Բեռն (կանտոն)
Բեռն (գերմ.՝ Kanton Bern; ֆր.՝ canton de Berne), Շվեյցարիայի 26 կանտոններից թե՛ տարածքով և թե՛ բնակչության թվաքանակով երկրորդը։ Գտնվում է Կենտրոնական Շվեյցարիայի արևմտյան մասում։ Երկլեզվյա կանտոն է։ 2018 թվականի դեկտեմբերի 31-ի տվյալներով բնակիչների թվաքանակը եղել է 1,034,977։ Նրանցից 119,930-ը (կամ 12.45%-ը) օտարերկրացիներ էին[2]։ Կանտոնի վարչական կենտրոնը Բեռն քաղաքն է, որը միաժամանակ Շվեյցարիայի Համադաշնության մայրաքաղաքն է։ Կանտոնի մյուս խոշոր բնակավայրերն են Թունը և Բիլ/Բիեն-ը։
 | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
.jpg) | |||||
| Երկիր |  Շվեյցարիա | ||||
| Կարգավիճակ | Շվեյցարիայի վարչական բաժանում և վարչատարածքային միավոր | ||||
| Մտնում է | Շվեյցարիա | ||||
| Վարչկենտրոն | Բեռն | ||||
| Ամենաբարձր կետ | Ֆինստերանհորն | ||||
| ԲԾՄ | 542 մետր | ||||
| Օրենսդրական մարմին | Grand Council of Bern? | ||||
| Պաշտոնական լեզուներ | գերմաներեն | ||||
| Բնակչություն | 1 034 977 մարդ (դեկտեմբերի 31, 2018)[1] | ||||
| Տարածք | 5959 կմ² | ||||
 | |||||
| Հիմնադրված է | 1353 թ. | ||||
| Սահմանակցում է | Յուրա, Զոլոտուրն, Վո, Ֆրիբուրգ, Արգաու, Ուրի, Նիդվալդեն, Օբվալդեն, Լյուցերն, Նևշատել և Վալե | ||||
| Ժամային գոտի | UTC+1 և UTC+2 | ||||
| ISO 3166-2 կոդ | CH-BE | ||||
| Ավտոմոբիլային կոդ | BE | ||||
| be.ch(գերմ.)(ֆր.) | |||||
Զբաղեցնում է 5,959 կմ2 (2,301 sq mi)տարածք, որի 19.3%-ը համարվում է արտադրական նպատակներով օգտագործելու համար ոչ պիտանի[3]։
Վարչական բաժանում
խմբագրելԿանտոնը վարչականորեն բաժանված է հետևյալ 10 շրջանների[4].
- Bern-Mittelland
- Berner Jura
- Biel/Bienne
- Emmental
- Frutigen-Niedersimmental
- Ինտերլակեն-Օբերհասլի
- Oberaargau
- Obersimmental-Saanen
- Seeland
- Թուն
Ժողովրդագրություն
խմբագրելԵրկլեզվյա այս կանտոնի բնակիչների 85.1%-ը գերմանախոս են, 10.4%-ը՝ ֆրանսախոս (վերջիններս հիմնականում բնակվում են Berner Jura շրջանում, Բիլ/Բիեն քաղաքում)[5]։
Պատմություն
խմբագրելԲեռնի կանտոնը շվեյցարական հին համադաշնությանը միացել է 1353 թվականին։ 1803-ից մինչև 1814 թվականը եղել է նապոլեոնյան շվեյցարական համադաշնության վեց, այսպես կոչված՝ դիրեկտորական կանտոններից մեկը։
Պատկերասրահ
խմբագրել-
Հին հռոմեական ժամանակների բաղնիքի ավերակները Բեռնի մերձակայքում -
Տեսարան Բեռնյան Ալպերից -
Staubbachfall ջրվեժը -
Վետերհորն լեռնագագաթը -
Տեսարան Բեռն քաղաքից -
Կանտոնում արտադրվող «Էմենթալեր» պանրատեսակը
Կանտոնի բնակչության թվաքանակը պատմական ժամանակի ընթացքում կրել է հետևյալ փոփոխությունները[6].
| Պատմական տվյալներ բնակչության վերաբերյալ | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Տարին | Ամբողջ բնակչ. | Գերմանախոս | Ֆրանսախոս | Բողոք. | Կաթոլիկ | Այլ | Հրեա | Քրիստ. կաթոլիկ | Դավանանքը չնշած | Շվեյցարացի | Ոչ շվեյց. |
| 1850 | 458,301 | 403,768 | 54,045 | 488 | |||||||
| 1860 | 413,887 | ||||||||||
| 1870 | 444,430 | ||||||||||
| 1880 | 471,991 | ||||||||||
| 1888 | 476,564 | ||||||||||
| 1900 | 589,433 | 483,388 | 97,789 | 506,699 | 80,489 | 970 | 1,543 | ||||
| 1910 | 578,381 | ||||||||||
| 1920 | 607,107 | ||||||||||
| 1930 | 623,665 | ||||||||||
| 1941 | 662,683 | ||||||||||
| 1950 | 801,943 | 665,702 | 120,566 | 671,817 | 122,971 | 3,189 | 1,403 | 3,256 | |||
| 1960 | 813,601 | ||||||||||
| 1970 | 901,706 | ||||||||||
| 1980 | 898,397 | ||||||||||
| 1990 | 958,192 | 802,740 | 74,338 | 691,812 | 172,906 | 53,880 | 802 | 1,263 | 41,350 | 860,655 | 97,537 |
| 2000 | 957,197 | ||||||||||
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 Bilanz der ständigen Wohnbevölkerung nach Kanton, definitive Jahresergebnisse, 2018 — FSO, 1860.
- ↑ Federal Department of Statistics (2008). «Ständige Wohnbevölkerung nach Staatsangehörigkeit, Geschlecht und Kantonen». Արխիվացված է օրիգինալից (XLS) 2008 թ․ դեկտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2008 թ․ նոյեմբերի 5-ին.
- ↑ Swiss Federal Statistical Office – Key Data. Retrieved 26 May 2009
- ↑ Kanton Bern, Regionen Արխիվացված 1 Հունվար 2009 Wayback Machine (german). Retrieved 30 July 2009
- ↑ «Regional comparison of selected indicators (Cantons)Kanton». Swiss Federal Statistical Office. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ փետրվարի 14-ին. Վերցված է 2016 թ․ փետրվարի 8-ին.
- ↑ Swiss Federal Statistical Office STAT-TAB Bevölkerungsentwicklung nach Region, 1850–2000 Արխիվացված 30 Սեպտեմբեր 2014 Wayback Machine (գերմ.). Retrieved 29 January 2011
Արտաքին հղումներ
խմբագրել- Official website Արխիվացված 2016-03-21 Wayback Machine
- Berne Economic Development Agency
- Official statistics
- Coolidge, William Augustus Brevoort (1911). . In Chisholm, Hugh (ed.). Encyclopædia Britannica (անգլերեն). Vol. 3 (11th ed.). Cambridge University Press. էջեր 794–795.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բեռն (կանտոն)» հոդվածին։ |