríona / Queen's University Press. էջեր 21. ISBN 978-0-85389-896-2.
- ↑ Beesley, S. and Wilde, J. 1997. Urban Flora of Belfast. The Institute of Irish Studies and The Queen's University of Belfast. ISBN 0 85389 695 X
- ↑ «Belfast Census Data 2021». Northern Ireland Statistics and Research Agency. Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 14-ին.
- ↑ «Belfast Population 2024». worldpopulationreview.com. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 22-ին.
- ↑ Woodlands Արխիվացված 2012-08-06 Wayback Machine — What is the population of Britain's major cities?
- ↑ Northern Ireland. Microsoft. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ հոկտեմբերի 31-ին. Վերցված է 2007 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
{{cite encyclopedia}}:|work=ignored (օգնություն) - ↑ «Belfast Newforge 1981–2010 Averages». Met Office. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 3-ին.
- ↑ «Monthly Extreme Maximum Temperature». Starlings Roost Weather. Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ օգոստոսի 15-ին. Վերցված է 2023 թ․ մարտի 3-ին.
- ↑ «Monthly Extreme Minimum Temperature». Starlings Roost Weather. Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ․ փետրվարի 1-ին. Վերցված է 2023 թ․ մարտի 3-ին.
- ↑ «Sister Cities Online Directory: UK, Europe Արխիվացված 2011-11-27 Wayback Machine.» Sister Cities International. Retrieved on 17 November 2011.
- ↑ «Belfast signs sister city agreement with Hefei Արխիվացված 2011-12-19 Wayback Machine.» 4NI.co.uk Արխիվացված 2011-11-29 Wayback Machine. Retrieved on 19 February 2008.
Գրականություն Բելֆասթի մասին
խմբագրել- Beesley, S. and Wilde, J. 1997. Urban Flora of Belfast. Institute of Irish Studies & The Queen's University of Belfast.
- Deane, C.Douglas. 1983. The Ulster Countryside. Century Books. ISBN 0-903152-17-7
- Gillespie, R. 2007. Early Belfast. Belfast Natural History & Philosophical Society in Association with Ulster Historical Foundation. ISBN 978-1-903688-72-4.
- Nesbitt, Noel. 1982. The Changing Face of Belfast. Ulster Museum, Belfast. Publication no. 183.
- Scott, Robert. 2004. Wild Belfast on safari in the city. Blackstaff Press. ISBN 0-85640-762-3.
- Walker, B.M. and Dixon, H. 1984. Early Photographs from the Lawrence Collection in Belfast Town 1864–1880. The Friar's Bush Press, ISBN 978-0-946872-01-5
- Walker, B.M. and Dixon, H. 1983. No Mean City: Belfast 1880–1914. ISBN 0-946872-00-7.
Արտաքին հղումներ
խմբագրել
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բելֆաստ» հոդվածին։ |
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 2, էջ 378)։ 
|
Քաղվածելու սխալ՝ <ref> tags exist for a group named "Ն", but no corresponding <references group="Ն"/> tag was found